Quo Vadis, Τουρκία;

Γράφει ο Χριστόδουλος Κ. Γιαλλουρίδης
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών, Επικοινωνίας και Πολιτισμού 
Παντείου Πανεπιστημίου

Η Τουρκία βιώνει σήμερα το δράμα της ανάδειξης μίας δομικής σύγκρουσης, η οποία είναι εκ των πραγμάτων αξεπέραστη, αφού δεν είναι σε θέση να ενώσει τη μετεξέλιξη της δυτικόστροφης κοινωνίας των μεγάλων αστικών κέντρων, που διεκδικεί πλέον ελευθερίες και δικαιώματα, που κοινωνικοποιήθηκε πολιτικά με ταχύτατους ρυθμούς και που διεκδικεί ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου.

Ο Ερντογάν πέραν της σύγκρουσης που υφείρπε και που αναδεικνύεται σήμερα, και την οποία δεν υπολόγιζε, δεν μπορούσε να προβλέψει εξαιτίας της αλαζονείας του δεσποτικού, επικοινωνιακού του χαρίσματος, την επίθεση του δασκάλου, μέντορα και καθοδηγητή του, του εξ Αμερικής επιτιθέμενου, Φετουλάχ Γκιουλέν.

Ο Γκιουλέν ήταν εκείνος που παρέδωσε μέσα από την καταπληκτική δικτύωση που είχε επιτύχει στις δομές και τους θεσμούς του τουρκικού κράτους, την εξουσία των κεμαλιστών στον Ερντογάν, προσφέροντάς του στο πιάτο το κεφάλι του στρατεύματος, δηλαδή την ηγεσία του κεμαλικού κράτους. Οι διασυνδέσεις που είχε στη Δικαιοσύνη, την Αστυνομία και τις μυστικές υπηρεσίες, συνέβαλαν καθοριστικά στην πρωτοφανή και απρόβλεπτη, ταχύτατη εξάρθρωση των κεμαλιστών και αποδόμηση του κεμαλικού κράτους.
Το κεμαλικό κράτος κατέρρευσε ύστερα από ογδόντα χρόνια δυναμικής και στιβαρής παρουσίας του στην Τουρκία, όπου ακόμα και οι πλέον εχθρικοί προς αυτό αναλυτές δεν μπορούσαν να φανταστούν ή να προβλέψουν μία τέτοια κατάρρευση.

Ο Γκιουλέν τώρα επιστρέφει τιμωρώντας τον μαθητή και ευεργετηθέντα από αυτόν, Ερντογάν, του οποίου προδήλως δεν συγχώρεσε την αλαζονεία της εξουσίας του. Χρησιμοποίησε προς τούτο τους ίδιους μηχανισμούς που, όπως είπαμε, παρέδωσε στον Ερντογάν για να εξαρθρώσει το κεμαλικό κράτος, για να τον πλήξει και να τον εξοντώσει πολιτικά.

Είναι προφανές πως αυτή η μάχη δεν τελείωσε με τις συλλήψεις και τις παραιτήσεις ή τον ανασχηματισμό. Είναι μάχη στρατηγικής, που αποσκοπεί στην ανατροπή της σημερινής εξουσίας του Ερντογάν και την αντικατάστασή του από ένα σύστημα που να εκφράζει, όσο γίνεται πιο πιστά, τις ιδέες, τις αντιλήψεις, τη φιλοσοφία για την Τουρκία και τον κόσμο, του θρησκευτικού ηγέτη και μέντορα των μουσουλμάνων πολιτικών στην Τουρκία και όχι μόνο, Φετουλάχ Γκιουλέν.

Το πρόβλημα της Τουρκίας, σήμερα, και όπως εκτιμούμε και αύριο, συνίσταται στην ανικανότητα οποιασδήποτε πολιτικής ή πολιτικών να γεφυρώσουν το πολιτισμικό χάσμα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, δυτικού και ανατολικού κόσμου της πολιτικής ως αντίληψης ζωής, ως καθημερινότητας, ως φιλοσοφίας, πολιτικής κουλτούρας και δράσης.
Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία που ανεδείχθει μετά την πτώση των κεμαλιστών, απεικονίζει αυτό ακριβώς που κατέγραψε ο αείμνηστος Νεοκλής Σαρρής, τη σύγκρουση του οσμανικού παραδείγματος με το δυτικό κόσμο.
Το ισλάμ αποτελεί μέρος του οθωμανικού κόσμου, που καλλιέργησε και εμπέδωσε νοοτροπίες, πολιτικές συμπεριφορές και αντιλήψεις ζωής για εκατονταετίες, ενώ η δυτική Τουρκία και κυρίως τα μεγάλα αστικά κέντρα χειραφετήθηκαν σήμερα διεκδικώντας ένα δυτικόστροφο δημοκρατικό καθεστώς.

Στο παρελθόν αυτές οι κοινωνικές ομάδες, που σήμερα διεκδικούν το σύγχρονο κράτος δικαίου, βρίσκονταν υπό την επιρροή, ενίοτε δε και την κυριαρχία των μειονοτήτων Αρμενίων, Ελλήνων και Εβραίων, που ήταν η οικονομική ολιγαρχία του οθωμανικού κράτους, επηρέαζαν δε τις πολιτικές, κοινωνικές αντιλήψεις και συμπεριφορές των τούρκων αστών. Η εξάλειψή τους, τουτέστιν η γενοκτονία και η εξάρθρωση ακόμη και των ελαχίστων υπολοίπων αυτών των μειονοτήτων, οδήγησε νομοτελειακά στην κάλυψη του κενού τους από Τούρκους αστούς και μεγαλοαστούς, επιχειρηματίες και κοινωνικές ομάδες που ανήκουν στον τριτογενή τομέα της οικονομίας, δηλαδή στις υπηρεσίες.
Όλο αυτό το νέο κοινωνικό σύστημα απεχθάνεται το ισλάμ και την ισλαμική κυριαρχία, την οποία ευαγγελίζεται ο Ερντογάν. Ουδείς μπορεί σήμερα να προβλέψει ποιος και πότε θα κυριαρχήσει στο διαρκώς αναδιατασσόμενο τουρκικό πολιτικό σύστημα, ποια θα είναι η πορεία και το μέλλον της Τουρκίας. Το βέβαιο είναι πως η χώρα οδηγείται σε μία μακρά περίοδο αστάθειας, με απρόβλεπτες συνέπειες για την οικονομία, η οποία δείχνει ήδη σημεία ραγδαίας κάμψης, αλλά και για τη συνοχή το κράτους.

Πηγή εφημ. «Ελεύθερος Τύπος»

Σχόλιο ιστολογίου: Στο κομβικό σημείο που βρίσκεται σήμερα η Τουρκία, πρέπει να υπάρξει έξυπνη (και στρατηγικά επιλεχθείσα) τοποθέτηση – κίνηση από την πλευρά της Αθήνας, η οποία μπορεί να άγεται και να φέρεται από την ελληνική οικονομική κρίση και τα μνημόνια, αλλά κανείς δεν μπορεί να την εμποδίσει ώστε να τοποθετηθεί και να προβληθεί ως μία σταθερή γεωπολιτικά περιοχή, την οποία μπορούν να εμπιστευθούν οι «παίκτες» της διεθνούς γεωπολιτικής σκακιέρας. Η Ελλάδα έχει μία λαμπρή ευκαιρία – δυνατότητα να εκμεταλλευθεί την κατάρρευση και την γενικότερη πολιτική και οικονομική αστάθεια της Τουρκίας. Ο Αντώνης Σαμαράς φέρει την ευθύνη αυτής της στρατηγικής κίνησης, η οποία πρέπει να γίνει χωρίς να χαθεί ο ελάχιστος χρόνος, προκειμένου να προληφθεί μία ραγδαία ανάταξη από την τουρκική πλευρά, μέσα από νυχτερινές συμφωνίες που θα συνάψει -με τους διεθνώς ισχυρούς- η τουρκική αντιπολίτευση…



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση