Θερμό καλοκαίρι για τις αμερικανο - ρωσικές σχέσεις

Του Θανάση Αυγερινού

Καμία επανεκκίνηση δεν υπάρχει στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, απλώς επιστροφή στους κανονικούς διπλωματικούς ρυθμούς, δηλώνει με πάσα επισημότητα η Μόσχα, προειδοποιώντας εν μέσω νέας έντασης στην Ανατολική Ουκρανία ότι έχει κάθε δικαίωμα να εξοπλίσει με πυρηνικά όπλα τη χερσόνησο της Κριμαίας.

Μπορεί η επίσκεψη του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Τζον Κέρι, στο Σότσι και η συνάντησή του με τον ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ, να ήταν μία σαφής στροφή στην αμερικανική διπλωματία, που επιζητεί να διατηρήσει κάποιες γέφυρες διαλόγου με την Μόσχα, όμως ο επικεφαλής του ρωσικού ΥΠΕΞ έσπευσε να βάλει «πάγο» στις υπέρμετρες προσδοκίες. «Είμαστε έτοιμοι να ζήσουμε επί μακρόν κυρώσεις, προσπαθούμε, μάλιστα, να τις στρέψουμε προς όφελός μας», δήλωσε στο Bloomberg ο κ. Λαβρόφ, αναφερόμενος στην ομολογουμένως εκπληκτική καμπάνια του Κρεμλίνου υπέρ της αναζωογόνησης των εθνικών παραγωγικών μονάδων και της διαφοροποίησης της ρωσικής οικονομίας με μείωση της εξάρτησής της από τις εισαγωγές.

«Δεν θα αναλάβουμε πρωτοβουλίες άρσης των κυρώσεων», δήλωνε σχεδόν ταυτόχρονα ο εκπρόσωπος Τύπου του προέδρου Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις ότι οι δυτικές κυρώσεις έχουν χάσει τον στόχο τους, ενώ τα ρωσικά αντίμετρα «πονάνε» όλο και περισσότερο τις δυτικές οικονομίες. Ίσως γι αυτό εντυπωσιάζουν οι παρασκηνιακές επαφές μεγάλων δυτικών εταιρειών, κυρίως αμερικανικών και γερμανικών, με ρώσους εταίρους τους και η υπογραφή τεράστιων συμβολαίων, τη στιγμή που επισήμως και στην πρώτη γραμμή Ρωσία και Δύση βρίσκονται στα μαχαίρια.

Το κάθε άλλο παρά περίεργο, για τους γνωρίζοντες, φαινόμενο επεσήμανε με άρθρο του το γερμανικό Der Spiegel, που αναφέρεται ειρωνικά σε «διάλειμμα στον Ψυχρό Πόλεμο» για αμερικανικές εταιρείες όπως η Boeing, που έχει υπογράψει συμβόλαιο με τη ρωσική παραγωγό τιτανίου Avisma ως το 2022, η διαστημική Orbital Science, που θα προμηθευτεί εξήντα ρωσικούς κινητήρες για τους πυραύλους Antares, αλλά και η Bell από το Τέξας, που μόλις υπέγραψε συνεργασία με τον κολοσσό των Ουραλίων, το εργοστάσιο Πολιτικής Αεροπορίας του Αικατερινμπούργκ. Το Spiegel αποφεύγει, βέβαια, να αναφερθεί στις γερμανικές και γαλλικές εταιρείες που, κατά τις πληροφορίες μας εγκαθίστανται όλο και συχνότερα π.χ. στην Κριμαία ή υπογράφουν τεράστια συμβόλαια, όπως η πετρελαϊκή Total, είναι πάντως, προφανές ότι η επιφανειακά ενιαία δυτική διπλωματία επιλέγει σταδιακά διαφορετικές ταχύτητες και εφευρίσκει εξαιρέσεις για να μην χάσουν οριστικά τις θέσεις τους στη ρωσική αγορά οι δυτικές εταιρείες, που εξαρτούν την ανάπτυξή τους από τις συνεργασίες τους στη Ρωσία.

Αμοιβαία αντιπάθεια

«Μόσχα και Ουάσιγκτον συνεργαζόμαστε εκεί όπου τα συμφέροντά μας συμπίπτουν», είπε ο Σεργκέι Λαβρόφ, περιγράφοντας το φαινόμενο των παρασκηνιακών επαφών σε «προσγειωμένη» γλώσσα και χαρακτηρίζοντας «πραγματιστική» την επικοινωνία των Προέδρων Πούτιν και Ομπάμα, που δεν έχουν κρύψει ότι η αντιπάθειά τους είναι μάλλον αμοιβαία, αν και έχουν επιμελώς φροντίσει να μην κοπούν εντελώς οι γέφυρες του διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών.
Όσο, λοιπόν, ο επιχειρηματικός κόσμος της Δύσης και της Ρωσίας προσπαθεί να κρατήσει ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας των δύο πόλων, με το Κρεμλίνο και τον Λευκό Οίκο να αναζητούν εμφανώς τρόπους μείωσης της έντασης, τα μηνύματα σε «σκληρή γλώσσα» στην κεντρική πολιτική σκηνή κάθε άλλο παρά αραιώνουν και οι αφορμές προέρχονται, όπως είναι φυσικό, από το «κουτί της Πανδώρας» που άνοιξε η ουκρανική κρίση.

Επικυρώνοντας την απόφαση της Ρωσίας να σβήσει από τον χάρτη των διπλωματικών συζητήσεων το ανακτηθέν ρωσικό έδαφος της Κριμαίας, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε τα σχέδιά του να εγκαταστήσει δέκα βαριά πυραυλοφόρα αεροσκάφη τύπου Tupolev-22M3, τμήμα του στρατηγικού πυρηνικού οπλοστασίου της χώρας. Η ρωσική ηγεσία δεν διευκρινίζει αν θα εφοδιάσει οπωσδήποτε τα αεροσκάφη αυτά με πυρηνικές κεφαλές, ωστόσο η απόφασή της προκάλεσε ήδη σφοδρές αντιδράσεις από πλευράς Ουάσιγκτον αλλά και από το Κίεβο. Το ρωσικό ΥΠΕΞ απάντησε ειρωνικά στις καταγγελίες του Ουκρανού υπουργού Εξωτερικών, Πάβελ Κλίμκιν, από την Αττάλεια της Τουρκίας και την εκεί Σύνοδο του ΝΑΤΟ, χαρακτηρίζοντας αδιαμφισβήτητο δικαίωμα της Ρωσίας να εγκαταστήσει οποιουδήποτε είδος εξοπλισμό, ακόμη και πυρηνικά όπλα, σε οποιοδήποτε σημείο της ρωσικής επικράτειας, επομένως και στην Κριμαία.

Σχεδόν ταυτόχρονα και σε πανηγυρικούς τόνους, το ρωσικό Επιτελείο ανακοίνωσε ότι πολεμικά αεροσκάφη τύπου Sukhoi-24 του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας υποχρέωσαν αντιτορπιλικό του αμερικανού Πολεμικού Ναυτικού να αποχωρήσει από τα ρωσικά χωρικά ύδατα. Κατά τη ρωσική αφήγηση, το αμερικανικό πλοίο «Ross» είχε αποπλεύσει από το ρουμανικό λιμάνι της Κωστάντζας και κινούνταν ακριβώς στην οριογραμμή των χωρικών υδάτων της Ρωσίας με τρόπο «προκλητικό και επιθετικό», υποχρεώνοντας τις αεροπορικές δυνάμεις του ρωσικού Στόλου να απογειωθούν από την Κριμαία και να δράσουν, αναγκάζοντας τον «εισβολέα» να μεταβάλει ξαφνικά πορεία και να απομακρυνθεί προς τα διεθνή ύδατα στην ανατολική Μαύρη Θάλασσα. Η αμερικανική πλευρά υποβάθμισε αισθητά το περιστατικό, μιλώντας ουσιαστικά για ανύπαρκτο συμβάν και για συνήθεις δραστηριότητες στα διεθνή ύδατα, ωστόσο τα ρωσικά ΜΜΕ θύμισαν ένα αντίστοιχο επεισόδιο του περασμένου Απριλίου, όταν ρωσικό Sukhoi-24 με απανωτές επιθετικές καθόδους και ελιγμούς είχε πρακτικά «σβήσει» την υπερσύγχρονη αντιπυραυλική ασπίδα του αμερικανικού αντιτορπιλικού «Donald Cook» στα ανοιχτά της Οδησσού.

Πολεμικό κλίμα

Η Μόσχα δείχνει με κάθε τρόπο ότι αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για την ίδια και την άμυνά της η ανάπτυξη στοιχείων της αμερικανικής αντιπυραυλικής ομπρέλας στην Μαύρη Θάλασσα και καθιστά σαφές ότι οι αντιδράσεις της στα σχέδια αυτά θα είναι ασύμμετρες. Στα ρωσικά ΜΜΕ το περιστατικό έξω από την Οδησσό συνοδεύεται με περιγραφές για «μαζικές παραιτήσεις ή ασθένειες αμερικανών στρατιωτικών, όταν συνειδητοποίησαν τι είχε καταφέρει ένα παλαιότερης τεχνολογίας ρωσικό αεροσκάφος», εντάσσοντας το θέμα στην «πατριωτική αγιογραφία» για τον ρωσικό στρατό και τους μαχόμενους ήρωες στην Ανατολική Ουκρανία.

Παρά τις αυξανόμενες επικρίσεις του Κιέβου και δυτικών ΜΜΕ για ενεργό παρουσία ρώσων στρατιωτικών που μάχονται στο πλευρό των εξεγερμένων ρωσόφιλων στην περιοχή του Ντονμπάς, η Μόσχα δεν έχει μεταβάλει στο παραμικρό την τακτική της, επιμένοντας ότι όσοι ρώσοι εντοπίζονται ή ακόμη και συλλαμβάνονται στην ανατολική Ουκρανία, είναι εθελοντές που επέλεξαν να συμπαρασταθούν στα από εθνική σκοπιά αδέλφια ή και κυριολεκτικά στους συγγενείς τους στην περιοχή. Οι εκπομπές στη ρωσική τηλεόραση και οι ανταποκρίσεις από τα μέτωπα, που αναζωπυρώθηκαν τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου, ενθαρρύνουν εμφανώς τη δράση των εξεγερμένων ρωσόφωνων και δίνουν βήμα στις τοπικές ηγεσίες των λεγόμενων Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ.

Τα μηνύματα που καταφθάνουν τις τελευταίες μέρες από τα πεδία του ουκρανικού εμφυλίου κάθε άλλο παρά σε εκτόνωση της κρίσης μετά την εκεχειρία του Μινσκ παραπέμπουν. Οι ουκρανικές στρατιωτικές δυνάμεις μοιάζει να μην ξεχνούν την μάλλον μάταιη προσδοκία τους για νικηφόρα ρεβάνς, επαναλαμβάνοντας τα χτυπήματα με πυρά πυροβολικού σε κατοικημένες περιοχές, γύρω και μέσα στο Ντονιέτσκ. Η τοπική ηγεσία κάνει λόγο για εκατοντάδες μισθοφόρους που πολεμούν στο πλευρό των δυνάμεων του Κιέβου, κατονομάζοντας τις ΗΠΑ, την Πολωνία και χώρες της Βαλτικής ως συχνότερη προέλευσή τους.
Την ίδια στιγμή, αμερικανοί εκπαιδευτές προετοιμάζουν επισήμως τις ουκρανικές δυνάμεις, ενώ οι ηγεσίες των Ντονιέτσκ και Λουγκάνσκ δεν σταματούν να διακηρύσσουν ότι στόχος τους είναι η απελευθέρωση όλων των εδαφών των περιφερειών τους.

Ίσως το καλοκαίρι αποδειχτεί πολύ θερμότερο από ότι θα ήθελαν να ελπίζουν τόσο στον Λευκό Οίκο όσο και στο Κρεμλίνο.

Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 292


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση