Κλιμακώνει η Άγκυρα την ένταση στο Αιγαίο

Το «κλείσιμο» του σχεδίου «Βαριοπούλα», η συντήρηση των «γκρίζων ζωνών» και η αναζήτηση ενός F-16 που καταρρίφθηκε το… 1996

Του Σωτήρη Σιδέρη

Η αύξηση των επεισοδίων εις βάρος της ελληνικής κυριαρχίας, με τελευταίο και πλέον προκλητικό -πολυήμερο, μάλιστα- αυτό στη βραχονησίδα Ζουράφα (Λαδόξερα), η έγκριση ενός νόμου που διευρύνει τις εξουσίες των μυστικών υπηρεσιών για δράση εντός και εκτός Τουρκίας, κάτι που πολλαπλασιάζει τους φόβους για προβοκάτσια και το γεγονός ότι η κυβέρνηση Ερντογάν μετατρέπεται ραγδαία σε μεσανατολικού τύπου δικτατορία, προκαλούν βάσιμες ανησυχίες για κλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο.

Όλο και πιο συχνά, όλο και πιο επικίνδυνα, σε περιοχές που εδώ και χρόνια η Τουρκία θεωρεί «γκρίζες ζώνες», τουρκικά σκάφη παραβιάζουν τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Το νέο στοιχείο είναι ότι τα τουρκικά πολεμικά πλοία ή αυτά του Λιμενικού όχι μόνο δεν υπακούουν στις εντολές των ελληνικών σκαφών φια αποχώρηση από τα χωρικά ύδατα, αλλά θα έλεγε κανείς ότι επιδιώκουν την πρόκληση επεισοδίου είτε λοιδορώντας τις ελληνικές Αρχές, είτε κάνοντας επικίνδυνους ελιγμούς, είτε απαντώντας ότι κινούνται σε τουρκικά χωρικά ύδατα.

«Έκλεισε» το σχέδιο «Βαριοπούλα» χωρίς ελληνικές… απορίες

Για ορισμένους Έλληνες διπλωμάτες που ανησυχούν όχι μόνο για τις κινήσεις της Άγκυρας και τους τριγμούς που υφίσταται το τουρκικό και στρατιωτικό κατεστημένο, αλλά και για την καθήλωση της Ελλάδας, το πλέον επικίνδυνο είναι ότι, παρά τις αποκαλύψεις για τη μεθοδευμένη πρόκληση πολέμου με τη Συρία, κανείς, ούτε η Αθήνα, ούτε το ΝΑΤΟ, ούτε η Ε.Ε., δεν ζήτησε εξηγήσεις. Ούτε το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας προσέφερε διεξόδους για άμβλυνση της τουρκικής επιθετικότητας, ούτε η τυφλή υποστήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας βοήθησε.

Σημειώνεται από τις ίδιες πηγές ότι το σχέδιο «Βαριοπούλα», στην αποκάλυψη του οποίου στηρίχτηκε ο Ερντογάν για να στείλει στη φυλακή τους στρατηγούς, προέβλεπε την πρόκληση επεισοδίου στο Αιγαίο με την κατάρριψη ενός τουρκικού αεροσκάφους, ακόμη και από τους ίδιους τους Τούρκους, στη συνέχεια ανατροπή της κυβέρνησης Ερντογάν, που θα κατηγορείτο για έλλειψη πατριωτισμού. Ωστόσο, αυτή είναι η μία πτυχή. Η άλλη είναι ότι η τακτική της Τουρκίας, είτε των στρατηγών, είτε των πολιτικών, έχει το ίδιο υπόβαθρο, τις «γκρίζες ζώνες» και κατά συνέπεια ένα επεισόδιο θα είχε άμεσες επιπτώσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς θα έβαζε στο τραπέζι το καθεστώς του Αιγαίου, γι αυτό και οι κλιμακούμενες και προφανώς σχεδιασμένες ενέργειες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του Αρχιπελάγους προκαλούν αναταράξεις.

Η ίδια διπλωματική πηγή εκφράζει επίσης τον έντονο προβληματισμό της για το γεγονός, ότι ενώ η δίκη των στρατηγών για το σχέδιο «Βαριοπούλα» έχει τελειώσει, κανείς από την Αθήνα, ούτε ο πρωθυπουργός ούτε οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας, δεν ζήτησε εξηγήσεις από την κυβέρνηση Ερντογάν, πόσω μάλλον που αποκαλύφθηκε και το αντίστοιχο σχέδιο για τη Συρία. Η αποκάλυψη του σχεδίου για τη Συρία επιβεβαίωσε τον προβληματισμό Ελλήνων παραγόντων, ότι συνολικά τα σχέδια αυτά έχουν κοινό παρονομαστή: επιδιώκουν την αλλαγή του status quo. Στην ουσία, το σχέδιο «Βαριοπούλα» αποκαλύφθηκε και θεωρητικά ακυρώθηκε, αλλά η φιλοσοφία του είναι παρούσα. Στην Αθήνα, το πολιτικό χάος που επικρατεί στην κυβέρνηση όσον αφορά στη διαχείριση των μεγάλων θεμάτων της χώρας, έχει τεράστιο αντίκτυπο και στην εξωτερική πολιτική.

Η σημασία των επεισοδίων στη Λαδόξερα

Η βραχονησίδα Ζουράφα –ή Λαδόξερα για τους ντόπιους- βρίσκεται 6 ναυτικά μίλια ανατολικά από το βορειο-ανατολικό άκρο της Σαμοθράκης και έχει στρατηγική σημασία για τα ελληνικά συμφέροντα, καθώς επεκτείνει την ελληνική κυριαρχία και αυξάνει την επήρεια της υφαλοκρηπίδας. Εντάσσεται σε μία ευρύτερη περιοχή που εκτιμάται ότι διαθέτει πετρέλαιο.

Το πρώτο επεισόδιο σε μία σειρά μακροχρόνιων προκλήσεων είχε καταγραφεί στις 11 Ιανουαρίου 2014 και είχε χαρακτηριστεί από την «κόντρα» μεταξύ ελληνικού και τουρκικού σκάφους. Συχνά τούρκοι αλιείς, συνοδεία σκαφών του τουρκικού Λιμενικού, παραβιάζουν τα χωρικά ύδατα όχι μόνο για να ψαρέψουν, αλλά ωθούνται από τις τουρκικές αρχές να πηγαίνουν στο συγκεκριμένο σημείο για να υπενθυμίζουν στην Ελλάδα τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών».

Όμως, το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου, δύο μήνες μετά το πρώτο επεισόδιο, τα πράγματα πήραν πιο άγρια μορφή. Αλιευτικά σκάφη και σκάφη του τουρκικού λιμενικού όχι απλώς παραβίασαν τα χωρικά μας ύδατα, αλλά, βάσει διπλωματικών πηγών, ήταν σαφές ότι επιδίωκαν την πρόκληση επεισοδίου. Σύμφωνα με αναφορές, υπήρξαν και πυροβολισμοί στον αέρια, κάτι που, ωστόσο, δεν επιβεβαιώνεται, αλλά και αυτές οι αναφορές δείχνουν την ένταση που επικράτησε. Σημειώνεται ότι η Λαδόξερα είναι ένας μικρός βράχος που στέκεται στην επιφάνεια χάρη στα έργα συντήρησης της ελληνικής πλευράς, λόγω της ιδιαίτερης σημασίας της. Δεν πρέπει να διαφεύγει τη προσοχής το γεγονός ότι έχει ενταχθεί στον κατάλογο των αμφισβητούμενων νησιών και βραχονησίδων εκ μέρους της Τουρκίας.

Θυμήθηκαν το 1996…

Η Ελληνική πλευρά, ως συνήθως, δεν θέλει καμία δημοσιότητα, προφανώς για να μην διαταραχθεί η… μακαριότητα μίας εξωτερικής πολιτικής που δεν έχει προσανατολισμό. Έτσι, με τη σειρά τους, διπλωμάτες προτιμούν να συζητούν στους διαδρόμους ή ιδιωτικά σε δημοσιογράφους, παρά να αντιδράσουν, και αναμένουν πολιτικές εντολές και καθοδήγηση που ποτέ δεν έρχεται, γεγονός που οδηγεί σε περαιτέρω κλιμάκωση εκ μέρους της Άγκυρας.

Είναι προφανές ότι, παρά τις περί του αντιθέτου διαρροές, προβληματισμός επικρατεί και γύρω από τις τουρκικές έρευνες για την ανεύρεση του F-16 που συνετρίβη ανοιχτά της Χίου το 1996 και κατά ορισμένους είχε καταρριφθεί από ελληνικό πύραυλο.

Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, η κόρη του νεκρού πιλότου ζήτησε την ανεύρεση της σορού του πατέρα της, όμως για άλλους πρόκειται για μία περίεργη κίνηση που στόχο έχει να προσφέρει στην Άγκυρα άλλοθι για να κλιμακώσει την ένταση σε άλλα σημεία του Αιγαίου. Κάτι, που, ακόμη κι αν περιέχει ψήγματα αλήθειας, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο.

Μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές υπήρχαν τουρκικοί ισχυρισμοί για την ανεύρεση κάποιων κομματιών του αεροσκάφους, αλλά δεν υπήρχαν σαφείς πληροφορίες.

Η διακυβέρνηση Ερντογάν θεωρείται ήδη από πολλούς παράγοντες σε Αθήνα και Βρυξέλλες ιδιαίτερα ασταθής. Η επιθετικότητα έναντι της Συρίας, η στρατηγική της έντασης και ενίοτε της περιφρόνησης της Ελλάδας, η ένταση μεταξύ ΗΠΑ και ΝΑΤΟ με τη Ρωσία και η γενικότερη αστάθεια στη Μέση Ανατολή, θεωρητικά ενισχύουν τη θέση της Τουρκίας στην περιοχή, παρά τους εσωτερικούς τριγμούς.

Διπλωμάτης με ιδιαίτερα καλή γνώση της συμπεριφοράς της Τουρκίας θεωρεί ότι η σύγχυση και η ένταση στις διεθνείς σχέσεις θα την οδηγήσει σε κινήσεις ενίσχυσής της έναντι της Ελλάδας. Ηθελημένα ή μη, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, που είναι λαλίστατοι σε κάθε κίνηση της Ρωσίας ή της Κίνας, στην περίπτωση της Τουρκίας τηρούν σιγή που εκ των πραγμάτων είναι υπέρ της Τουρκίας.

Η επιδίωξη της Άγκυρας για κυριαρχία στις λεγόμενες «γκρίζες ζώνες», είτε αυτό γίνεται μέσω κρίσης στο Αιγαίο, είτε επωφελούμενη ευρύτερων ανακατατάξεων στην περιοχή με τη στήριξη των ΗΠΑ και των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών, είναι ένα υπαρκτό σενάριο και οι διεκδικήσεις είναι φανερές, επομένως, δεν υπάρχει καμία θεωρία συνωμοσίας. Άρα, προσθέτει η ίδια διπλωματική πηγή, «το κλειδί για να κατανοήσουμε τι θα συμβεί –και μάλιστα στο εγγύς μέλλον- είναι να συνομιλήσουμε με τις μεγάλες ξένες κυβερνήσεις ως κράτος με μεγάλη γεωπολιτική αξία και όχι ως χειραγωγούμενοι από την τρόικα και τις τράπεζες, αν δεν θέλουμε να χάσουμε, εκτός από μεγάλο μέρος της εθνικής μας κυριαρχίας, και το status quo στο Αιγαίο που με αγώνες κατακτήθηκε».

Εκ μέρους της κυβέρνησης δεν υπάρχει η παραμικρή απάντηση. Κανένας πολιτικός και διπλωματικός σχεδιασμός δεν ξεδιπλώνεται τις ώρες των εντάσεων, καμία πρωτοβουλία δεν εκδηλώνεται για να αναδιπλωθεί η Τουρκία, καμία συζήτηση δεν γίνεται δημόσια, καθώς, σύμφωνα με την άθλια προπαγάνδα δεκαετιών, «αυτά είναι ευαίσθητα εθνικά θέματα».

Δηλαδή, ποιος διαχειρίζεται τα «ευαίσθητα εθνικά θέματα», αν όχι το υπουργικό συμβούλιο, το οποίο όμως δεν συνεδριάζει ποτέ, αν όχι το κοινοβούλιο, όπου όμως τα κόμματα δεν συζητούν ποτέ;

Και το πλέον εθνικά επικίνδυνο από τη στάση όλων αυτών είναι ότι η Ελλάδα μένει βουβή στη βάναυση καταστρατήγηση των δημοκρατικών αρχών στην Τουρκία, στις προκλήσεις στο Αιγαίο, στην Κύπρο και στη Συρία. Καμία καταγγελία στους διεθνείς οργανισμούς, καμία συζήτηση στην ΕΕ, καμία αναφορά στον ΟΗΕ, καμία παρέμβαση στον ΟΑΣΕ.

Η Τουρκία δεν αποθρασύνεται τυχαία. Κάθε άλλο…

Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα»

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση