Η ηγεμονία του Ερντογάν ανησυχεί τη Δύση

Ως απόλυτος ηγεμόνας προχωρά πλέον ο Ταγίπ Ερντογάν μετά την αναρρίχησή του στην προεδρία, με την οποία έγραψε ένα ακόμη κεφάλαιο στην προσωπική του πολιτική διαδρομή αλλά και στην πορεία της σύγχρονης Τουρκίας. Αλλωστε, οι δύο έννοιες είναι εδώ και μια δωδεκαετία συνυφασμένες.

Απελευθερωμένος από τον ενίοτε ενοχλητικό «εξισορροπητικό» ρόλο του Αμπντουλάχ Γκιουλ, ο νέος πρόεδρος δείχνει αποφασισμένος να οικοδομήσει, με ακόμη πιο επιθετικά βήματα, τη νέα Τουρκία που οραματίζεται, και στην πορεία να επηρεάσει το γεωπολιτικό περιβάλλον στην ευρύτερη περιοχή.

Στις ομιλίες και δηλώσεις του ο 60χρονος πρόεδρος, που έχει θέσει ως ορόσημο την εικοστή επέτειο από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκίας, το 2023, δηλώνει ότι επιθυμεί να διατηρήσει τις στενές σχέσεις με τη Δύση, αλλά κοιτάζει όλο και περισσότερο προς την Ανατολή. Καθώς το περιφερειακό γεωπολιτικό παζλ είναι ρευστό και υπό διαμόρφωση, η Αθήνα και η Λευκωσία αναμένουν τις προθέσεις του νέου προέδρου της Τουρκίας σε ό,τι αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και στο Κυπριακό, και η αυριανή επίσκεψη Ερντογάν στα Κατεχόμενα προσφέρει μια άριστη ευκαιρία στον τελευταίο να τις εκφράσει, απαντώντας έτσι και στην επιστολή που του έστειλε ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης -την μετέφερε ο αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης, Ευάγγελος Βενιζέλος, που παραβρέθηκε στην ορκωμοσία του κ. Ερντογάν- στην οποία καλεί τον Τούρκο πρόεδρο να επιδείξει πνεύμα συνεργασίας και να δραστηριοποιηθεί για τη λύση του Κυπριακού.

O κ. Βενιζέλος δήλωσε ότι «το κλειδί για τα πάντα σε ό,τι αφορά τις διμερείς μας σχέσεις, αλλά και την ευρύτερη περιοχή, είναι μία δίκαιη βιώσιμη λύση στο Κυπριακό, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ και το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αυτό προφανώς το αντιλαμβάνεται πάρα πολύ καλά η τουρκική ηγεσία, ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν, που περιμένουμε να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί και πρέπει, προκειμένου να βρεθεί αυτή η λύση η οποία θα δώσει και έναν άλλο τόνο, έναν άλλο ρυθμό στις ελληνοτουρκικές σχέσεις».

Η αίσθηση που επικρατεί σε δυτικούς κύκλους είναι πως ο ίδιος ο Ερντογάν επιθυμεί λύση, ιδιαίτερα δε από τη στιγμή που στο πλαίσιο της συνολικής διευθέτησης εντάσσεται και η ενεργειακή διάσταση με την προοπτική τροφοδοσίας της Τουρκίας με φυσικό αέριο από κυπριακά ή και ισραηλινά κοιτάσματα.

Δυσφορία
Πάντως, η Δύση παρακολουθεί με σκεπτικισμό τις κινήσεις του κ. Ερντογάν. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι δεν μπορούν να αγνοήσουν το μέγεθος και τη γεωγραφική θέση της Τουρκίας, και είναι έτοιμοι να της αναγνωρίσουν συγκεκριμένο ρόλο στην περιοχή, όμως δεν κρύβουν τη δυσφορία τους για τις ακραίες θέσεις που συχνά προβάλλει ο κ. Ερντογάν, ενώ σίγουρα δεν βοηθούν οι υπόνοιες για την εκ μέρους του στήριξη ή έστω ανοχή των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους. Υπό αυτό το πρίσμα μπορεί να δει κανείς τη χαμηλόβαθμη εκπροσώπηση των ΗΠΑ και των σημαντικών ευρωπαϊκών χωρών στην ορκωμοσία Ερντογάν. Σε δηλώσεις του στην «Κ» ο βοηθός γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Θρασύβουλος Σταματόπουλος, εξέφρασε την ελπίδα ότι «η νέα κυβέρνηση της Τουρκίας θα συνεχίσει την πολιτική της προσήλωσης στη Συμμαχία».

Με τακτικούς ελιγμούς ο Ερντογάν απέτρεψε την επιστροφή του Γκιουλ στην ηγεσία του κόμματος και την πρωθυπουργία, και επέβαλε και στα δύο αξιώματα τον στενό του συνεργάτη, Αχμέτ Νταβούτογλου. Ο τελευταίος δήλωσε απόλυτη αφοσίωση στον Ερντογάν, διαμηνύοντας ευθέως ότι δεν θα υπάρξουν διαφοροποιήσεις ανάμεσα στον πρόεδρο και στον πρωθυπουργό. Εθεσε, δε, ως στόχο τη νίκη όχι μόνο στις επόμενες εκλογές του ’15, αλλά και σε αυτές του ’19 και του ’23, όπως και την αλλαγή του Συντάγματος που αποτελεί στρατηγική επιδίωξη του Ερντογάν, ο οποίος απευθυνόμενος στα μέλη του ΑΚΡ τόνισε ότι στο κόμμα δεν αλλάζει η ουσία, αλλά απλά η μορφή του αρχηγού, δηλώνοντας συγκινημένος ότι «αυτό δεν είναι ένα τέλος, απλά μια αλλαγή ονομάτων. Είναι μια αρχή».

Η αποχώρηση Γκιουλ αφαίρεσε ένα στοιχείο μετριοπάθειας από τους θεσμούς διακυβέρνησης. Το δίδυμο Ερντογάν – Νταβούτογλου μιλά συνεχώς για την περίοδο «αναμόρφωσης» της χώρας που θα συνεχισθεί, και χρησιμοποιεί θρησκευτικούς συμβολισμούς με αναφορές στον Μωάμεθ. Δηλώνουν και οι δύο ότι η ένταξη στην Ε.Ε. θα παραμείνει στρατηγικός στόχος της Τουρκίας, η οποία όμως «θα εξακολουθήσει να χρησιμοποιεί τη στρατηγική της ισχύ στην περιοχή ανεξάρτητα από την πολιτική της Ε.Ε.».

Τέλος, κρίσιμο στοίχημα των επόμενων μηνών είναι τα δικαιώματα των Κούρδων οι οποίοι αναδεικνύονται σε καθοριστικό παράγοντα του πολιτικού σκηνικού της χώρας, καθώς ο Ερντογάν θα χρειασθεί τις ψήφους των Κούρδων βουλευτών για την αλλαγή του Συντάγματος και την ενίσχυση των εξουσιών του μετά τις εκλογές του 2015.

Μια κοινωνία βαθιά διχασμένη
Περπατώντας τις προηγούμενες ημέρες στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, και συνομιλώντας με πολλούς κατοίκους της πόλης, ήταν ξεκάθαρο ότι η Τουρκία είναι μια βαθιά διχασμένη χώρα.
Η διαχωριστική γραμμή είναι ταξική και πολιτισμική. Τα χαμηλότερα στρώματα, με βάση μορφωτικά και εισοδηματικά χαρακτηριστικά, νιώθουν περήφανοι για την ηγεμονική παρουσία του Ταγίπ Ερντογάν. Από την οικονομική ανάπτυξη της προηγούμενης δωδεκαετίας έχει δημιουργηθεί πλούτος ο οποίος, εν μέρει τουλάχιστον, έχει διαχυθεί στις αδύναμες κοινωνικές ομάδες οι οποίες στη σύγχρονη Τουρκία αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία. Το πρώτο που επισήμαιναν οι περισσότεροι ήταν η τεράστια βελτίωση που έχει σημειωθεί στο σύστημα ιατρικής περίθαλψης, εξέλιξη που έχει αλλάξει την καθημερινότητά τους. Παράλληλα, υπάρχει και η θρησκευτική διάσταση. Η βαθιά ικανοποίηση που προκαλεί η αποενοχοποίηση για τη λατρεία του Ισλάμ, έχει προσδώσει μεταφυσικές διαστάσεις στην υποστήριξη του Ερντογάν.

Στον αντίποδα, με τρόμο παρακολουθούν την ισλαμοποίηση της τουρκικής κοινωνίας οι κοσμικοί και οι ανώτερου κοινωνικού και οικονομικού επιπέδου πολίτες, που διαβλέπουν μια επικίνδυνη οπισθοδρόμηση της δυτικής Τουρκίας που ήξεραν και απολάμβαναν.

Η διαίρεση είναι βαθιά. Οι μεν θέλουν να διατηρηθεί ο Ερντογάν στην εξουσία «για πάντα», όχι μόνο λόγω της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης, αλλά και για να συνεχίσει η ισχυρή Τουρκία να επιβάλλεται στους γείτονες και κυρίως, στο Ισραήλ. Οι δε, βλέπουν με τρόμο τη χώρα τους να απομακρύνεται από την παραδοσιακή στενή σχέση με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη και τις ελευθερίες που αποτελούν κατάκτηση των δυτικών κοινωνιών.

Πηγή ¨Κσθημερινή"

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση