Ευρώ ή δραχμή; Οικονομία και Γεωπολιτική
Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Από την αρχή της κρίσης, ακριβέστερα καταστροφής-υποδούλωσης, το ερώτημα «πρέπει να φύγουμε από το ευρώ;» επανέρχεται σε διάφορες παραλλαγές. Κατά τρόπο απολύτως συνήθη για τη χώρα, η συζήτηση γίνεται, δυστυχώς, εν μέσω ακραίας σύγχυσης ως προς τα δεδομένα, ελάχιστης σοβαρότητας (και, φοβόμαστε, επιχειρήσεων παραπλάνησης ισχυρών γεωπολιτικών κέντρων).
Η «ευρωλογία» έγινε κεντρικός άξονας της πολιτικής ζωής. «Να κάνουμε αυτό που μας λένε για να μείνουμε στο ευρώ», υποστήριξαν οι μεν. Μια «συμμετρική» θέση υιοθέτησαν οι οπαδοί της εξόδου («να φύγουμε, για να μην κάνουμε αυτά που λένε»). Φαίνονται αντιδιαμετρικές, και οι δύο θέσεις αυτές όμως στηρίζονται στην ίδια πολιτικο-ψυχολογική βάση, την εθνική αυτο-υποτίμηση, την ηττοπάθεια και την «ιδεολογία της Ψωροκώσταινας» - η Ελλάδα μπορεί να είναι μόνο αντικείμενο, οποιαδήποτε μάχη δώσει είναι χαμένη εκ των προτέρων. ‘Όμως, οι δανειακές και τα μνημόνια φέρουν τις υπογραφές ελληνικών κυβερνήσεων – θα ήταν αδιανόητα χωρίς αυτές. Μεταξύ των δύο θέσεων κινείται η θέση της πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ, αν και σε αυτή επίσης βρίσκει κανείς ασάφειες, παλινδρομήσεις, υποτίμηση των δυσκολιών/κινδύνων μιας ρήξης.
‘Ένα μέρος της αριστεράς υποστηρίζει να φύγουμε από το ευρώ γιατί «η Ευρώπη δεν αλλάζει», υπαινισσόμενη ότι, δώσουμε δεν δώσουμε τη μάχη, οι Ευρωπαίοι θα μας επιβάλουν το μνημόνιο. Η πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ αναγορεύει μια ελπίδα σε αξίωμα («η Γερμανία δεν θα μας διώξει γιατί είμαστε συστημικός κίνδυνος»), κάτι που δεν είναι μόνο λάθος, δημιουργεί και κίνητρο στον αντίπαλο να επιμείνει.
Τα ζητήματα ελληνικής εξόδου και συναφή (π.χ. διπλό νόμισμα), έγιναν αντικείμενο δεκάδων μελετών διεθνώς, σε όλες τις βασικές χώρες πλην Ελλάδας! Τρισήμισυ χρόνια μετά την ένταξη στο καθεστώς Μνημονίου, τα περισσότερα σχετικά ελληνικά κείμενα στερούνται επιστημονικής επάρκειας, αν όχι, ενίοτε, και στοιχειώδους σοβαρότητας, αντανακλώντας μια κατάσταση περίπου «εθνικής άνοιας» που κυριαρχεί στη χώρα, παρά την άμεση απειλή ολοκληρωτικής εθνικής καταστροφής. Ελπίζει κανείς ότι η εκτόξευση ενός αντιμνημονιακού κόμματος στη θέση αξιωματικής αντιπολίτευσης, θα ωθήσει την Κουμουνδούρου σε εντατική προσπάθεια σοβαρών επεξεργασιών, με τη συνδρομή όλων όσων μπορούν να βοηθήσουν εντός Ελλάδας και διεθνώς. Η απουσία τέτοιων επεξεργασιών εγκυμονεί κινδύνους τραγωδιών.
Η υφέρπουσα γεωπολιτική
Κράτος σημαίνει νόμισμα, στρατό και συμβόλαιο με τους πολίτες. Αν γίνεται με (κακής ποιότητας) τεχνικο-οικονομικά επιχειρήματα, η συζήτηση για το ευρώ, υποκρύπτει αναγκαστικά συζήτηση για την κυριαρχία και τον προσανατολισμό της χώρας. ‘Εξοδος από το ευρώ, με δική μας μάλιστα πρωτοβουλία, σημαίνει άραγε «ανάκτηση εθνικής ανεξαρτησίας» ή μήπως φυγή από το ευρωπαϊκό πεδίο, για να βρεθούμε, ως καταστρεφόμενο προτεκτοράτο, σε ζώνη ελέγχου/επιρροής ΗΠΑ- Ισραήλ ή/και Τουρκίας; Είναι άραγε τυχαίο ότι, παράλληλα με τη συζήτηση για το ευρώ, «κυκλοφορούν» τεχνηέντως και άλλες «ιδέες», όπως σύνδεση της δραχμής με δολάριο ή στερλίνα (στην Κύπρο με το ισραηλινό σέκελ). Η διασπορά τέτοιας φιλολογίας πιθανώς συνιστά έντεχνη προετοιμασία ενεργοποίησης, σε κατάλληλη στιγμή, γεωπολιτικών σεναρίων. Επιβεβαιώνει την ύπαρξη σοβαρών γεωπολιτικών, παράλληλα με τις οικονομικές σκοπιμότητες του Μνημονίου. Αυτό άλλωστε το ξέρουμε από το σχέδιο Ανάν, που προέβλεπε το πέρασμα της Κύπρου άμεσα, της Ελλάδας έμμεσα, στον έλεγχο ΗΠΑ-Βρετανίας, εμμέσως και Ισραήλ δια της επιρροής του επί των δύο προηγουμένων. Αν προετοιμάζουν αποβολή, για δικούς τους γεωπολιτικούς λόγους, της Ελλάδας από το ευρωπαϊκό σχέδιο, τότε πολύ λογικά οι «προστάτες» μας λύσσαξαν, καταστρέφοντας σχεδόν κάθε σχέση Ελλάδας/Κύπρου με τη Μόσχα – αν μπορούσαν θα σταματούσαν και την τηλεφωνική-ταχυδρομική επικοινωνία με τους Ρώσους. ‘Ώστε μια Ελλάδα σε ρήξη με την Ευρωγερμανία να μη μπορεί να στραφεί στη Μόσχα.
Οικονομικο-τεχνικά επιχειρήματα
Το ισχυρότερο επιχείρημα υπέρ εισαγωγής νέου νομίσματος είναι η ανάκτηση ανταγωνιστικότητας μέσω υποτίμησης. Δεν στερείται βασιμότητας, υπερτιμά όμως τη σημασία της υποτίμησης και της ούτω επιτυγχανόμενης ανταγωνιστικότητας για την ελληνική οικονομία και τα προβλήματα του ελληνικού κράτους. Ελληνικές κυβερνήσεις κατέφυγαν συχνά σε ανταγωνιστικές υποτιμήσεις. Είναι λύση ανάγκης, όχι σπουδαία βελτίωση της παραγωγικής-τεχνολογικής υποδομής, των μη οικονομικών δομικών παραγόντων (κράτος, κοινωνικό κεφάλαιο) ή της θέσης στον διεθνή καταμερισμό εργασίας.
Το δεύτερο επιχείρημα είναι ότι, επιστρέφοντας στη δραχμή, θα μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε την οικονομία μας και να διακόψουμε τα μνημόνια, χωρίς να χρειαζόμαστε χρηματοδότηση από την ΕΚΤ. Θα μπορέσουμε βέβαια να κόψουμε χρήμα, αλλά η πραγματικότητα θα οδηγήσει πιθανότατα σε τεράστια υποτίμηση το νέο νόμισμα, αντανακλώντας τόσο την πραγματικότητα της χώρας, όσο και την αποφασιστικότητα αγορών-Ευρωγερμανίας να δράσουν τιμωρητικά, δημιουργώντας παράδειγμα προς αποφυγήν.
Οι ρίζες της ελληνικής κρίσης
Μόνο μερικά το «ελληνικό πρόβλημα», που οδήγησε στο Μνημόνιο και τις Δανειακές, σχετίζεται με την συναλλαγματική ισοτιμία ή τη δομή ευρωζώνης-ΕΕ. Το ευρώ υπήρξε σοβαρό πρόβλημα, υπήρξαν όμως και πολλά άλλα:
α) η αντανάκλαση της παγκόσμιας μετάβασης στον πλήρως χρηματιστικό καπιταλισμό και της κρίσης του,
β) της παγκοσμιοποίησης - η ευρωπαϊκή περιφέρεια είναι πολύ ακριβή για να ανταγωνιστεί τρίτο κόσμο και ανατολικοευρωπαίους, αλλά όχι αρκετά εξειδικευμένη/εξελιγμένη για να διατηρήσει ικανοποιητικό μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς
γ) σοβαρών εσωτερικών στρεβλώσεων, της εγχώριας «κλεπτοκρατικής» μορφής καπιταλισμού, του απέραντου «εργολαβιστάν, λαμογιστάν, ρουσφετιστάν» και της κουλτούρας που τη συνοδεύει. Οι παράγοντες αυτοί, ιδίως ο τελευταίος, μετέτρεψαν την Ελλάδα σε ιδανική χώρα για να αρχίσει από εδώ η επίθεση του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου κατά των ευρωπαϊκών λαών. Μόνο μια απολύτως διεφθαρμένη, ανίκανη και εξαρτημένη άρχουσα τάξη και πολιτικό προσωπικό θα μπορούσαν να συνομολογήσουν Δανειακή και Μνημόνιο.
Χρέος και ευρώ
Μετά δε την είσοδο στα Μνημόνια τα τελευταία έγιναν, μαζί με το μη βιώσιμο χρέος, βασικό όπλο καταστροφής-υποδούλωσης της χώρας, το μεγαλύτερο πρόβλημά της, αυτό που απειλεί άμεσα την αναπαραγωγή κοινωνικού σχηματισμού, δημοκρατίας και κράτους. Ενώπιον τέτοιου «υπαρξιακού» ζητήματος, η ισοτιμία του ευρώ παραμένει μακροπρόθεσμο, σχετικά περιορισμένων επιπτώσεων ζήτημα, που για να αποκτήσει αξία πρέπει πρώτα να επιστρέψουμε στην κατάσταση «κανονικού» κράτους.
Διάφορα ρεύματα, αριστερά και όχι μόνο, βρήκαν απλή, «μονοθεματική», «επαναστατική» πλατφόρμα στο σύνθημα «έξω από το ευρώ». Φοβούμεθα ότι τέτοιες ρητορικές απλουστεύσεις συγκαλύπτουν ενίοτε την μακρόχρονη απουσία σοβαρής, ριζοσπαστικής ανάλυσης του ελληνικού «κλεπτοκρατικού» καπιταλισμού και παραγωγής αξιόπιστου μεταρρυθμιστικού προγράμματος. Επί δεκαετίες κανείς σχεδόν δεν λέει τίποτα για τον ελληνικό «υπαρκτό καπιταλισμό» (την έκταση π.χ. λαθρεμπορίου και διαπλοκής, ή της φοροδιαφυγής των μεσαίων). Δεν είδαμε σοβαρές ιδέες παραγωγικής ανασυγκρότησης. Μεγάλα θέματα εξωτερικής πολιτικής (ελληνορωσικά, διεύρυνση ΕΕ, κυπριακό), που επηρέασαν και επηρεάζουν αποφασιστικά τη διεθνή ισχύ και τους βαθμούς ελευθερίας της χώρας, δεν απασχόλησαν την αριστερά. Η υιοθέτηση εξάλλου από την αριστερά του συνθήματος «έξω από το ευρώ» κινδυνεύει, φοβόμαστε, να την απομακρύνει από την εξουσία, νομιμοποιώντας ταυτόχρονα κινήσεις άλλων δυνάμεων με αλλότριες, γεωπολιτικές σκοπιμότητες.
Αντιφάσεις «ευρωσκεπτικιστών»
Οι συνήγοροι της υποτίμησης ξεχνούν ότι η υποτίμηση που επιδιώκουν … έγινε ήδη, καλώς ή κακώς, ως «εσωτερική υποτίμηση». Τσάκισε αμοιβή και προστασία της εργασίας και κάθε κοινωνικό μισθό. Πόσο πιο κάτω να πάμε;
Η έξοδος από την ευρωζώνη δεν στερείται κινδύνων και κόστους, πόσο μάλλον όταν θα κληθεί να την οργανώσει ένα διαλυμένο κράτος, που θέλει τρεις μήνες να ανοίξει μια λακούβα σε ένα δρόμο, όχι να εισάγει νέο νόμισμα σε συνθήκες «πολέμου» με ισχυρές διεθνείς δυνάμεις. Η αποχώρηση από την ευρωζώνη εγείρει σοβαρά νομικά θέματα – αρκετοί αναλυτές διεθνώς υποστηρίζουν ότι ο μόνος σύννομος τρόπος να γίνει, με βάση τις κείμενες συνθήκες, είναι η έξοδος από την ΕΕ. Ακούμε πολλά για ανάγκη «σχεδίου Β», που συμμεριζόμαστε απολύτως. Χωρίς σχέδιο Β δεν μπορεί να υπάρξει ούτε σχέδιο Α. Αλλά δυστυχώς πολλά ακούμε και τίποτα δεν είδαμε έως τώρα (ούτε σχέδιο Α, ούτε Β!).
Υποτίμηση, νόμισμα, χρέος
‘Εστω ότι όλα αυτά αντιμετωπίζονται, μαζί και το ενδεχόμενο καταστροφικής υποτίμησης του νέου νομίσματος και του υπερπληθωρισμού που θα προκύψει. Ας αγνοήσουμε την ήδη συντελεσθείσα εσωτερική υποτίμηση. Νέο νόμισμα και νέα υποτίμηση αποσκοπούν να καταστήσουν την ελληνική οικονομία ανταγωνιστική. Αλλά είναι αυτό πραγματικά το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε τώρα;
Η απάντηση είναι όχι! ‘Οσο ανταγωνιστική και αν γίνει η ελληνική οικονομία, δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί πως θα αποπληρώσει ένα θεόρατο βουνό μη βιώσιμου χρέους (κι όσο κι αν φτηνήνει το χρήμα, προφανώς χρειάζονται και άλλα πράγματα για να γίνουμε παραγωγικοί). Το πρόβλημα (όπλο) που τώρα συντρίβει το ελληνικό έθνος είναι το βουνό μη βιώσιμου χρέους, συν τα αποικιοκρατικά δεσμά των δανειακών συμβάσεων, το καθεστώς καταστρεφόμενης αποικίας χρέους. Ουδείς εκ των υποστηρικτών της δραχμής δεν εξηγεί πως θα λύσει με την έξοδο το πρόβλημα βιωσιμότητας χρέους και αποικιοκρατικών δεσμεύσεων. Το αδιέξοδο της πρότασης θα φανεί αμέσως, όταν φτάσει αίφνης το κλάσμα χρέους/ΑΕΠ στο 250% ή στο 300%. (Γι’ αυτό ακριβώς, να μην παγώσει το χρέος σε ευρώ με το αγγλικό δίκαιο, η «Σπίθα» του Θεοδωράκη επέμεινε ασφυκτικά προς όλους, στα τέλη 2011, να αρχίσει άμεσο, μεγάλο κίνημα «από τον Καμμένο μέχρι την ΑΝΤΑΡΣΥΑ», αντί να περιμένουμε τις εκλογές, όπως προτίμησε τελικά η Κουμουνδούρου).
Όταν αντιμετωπίζεις μη βιώσιμο χρέος και αποικιακές συμβάσεις, δεν έχει νόημα να ψάχνεις υδρογονάνθρακες, ή να επιδιώκεις βελτίωση ανταγωνιστικότητας. ‘Οτι βρεις, ότι πόρους αποκτήσεις θα πάνε στα «σεντούκια» των τραπεζών, χωρίς η χώρα να αποπληρώσει το χρέος της – να βρεθεί σε κατάσταση εξυπηρετήσιμου και χρηματοδοτήσιμου χρέους. Το πραγματικό ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν κάναμε καλά που μπήκαμε στο ευρώ προ πολλών ετών, ούτε αν το ευρώ είναι καλό ή κακό (που είναι όντως) αλλά τι κάνουμε στην κατάσταση που τώρα βρισκόμαστε, όχι τι θα κάναμε το 1999, γιατί δεν είμαστε στο 1999! Πως μπορούμε να γυρίσουμε από το καθεστώς αποικίας χρέους στο καθεστώς σχετικά ανεξάρτητου-κυρίαρχου κράτους, βιώσιμου κράτους, χρέους, οικονομίας-κοινωνίας. Αυτό είναι το κριτήριο για να αποφασίσουμε τι θα κάνουμε με το ευρώ, όχι αυτά καθεαυτά τα θεωρητικά πλεονεκτήματα/μειονεκτήματα του νομίσματος. Νέο νόμισμα θα βοηθήσει ή θα δυσκολέψει την απομείωση του χρέους και την απαλλαγή από το αποικιακό καθεστώς; Αυτό είναι το πραγματικό ερώτημα.
Γιατί να τους απαλλάξουμε από το πρόβλημα;
Όντας σε ΕΕ/ευρωζώνη δεν έχουμε μόνο προβλήματα, έχουμε και όπλα, πολιτικά, θεσμικά, νομικά, κανένα από τα οποία δεν χρησιμοποιήσαμε έως τώρα. Πάμπολλες από τις ευρωπαϊκές αποφάσεις λαμβάνονται ομοφώνως, μπορεί επομένως μία ή δύο κυβερνήσεις να μπλοκάρουν σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία της ‘Ενωσης, εφόσον οι χώρες τους αντιμετωπίζουν ζήτημα επιβίωσης (πρέπει βέβαια να δημιουργήσουν προηγουμένως το αναγκαίο πολιτικό κλίμα). Τα κείμενα, οι ευρωπαϊκές συνθήκες, άλλα ισχυρά κείμενα του διεθνούς δικαίου (καταστατικός χάρτης, αποφάσεις του ΟΗΕ) περιέχουν διατάξεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από μια κυβέρνηση με φαντασία, προετοιμασμένη πολύ σοβαρά σε νομικό, πολιτικό, διεθνές επίπεδο.
Σε υπερθετικό βαθμό, μια πολιτική σύγκρουση γύρω από την Ελλάδα (ή/και την Κύπρο) στην Ευρώπη θα είναι «παιχνίδι κατηγοριών» (blame game). Η Ευρώπη θα κατηγορεί τους ‘Ελληνες, οι ‘Ελληνες θα πρέπει να απαντήσουν ως Ευρωπαίοι κατηγορώντας με ορθολογικά επιχειρήματα και γλώσσα κατανοητή από την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη την κυρίαρχη πολιτική. Μπορούμε να το κάνουμε γιατί έχουμε πληθώρα στοιχείων υπέρ μας (εφόσον φυσικά ετοιμαστούμε κατάλληλα, γιατί δεν νοείται να φιλοδοξείς διακοπή μνημονίου-δανειακών και ανατροπή ευρωπαϊκών πολιτικών, χωρίς τεράστια προετοιμασία και σοβαρότητα).
«Επαναστατική» δεν είναι η ρητορεία προς εσωτερική κατανάλωση, αλλά το να κάνεις πραγματικά και συντεταγμένα «μπάχαλο» την Ευρώπη, ήδη από τώρα, διεκδικώντας τη σωτηρία της χώρας σου, με πολιτικά-επικοινωνιακά ευφυείς τρόπους, ζητώντας ρήτρα ύφεσης και ανεργίας, έκτακτη ανθρωπιστική-αναπτυξιακή βοήθεια, διαγραφή χρέους, σχέδιο Μάρσαλ, αντί να ζητήσεις να φύγεις μόνος σου, ουσιαστικά με τη στάμπα του «ανεπρόκοπου μπαταχτζή»! Καλώς ή κακώς βρέθηκες στο ευρωπαϊκό κλαμπ – αντί να φύγεις από κει μέσα, πιο έξυπνο είναι να χρησιμοποιήσεις όλα τα θεσμικά, πολιτικά, νομικά εργαλεία που σου παρέχει. Γιατί να μη το δοκιμάσεις, είτε κερδίσεις, είτε όχι στο τέλος. Γιατί να θέσεις εσύ ζήτημα αποχώρησής σου, αντί να θέσεις ευρωζώνη και ΕΕ ενώπιον της υποχρέωσης να στηρίξουν ένα μέλος που καταστρέφεται και απειλείται; Στο κάτω-κάτω, αν θέλουν να σε διώξουν, ας πάρουν εκείνοι την ευθύνη, η Μέρκελ και ο Ολάντ, γιατί να την πάρουμε εμείς;
Είναι καταπληκτικό, αλλά έως τώρα δεν βρέθηκε ούτε ένας πολιτικός, κυβέρνησης ή αντιπολίτευσης, να βροντοφωνάξει το θεμελιώδες, το βασικό, το στοιχειώδες: «η ΕΕ δεν είναι γερμανική, γαλλική, τραπεζική ‘Ενωση, είναι δική μας όσο και δική σας». Μόνοι μας έχουμε αποδεχθεί τον ρόλο κουτσαβάκη. Δεν έχουμε το κουράγιο να το πούμε αυτό, αλλά είμαστε έτοιμοι για παγκόσμια επανάσταση;
«Επαναστατικό» και σωτήριο είναι, αφού βρέθηκες που βρέθηκες στην τραγική κατάσταση κι απειλείται η ίδια η υπόστασή σου ως λαού, ως έθνους, ως κράτους, να γίνεις εσύ ο εκφραστής των εκατοντάδων εκατομμυρίων Ευρωπαίων που έχουν σοβαρά προβλήματα και με τον τρόπο που το Χρήμα συντρίβει το κοινωνικό κράτος τους και αγοράζει πολιτικούς από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια, και με τον τρόπο που το Βερολίνο και η ολιγαρχική «ευρωγραφειοκρατία» διαχειρίζεται τις ευρωπαϊκές υποθέσεις.
Θα μου πείτε ίσως «η Ευρώπη δεν αλλάζει», «εμείς δεν μπορούμε να τα κάνουμε» («Ψωροκώσταινα»). Αν η Ευρώπη αλλάξει θα αλλάξει τώρα, γιατί τώρα έχει, πρώτη φορά μετά τριάντα χρόνια, κίνητρο. Αν δεν αλλάξει δεν θα αλλάξει ποτέ, θα υποκύψει στο Χρήμα. Αν ολόκληρη Ευρώπη υποκύψει, θα σωθούμε μόνοι μας, απλώς φεύγοντας από το ευρώ;
Στην πραγματικότητα η λογική λέει ότι η Ελλάδα πρέπει να ξυπνήσει και να αρχίσει να συμπεριφέρεται ως ευρωπαϊκό κράτος, διεκδικώντας κατ’ αρχήν εκεί που βρέθηκε, καλώς ή κακώς, τα δικαιώματά της. Το σενάριο-εφιάλτης για τους πιστωτές. είναι μια ελληνική κυβέρνηση πολιτικά, νομικά, επικοινωνιακά πανέτοιμη να δώσει τη μάχη, με πλέγμα διεθνών συμμαχιών, ζητώντας πειστικά και ορθολογικά αναθεώρηση της ασκούμενης πολιτικής. Οι πιστωτές θέλουν οτιδήποτε εκτός από αυτό, θέλουν να απομονώσουν την «ελληνική περίπτωση», για να μετατρέψουν, όπως το κατάφεραν έως τώρα, την κρίση των τραπεζών σε κρίση της Ευρώπης, πόλεμο μεταξύ ευρωπαϊκών εθνών. Εμείς πρέπει να θέλουμε το αντίθετο, να χωθούμε όσο μπορούμε, μαζί με το πρόβλημά μας, μέσα στην Ευρώπη, συνδέοντας τη λύση στο δικό μας πρόβλημα με την αναζήτηση εναλλακτικής για όλη την Ευρώπη.
Υπάρχει ένας ακόμα παράγοντας, πολύ ευρύτερος. Για να γλυτώσουμε, χρειαζόμαστε απελπιστικά συμμάχους, εντός και εκτός ΕΕ. ‘Ενας ισχυρός δυνητικός σύμμαχος είναι οι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί. Με σημαία τη δραχμή, την κυπριακή λίρα, τη λιρέττα, το πέσο δεν μπορούμε να φτιάξουμε τέτοια συμμαχία, να αντιμετωπίσουμε από κοινού τον σημερινό, καταθλιπτικό συσχετισμό οικονομικο-πολιτικής ισχύος.
Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει νίκη. Αλλά ακόμα κι αν στο τέλος η Ελλάδα χάσει, δεν θάχει ζημιωθεί, το αντίθετο, θα ωφεληθεί πολιτικά και διεθνώς καθιστάμενη ο φορέας και υπερασπιστής των ευρωπαϊκών αξιών και ιδεών, ακόμα κι αν αναγκαστεί να φύγει, θα έχει κερδίσει πάρα πολύ σε διεθνές πολιτικό κεφάλαιο πολεμώντας εν ονόματι, όχι εναντίον της ευρωπαϊκής ιδέας (και όχι βέβαια της συγκεκριμένης πραγμάτωσής της με ευρωζώνη/ΕΕ).
Ευρώ και φετίχ
Πρέπει βέβαια να υπογραμμίσουμε ότι η Ελλάδα, στην κατάσταση που βρίσκεται, είναι υποχρεωμένη να πάει ούτως ή άλλως σε στάση πληρωμών και μονομερή διακοπή του μνημονίου, αν δεν της προσφέρουν άλλη λύση βιώσιμου κράτους και οικονομίας, αλλοιώς θα καταστραφεί συθέμελα. Δεν έχουμε άλλη επιλογή, πρέπει να πάμε ότι κι αν σημαίνει αυτό, για να σώσουμε τη χώρα μας. ‘Ενα κόμμα που θέλει να διακόψει το Μνημόνιο, οφείλει να ειδοποιήσει τους ‘Ελληνες (και τους εταίρους), πριν από τις εκλογές, ότι ναι μεν απεύχεται τον πόλεμο, θα τον κάνει όμως μέχρι τέλους, με όλα τα μέσα, αν δεν υπάρξει άλλη λύση σωτηρίας. Μια τέτοια ρήξη προϋποθέτει λεπτομερειακό πλάνο Β, για εισαγωγή εσωτερικού μέσου πληρωμής, στην ακραία, μη δυνάμενη να αποκλεισθεί περίπτωση, που η ΕΚΤ προχωρήσει σε διακοπή χρηματοδότησης. Εμείς δεν υποστηρίζουμε ότι δεν πρέπει επ’ ουδενί να φύγουμε από το ευρώ. Αυτό που λέμε είναι ότι δεν έχουμε κανένα λόγο να το κάνουμε με δική μας πρωτοβουλία.
Ταυτόχρονα, η επιδίωξη λύσης στο ελληνικό, πρέπει να συνδυασθεί με υπεράσπιση μιας ευρύτερης ιδέας για το μέλλον της Ευρώπης, που θα δώσει τη δυνατότητα δημιουργίας συμμαχιών, εντός και εκτός ΕΕ. Αυτή η στάση νομίζουμε ταιριάζει καλύτερα στη χώρα μας, στον ρόλο της στην ευρωπαϊκή και παγκόσμιο Ιστορία.
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Από την αρχή της κρίσης, ακριβέστερα καταστροφής-υποδούλωσης, το ερώτημα «πρέπει να φύγουμε από το ευρώ;» επανέρχεται σε διάφορες παραλλαγές. Κατά τρόπο απολύτως συνήθη για τη χώρα, η συζήτηση γίνεται, δυστυχώς, εν μέσω ακραίας σύγχυσης ως προς τα δεδομένα, ελάχιστης σοβαρότητας (και, φοβόμαστε, επιχειρήσεων παραπλάνησης ισχυρών γεωπολιτικών κέντρων).
Η «ευρωλογία» έγινε κεντρικός άξονας της πολιτικής ζωής. «Να κάνουμε αυτό που μας λένε για να μείνουμε στο ευρώ», υποστήριξαν οι μεν. Μια «συμμετρική» θέση υιοθέτησαν οι οπαδοί της εξόδου («να φύγουμε, για να μην κάνουμε αυτά που λένε»). Φαίνονται αντιδιαμετρικές, και οι δύο θέσεις αυτές όμως στηρίζονται στην ίδια πολιτικο-ψυχολογική βάση, την εθνική αυτο-υποτίμηση, την ηττοπάθεια και την «ιδεολογία της Ψωροκώσταινας» - η Ελλάδα μπορεί να είναι μόνο αντικείμενο, οποιαδήποτε μάχη δώσει είναι χαμένη εκ των προτέρων. ‘Όμως, οι δανειακές και τα μνημόνια φέρουν τις υπογραφές ελληνικών κυβερνήσεων – θα ήταν αδιανόητα χωρίς αυτές. Μεταξύ των δύο θέσεων κινείται η θέση της πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ, αν και σε αυτή επίσης βρίσκει κανείς ασάφειες, παλινδρομήσεις, υποτίμηση των δυσκολιών/κινδύνων μιας ρήξης.
‘Ένα μέρος της αριστεράς υποστηρίζει να φύγουμε από το ευρώ γιατί «η Ευρώπη δεν αλλάζει», υπαινισσόμενη ότι, δώσουμε δεν δώσουμε τη μάχη, οι Ευρωπαίοι θα μας επιβάλουν το μνημόνιο. Η πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ αναγορεύει μια ελπίδα σε αξίωμα («η Γερμανία δεν θα μας διώξει γιατί είμαστε συστημικός κίνδυνος»), κάτι που δεν είναι μόνο λάθος, δημιουργεί και κίνητρο στον αντίπαλο να επιμείνει.
Τα ζητήματα ελληνικής εξόδου και συναφή (π.χ. διπλό νόμισμα), έγιναν αντικείμενο δεκάδων μελετών διεθνώς, σε όλες τις βασικές χώρες πλην Ελλάδας! Τρισήμισυ χρόνια μετά την ένταξη στο καθεστώς Μνημονίου, τα περισσότερα σχετικά ελληνικά κείμενα στερούνται επιστημονικής επάρκειας, αν όχι, ενίοτε, και στοιχειώδους σοβαρότητας, αντανακλώντας μια κατάσταση περίπου «εθνικής άνοιας» που κυριαρχεί στη χώρα, παρά την άμεση απειλή ολοκληρωτικής εθνικής καταστροφής. Ελπίζει κανείς ότι η εκτόξευση ενός αντιμνημονιακού κόμματος στη θέση αξιωματικής αντιπολίτευσης, θα ωθήσει την Κουμουνδούρου σε εντατική προσπάθεια σοβαρών επεξεργασιών, με τη συνδρομή όλων όσων μπορούν να βοηθήσουν εντός Ελλάδας και διεθνώς. Η απουσία τέτοιων επεξεργασιών εγκυμονεί κινδύνους τραγωδιών.
Η υφέρπουσα γεωπολιτική
Κράτος σημαίνει νόμισμα, στρατό και συμβόλαιο με τους πολίτες. Αν γίνεται με (κακής ποιότητας) τεχνικο-οικονομικά επιχειρήματα, η συζήτηση για το ευρώ, υποκρύπτει αναγκαστικά συζήτηση για την κυριαρχία και τον προσανατολισμό της χώρας. ‘Εξοδος από το ευρώ, με δική μας μάλιστα πρωτοβουλία, σημαίνει άραγε «ανάκτηση εθνικής ανεξαρτησίας» ή μήπως φυγή από το ευρωπαϊκό πεδίο, για να βρεθούμε, ως καταστρεφόμενο προτεκτοράτο, σε ζώνη ελέγχου/επιρροής ΗΠΑ- Ισραήλ ή/και Τουρκίας; Είναι άραγε τυχαίο ότι, παράλληλα με τη συζήτηση για το ευρώ, «κυκλοφορούν» τεχνηέντως και άλλες «ιδέες», όπως σύνδεση της δραχμής με δολάριο ή στερλίνα (στην Κύπρο με το ισραηλινό σέκελ). Η διασπορά τέτοιας φιλολογίας πιθανώς συνιστά έντεχνη προετοιμασία ενεργοποίησης, σε κατάλληλη στιγμή, γεωπολιτικών σεναρίων. Επιβεβαιώνει την ύπαρξη σοβαρών γεωπολιτικών, παράλληλα με τις οικονομικές σκοπιμότητες του Μνημονίου. Αυτό άλλωστε το ξέρουμε από το σχέδιο Ανάν, που προέβλεπε το πέρασμα της Κύπρου άμεσα, της Ελλάδας έμμεσα, στον έλεγχο ΗΠΑ-Βρετανίας, εμμέσως και Ισραήλ δια της επιρροής του επί των δύο προηγουμένων. Αν προετοιμάζουν αποβολή, για δικούς τους γεωπολιτικούς λόγους, της Ελλάδας από το ευρωπαϊκό σχέδιο, τότε πολύ λογικά οι «προστάτες» μας λύσσαξαν, καταστρέφοντας σχεδόν κάθε σχέση Ελλάδας/Κύπρου με τη Μόσχα – αν μπορούσαν θα σταματούσαν και την τηλεφωνική-ταχυδρομική επικοινωνία με τους Ρώσους. ‘Ώστε μια Ελλάδα σε ρήξη με την Ευρωγερμανία να μη μπορεί να στραφεί στη Μόσχα.
Οικονομικο-τεχνικά επιχειρήματα
Το ισχυρότερο επιχείρημα υπέρ εισαγωγής νέου νομίσματος είναι η ανάκτηση ανταγωνιστικότητας μέσω υποτίμησης. Δεν στερείται βασιμότητας, υπερτιμά όμως τη σημασία της υποτίμησης και της ούτω επιτυγχανόμενης ανταγωνιστικότητας για την ελληνική οικονομία και τα προβλήματα του ελληνικού κράτους. Ελληνικές κυβερνήσεις κατέφυγαν συχνά σε ανταγωνιστικές υποτιμήσεις. Είναι λύση ανάγκης, όχι σπουδαία βελτίωση της παραγωγικής-τεχνολογικής υποδομής, των μη οικονομικών δομικών παραγόντων (κράτος, κοινωνικό κεφάλαιο) ή της θέσης στον διεθνή καταμερισμό εργασίας.
Το δεύτερο επιχείρημα είναι ότι, επιστρέφοντας στη δραχμή, θα μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε την οικονομία μας και να διακόψουμε τα μνημόνια, χωρίς να χρειαζόμαστε χρηματοδότηση από την ΕΚΤ. Θα μπορέσουμε βέβαια να κόψουμε χρήμα, αλλά η πραγματικότητα θα οδηγήσει πιθανότατα σε τεράστια υποτίμηση το νέο νόμισμα, αντανακλώντας τόσο την πραγματικότητα της χώρας, όσο και την αποφασιστικότητα αγορών-Ευρωγερμανίας να δράσουν τιμωρητικά, δημιουργώντας παράδειγμα προς αποφυγήν.
Οι ρίζες της ελληνικής κρίσης
Μόνο μερικά το «ελληνικό πρόβλημα», που οδήγησε στο Μνημόνιο και τις Δανειακές, σχετίζεται με την συναλλαγματική ισοτιμία ή τη δομή ευρωζώνης-ΕΕ. Το ευρώ υπήρξε σοβαρό πρόβλημα, υπήρξαν όμως και πολλά άλλα:
α) η αντανάκλαση της παγκόσμιας μετάβασης στον πλήρως χρηματιστικό καπιταλισμό και της κρίσης του,
β) της παγκοσμιοποίησης - η ευρωπαϊκή περιφέρεια είναι πολύ ακριβή για να ανταγωνιστεί τρίτο κόσμο και ανατολικοευρωπαίους, αλλά όχι αρκετά εξειδικευμένη/εξελιγμένη για να διατηρήσει ικανοποιητικό μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς
γ) σοβαρών εσωτερικών στρεβλώσεων, της εγχώριας «κλεπτοκρατικής» μορφής καπιταλισμού, του απέραντου «εργολαβιστάν, λαμογιστάν, ρουσφετιστάν» και της κουλτούρας που τη συνοδεύει. Οι παράγοντες αυτοί, ιδίως ο τελευταίος, μετέτρεψαν την Ελλάδα σε ιδανική χώρα για να αρχίσει από εδώ η επίθεση του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου κατά των ευρωπαϊκών λαών. Μόνο μια απολύτως διεφθαρμένη, ανίκανη και εξαρτημένη άρχουσα τάξη και πολιτικό προσωπικό θα μπορούσαν να συνομολογήσουν Δανειακή και Μνημόνιο.
Χρέος και ευρώ
Μετά δε την είσοδο στα Μνημόνια τα τελευταία έγιναν, μαζί με το μη βιώσιμο χρέος, βασικό όπλο καταστροφής-υποδούλωσης της χώρας, το μεγαλύτερο πρόβλημά της, αυτό που απειλεί άμεσα την αναπαραγωγή κοινωνικού σχηματισμού, δημοκρατίας και κράτους. Ενώπιον τέτοιου «υπαρξιακού» ζητήματος, η ισοτιμία του ευρώ παραμένει μακροπρόθεσμο, σχετικά περιορισμένων επιπτώσεων ζήτημα, που για να αποκτήσει αξία πρέπει πρώτα να επιστρέψουμε στην κατάσταση «κανονικού» κράτους.
Διάφορα ρεύματα, αριστερά και όχι μόνο, βρήκαν απλή, «μονοθεματική», «επαναστατική» πλατφόρμα στο σύνθημα «έξω από το ευρώ». Φοβούμεθα ότι τέτοιες ρητορικές απλουστεύσεις συγκαλύπτουν ενίοτε την μακρόχρονη απουσία σοβαρής, ριζοσπαστικής ανάλυσης του ελληνικού «κλεπτοκρατικού» καπιταλισμού και παραγωγής αξιόπιστου μεταρρυθμιστικού προγράμματος. Επί δεκαετίες κανείς σχεδόν δεν λέει τίποτα για τον ελληνικό «υπαρκτό καπιταλισμό» (την έκταση π.χ. λαθρεμπορίου και διαπλοκής, ή της φοροδιαφυγής των μεσαίων). Δεν είδαμε σοβαρές ιδέες παραγωγικής ανασυγκρότησης. Μεγάλα θέματα εξωτερικής πολιτικής (ελληνορωσικά, διεύρυνση ΕΕ, κυπριακό), που επηρέασαν και επηρεάζουν αποφασιστικά τη διεθνή ισχύ και τους βαθμούς ελευθερίας της χώρας, δεν απασχόλησαν την αριστερά. Η υιοθέτηση εξάλλου από την αριστερά του συνθήματος «έξω από το ευρώ» κινδυνεύει, φοβόμαστε, να την απομακρύνει από την εξουσία, νομιμοποιώντας ταυτόχρονα κινήσεις άλλων δυνάμεων με αλλότριες, γεωπολιτικές σκοπιμότητες.
Αντιφάσεις «ευρωσκεπτικιστών»
Οι συνήγοροι της υποτίμησης ξεχνούν ότι η υποτίμηση που επιδιώκουν … έγινε ήδη, καλώς ή κακώς, ως «εσωτερική υποτίμηση». Τσάκισε αμοιβή και προστασία της εργασίας και κάθε κοινωνικό μισθό. Πόσο πιο κάτω να πάμε;
Η έξοδος από την ευρωζώνη δεν στερείται κινδύνων και κόστους, πόσο μάλλον όταν θα κληθεί να την οργανώσει ένα διαλυμένο κράτος, που θέλει τρεις μήνες να ανοίξει μια λακούβα σε ένα δρόμο, όχι να εισάγει νέο νόμισμα σε συνθήκες «πολέμου» με ισχυρές διεθνείς δυνάμεις. Η αποχώρηση από την ευρωζώνη εγείρει σοβαρά νομικά θέματα – αρκετοί αναλυτές διεθνώς υποστηρίζουν ότι ο μόνος σύννομος τρόπος να γίνει, με βάση τις κείμενες συνθήκες, είναι η έξοδος από την ΕΕ. Ακούμε πολλά για ανάγκη «σχεδίου Β», που συμμεριζόμαστε απολύτως. Χωρίς σχέδιο Β δεν μπορεί να υπάρξει ούτε σχέδιο Α. Αλλά δυστυχώς πολλά ακούμε και τίποτα δεν είδαμε έως τώρα (ούτε σχέδιο Α, ούτε Β!).
Υποτίμηση, νόμισμα, χρέος
‘Εστω ότι όλα αυτά αντιμετωπίζονται, μαζί και το ενδεχόμενο καταστροφικής υποτίμησης του νέου νομίσματος και του υπερπληθωρισμού που θα προκύψει. Ας αγνοήσουμε την ήδη συντελεσθείσα εσωτερική υποτίμηση. Νέο νόμισμα και νέα υποτίμηση αποσκοπούν να καταστήσουν την ελληνική οικονομία ανταγωνιστική. Αλλά είναι αυτό πραγματικά το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε τώρα;
Η απάντηση είναι όχι! ‘Οσο ανταγωνιστική και αν γίνει η ελληνική οικονομία, δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί πως θα αποπληρώσει ένα θεόρατο βουνό μη βιώσιμου χρέους (κι όσο κι αν φτηνήνει το χρήμα, προφανώς χρειάζονται και άλλα πράγματα για να γίνουμε παραγωγικοί). Το πρόβλημα (όπλο) που τώρα συντρίβει το ελληνικό έθνος είναι το βουνό μη βιώσιμου χρέους, συν τα αποικιοκρατικά δεσμά των δανειακών συμβάσεων, το καθεστώς καταστρεφόμενης αποικίας χρέους. Ουδείς εκ των υποστηρικτών της δραχμής δεν εξηγεί πως θα λύσει με την έξοδο το πρόβλημα βιωσιμότητας χρέους και αποικιοκρατικών δεσμεύσεων. Το αδιέξοδο της πρότασης θα φανεί αμέσως, όταν φτάσει αίφνης το κλάσμα χρέους/ΑΕΠ στο 250% ή στο 300%. (Γι’ αυτό ακριβώς, να μην παγώσει το χρέος σε ευρώ με το αγγλικό δίκαιο, η «Σπίθα» του Θεοδωράκη επέμεινε ασφυκτικά προς όλους, στα τέλη 2011, να αρχίσει άμεσο, μεγάλο κίνημα «από τον Καμμένο μέχρι την ΑΝΤΑΡΣΥΑ», αντί να περιμένουμε τις εκλογές, όπως προτίμησε τελικά η Κουμουνδούρου).
Όταν αντιμετωπίζεις μη βιώσιμο χρέος και αποικιακές συμβάσεις, δεν έχει νόημα να ψάχνεις υδρογονάνθρακες, ή να επιδιώκεις βελτίωση ανταγωνιστικότητας. ‘Οτι βρεις, ότι πόρους αποκτήσεις θα πάνε στα «σεντούκια» των τραπεζών, χωρίς η χώρα να αποπληρώσει το χρέος της – να βρεθεί σε κατάσταση εξυπηρετήσιμου και χρηματοδοτήσιμου χρέους. Το πραγματικό ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν κάναμε καλά που μπήκαμε στο ευρώ προ πολλών ετών, ούτε αν το ευρώ είναι καλό ή κακό (που είναι όντως) αλλά τι κάνουμε στην κατάσταση που τώρα βρισκόμαστε, όχι τι θα κάναμε το 1999, γιατί δεν είμαστε στο 1999! Πως μπορούμε να γυρίσουμε από το καθεστώς αποικίας χρέους στο καθεστώς σχετικά ανεξάρτητου-κυρίαρχου κράτους, βιώσιμου κράτους, χρέους, οικονομίας-κοινωνίας. Αυτό είναι το κριτήριο για να αποφασίσουμε τι θα κάνουμε με το ευρώ, όχι αυτά καθεαυτά τα θεωρητικά πλεονεκτήματα/μειονεκτήματα του νομίσματος. Νέο νόμισμα θα βοηθήσει ή θα δυσκολέψει την απομείωση του χρέους και την απαλλαγή από το αποικιακό καθεστώς; Αυτό είναι το πραγματικό ερώτημα.
Γιατί να τους απαλλάξουμε από το πρόβλημα;
Όντας σε ΕΕ/ευρωζώνη δεν έχουμε μόνο προβλήματα, έχουμε και όπλα, πολιτικά, θεσμικά, νομικά, κανένα από τα οποία δεν χρησιμοποιήσαμε έως τώρα. Πάμπολλες από τις ευρωπαϊκές αποφάσεις λαμβάνονται ομοφώνως, μπορεί επομένως μία ή δύο κυβερνήσεις να μπλοκάρουν σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία της ‘Ενωσης, εφόσον οι χώρες τους αντιμετωπίζουν ζήτημα επιβίωσης (πρέπει βέβαια να δημιουργήσουν προηγουμένως το αναγκαίο πολιτικό κλίμα). Τα κείμενα, οι ευρωπαϊκές συνθήκες, άλλα ισχυρά κείμενα του διεθνούς δικαίου (καταστατικός χάρτης, αποφάσεις του ΟΗΕ) περιέχουν διατάξεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από μια κυβέρνηση με φαντασία, προετοιμασμένη πολύ σοβαρά σε νομικό, πολιτικό, διεθνές επίπεδο.
Σε υπερθετικό βαθμό, μια πολιτική σύγκρουση γύρω από την Ελλάδα (ή/και την Κύπρο) στην Ευρώπη θα είναι «παιχνίδι κατηγοριών» (blame game). Η Ευρώπη θα κατηγορεί τους ‘Ελληνες, οι ‘Ελληνες θα πρέπει να απαντήσουν ως Ευρωπαίοι κατηγορώντας με ορθολογικά επιχειρήματα και γλώσσα κατανοητή από την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη την κυρίαρχη πολιτική. Μπορούμε να το κάνουμε γιατί έχουμε πληθώρα στοιχείων υπέρ μας (εφόσον φυσικά ετοιμαστούμε κατάλληλα, γιατί δεν νοείται να φιλοδοξείς διακοπή μνημονίου-δανειακών και ανατροπή ευρωπαϊκών πολιτικών, χωρίς τεράστια προετοιμασία και σοβαρότητα).
«Επαναστατική» δεν είναι η ρητορεία προς εσωτερική κατανάλωση, αλλά το να κάνεις πραγματικά και συντεταγμένα «μπάχαλο» την Ευρώπη, ήδη από τώρα, διεκδικώντας τη σωτηρία της χώρας σου, με πολιτικά-επικοινωνιακά ευφυείς τρόπους, ζητώντας ρήτρα ύφεσης και ανεργίας, έκτακτη ανθρωπιστική-αναπτυξιακή βοήθεια, διαγραφή χρέους, σχέδιο Μάρσαλ, αντί να ζητήσεις να φύγεις μόνος σου, ουσιαστικά με τη στάμπα του «ανεπρόκοπου μπαταχτζή»! Καλώς ή κακώς βρέθηκες στο ευρωπαϊκό κλαμπ – αντί να φύγεις από κει μέσα, πιο έξυπνο είναι να χρησιμοποιήσεις όλα τα θεσμικά, πολιτικά, νομικά εργαλεία που σου παρέχει. Γιατί να μη το δοκιμάσεις, είτε κερδίσεις, είτε όχι στο τέλος. Γιατί να θέσεις εσύ ζήτημα αποχώρησής σου, αντί να θέσεις ευρωζώνη και ΕΕ ενώπιον της υποχρέωσης να στηρίξουν ένα μέλος που καταστρέφεται και απειλείται; Στο κάτω-κάτω, αν θέλουν να σε διώξουν, ας πάρουν εκείνοι την ευθύνη, η Μέρκελ και ο Ολάντ, γιατί να την πάρουμε εμείς;
Είναι καταπληκτικό, αλλά έως τώρα δεν βρέθηκε ούτε ένας πολιτικός, κυβέρνησης ή αντιπολίτευσης, να βροντοφωνάξει το θεμελιώδες, το βασικό, το στοιχειώδες: «η ΕΕ δεν είναι γερμανική, γαλλική, τραπεζική ‘Ενωση, είναι δική μας όσο και δική σας». Μόνοι μας έχουμε αποδεχθεί τον ρόλο κουτσαβάκη. Δεν έχουμε το κουράγιο να το πούμε αυτό, αλλά είμαστε έτοιμοι για παγκόσμια επανάσταση;
«Επαναστατικό» και σωτήριο είναι, αφού βρέθηκες που βρέθηκες στην τραγική κατάσταση κι απειλείται η ίδια η υπόστασή σου ως λαού, ως έθνους, ως κράτους, να γίνεις εσύ ο εκφραστής των εκατοντάδων εκατομμυρίων Ευρωπαίων που έχουν σοβαρά προβλήματα και με τον τρόπο που το Χρήμα συντρίβει το κοινωνικό κράτος τους και αγοράζει πολιτικούς από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια, και με τον τρόπο που το Βερολίνο και η ολιγαρχική «ευρωγραφειοκρατία» διαχειρίζεται τις ευρωπαϊκές υποθέσεις.
Θα μου πείτε ίσως «η Ευρώπη δεν αλλάζει», «εμείς δεν μπορούμε να τα κάνουμε» («Ψωροκώσταινα»). Αν η Ευρώπη αλλάξει θα αλλάξει τώρα, γιατί τώρα έχει, πρώτη φορά μετά τριάντα χρόνια, κίνητρο. Αν δεν αλλάξει δεν θα αλλάξει ποτέ, θα υποκύψει στο Χρήμα. Αν ολόκληρη Ευρώπη υποκύψει, θα σωθούμε μόνοι μας, απλώς φεύγοντας από το ευρώ;
Στην πραγματικότητα η λογική λέει ότι η Ελλάδα πρέπει να ξυπνήσει και να αρχίσει να συμπεριφέρεται ως ευρωπαϊκό κράτος, διεκδικώντας κατ’ αρχήν εκεί που βρέθηκε, καλώς ή κακώς, τα δικαιώματά της. Το σενάριο-εφιάλτης για τους πιστωτές. είναι μια ελληνική κυβέρνηση πολιτικά, νομικά, επικοινωνιακά πανέτοιμη να δώσει τη μάχη, με πλέγμα διεθνών συμμαχιών, ζητώντας πειστικά και ορθολογικά αναθεώρηση της ασκούμενης πολιτικής. Οι πιστωτές θέλουν οτιδήποτε εκτός από αυτό, θέλουν να απομονώσουν την «ελληνική περίπτωση», για να μετατρέψουν, όπως το κατάφεραν έως τώρα, την κρίση των τραπεζών σε κρίση της Ευρώπης, πόλεμο μεταξύ ευρωπαϊκών εθνών. Εμείς πρέπει να θέλουμε το αντίθετο, να χωθούμε όσο μπορούμε, μαζί με το πρόβλημά μας, μέσα στην Ευρώπη, συνδέοντας τη λύση στο δικό μας πρόβλημα με την αναζήτηση εναλλακτικής για όλη την Ευρώπη.
Υπάρχει ένας ακόμα παράγοντας, πολύ ευρύτερος. Για να γλυτώσουμε, χρειαζόμαστε απελπιστικά συμμάχους, εντός και εκτός ΕΕ. ‘Ενας ισχυρός δυνητικός σύμμαχος είναι οι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί. Με σημαία τη δραχμή, την κυπριακή λίρα, τη λιρέττα, το πέσο δεν μπορούμε να φτιάξουμε τέτοια συμμαχία, να αντιμετωπίσουμε από κοινού τον σημερινό, καταθλιπτικό συσχετισμό οικονομικο-πολιτικής ισχύος.
Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει νίκη. Αλλά ακόμα κι αν στο τέλος η Ελλάδα χάσει, δεν θάχει ζημιωθεί, το αντίθετο, θα ωφεληθεί πολιτικά και διεθνώς καθιστάμενη ο φορέας και υπερασπιστής των ευρωπαϊκών αξιών και ιδεών, ακόμα κι αν αναγκαστεί να φύγει, θα έχει κερδίσει πάρα πολύ σε διεθνές πολιτικό κεφάλαιο πολεμώντας εν ονόματι, όχι εναντίον της ευρωπαϊκής ιδέας (και όχι βέβαια της συγκεκριμένης πραγμάτωσής της με ευρωζώνη/ΕΕ).
Ευρώ και φετίχ
Πρέπει βέβαια να υπογραμμίσουμε ότι η Ελλάδα, στην κατάσταση που βρίσκεται, είναι υποχρεωμένη να πάει ούτως ή άλλως σε στάση πληρωμών και μονομερή διακοπή του μνημονίου, αν δεν της προσφέρουν άλλη λύση βιώσιμου κράτους και οικονομίας, αλλοιώς θα καταστραφεί συθέμελα. Δεν έχουμε άλλη επιλογή, πρέπει να πάμε ότι κι αν σημαίνει αυτό, για να σώσουμε τη χώρα μας. ‘Ενα κόμμα που θέλει να διακόψει το Μνημόνιο, οφείλει να ειδοποιήσει τους ‘Ελληνες (και τους εταίρους), πριν από τις εκλογές, ότι ναι μεν απεύχεται τον πόλεμο, θα τον κάνει όμως μέχρι τέλους, με όλα τα μέσα, αν δεν υπάρξει άλλη λύση σωτηρίας. Μια τέτοια ρήξη προϋποθέτει λεπτομερειακό πλάνο Β, για εισαγωγή εσωτερικού μέσου πληρωμής, στην ακραία, μη δυνάμενη να αποκλεισθεί περίπτωση, που η ΕΚΤ προχωρήσει σε διακοπή χρηματοδότησης. Εμείς δεν υποστηρίζουμε ότι δεν πρέπει επ’ ουδενί να φύγουμε από το ευρώ. Αυτό που λέμε είναι ότι δεν έχουμε κανένα λόγο να το κάνουμε με δική μας πρωτοβουλία.
Ταυτόχρονα, η επιδίωξη λύσης στο ελληνικό, πρέπει να συνδυασθεί με υπεράσπιση μιας ευρύτερης ιδέας για το μέλλον της Ευρώπης, που θα δώσει τη δυνατότητα δημιουργίας συμμαχιών, εντός και εκτός ΕΕ. Αυτή η στάση νομίζουμε ταιριάζει καλύτερα στη χώρα μας, στον ρόλο της στην ευρωπαϊκή και παγκόσμιο Ιστορία.
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...