Ο "εθνικισμός" σκοτώνει τον πατριωτισμό μας

Γράφει ο Αριστείδης Γιαννόπουλος*

Το ερώτημα αυτό είναι διαχρονικό αλλά στις μέρες μας παίρνει ιδιαίτερη βαρύτητα και απαιτεί μια συνολική και ξεκάθαρη απάντηση ώστε να διαλυθεί κάθε σύγχυση και ασάφεια. Ο επί πλέον λόγος που επιβάλει μια τέτοια αντιμετώπιση είναι ότι τα τελευταία χρόνια διάφοροι πολιτικοί σχηματισμοί αυτοπροσδιορίζουν την ιδεολογία τους σαν εθνικιστική και τους εαυτούς τους εθνικιστές. 

Το γεγονός αυτό είναι περισσότερο ανησυχητικό γιατί όλο και λιγότερο προφέρεται ο πατριωτισμός προς όφελος του εθνικισμού. Βέβαια κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι δύο αυτές έννοιες είναι ταυτόσημες ή ότι ο εθνικισμός δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας μεγάλος πατριωτισμός.

Ποια όμως είναι η αλήθεια;

Είναι πράγματι το ίδιο πράγμα πατριωτισμός και εθνικισμός;

Ανατρέχοντας σε διάφορους φιλοσοφικούς και γραμματολογικούς ορισμούς διαπιστώνεται ότι όλοι συμπίπτουν στο περιεχόμενο αυτών των εννοιών. Με τα δεδομένα αυτά ο εθνικισμός είναι μια πολιτική ιδεολογία η οποία υποστηρίζει, υπερτονίζοντας, την εθνική ταυτότητα με τέτοιο πάθος που οδηγεί στη δημιουργία φόβου για την αλλοίωση της από κάθε είδους παρεμβολή ξένων και αλλοεθνών. Λογικό επακόλουθο είναι η εθνική υπεροψία και καχυποψία προς άλλα έθνη η οποία εξελίσσεται σε εχθρότητα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί μια αντίφαση τουλάχιστον για τους Έλληνες εθνικιστές. Τα αισθήματα εχθρότητας δεν απευθύνονται συνολικά σε κάθε ξένο λαό και έθνος αλλά είναι επιλεκτικά. Υπάρχει δηλαδή εχθρότητα κυρίως στους Ασιάτες και Αλβανούς και λιγότερο σε Σλάβους, αλλά ποτέ προς Αμερικάνους και Δυτικοευρωπαίους. Αυτή η αντίφαση προσέλαβε προδοτική διάσταση στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής όταν ακραίοι εθνικιστές συγκρότησαν τα τάγματα ασφαλείας και πολεμούσαν στο πλευρό των Γερμανών κατακτητών τους Έλληνες αγωνιστές της Εθνικής αντίστασης.

Άλλα χαρακτηριστικά του εθνικισμού:

- Εθνικός μεγαλοιδεασμός με αποτέλεσμα φιλοπόλεμη νοοτροπία

- Ρατσισμός Ξενοφοβία. Αυτή η φοβία με τη σειρά της δημιουργεί επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές.

- Μισαλλοδοξία. Στη αρχή το μίσος στρέφεται σε μετανάστες και αλλοδαπούς και στο τέλος σε κάθε έναν που διαφωνεί μαζί τους έστω και αν είναι Έλληνας. Μέχρι εκεί φαίνεται ότι φτάνει η αγάπη τους για τους συμπατριώτες τους.

- Κενή αρχαιολατρία η οποία φυσικά δεν έχει καμμιά σχέση με τον απαιτούμενο σεβασμό και θαυμασμό με τους αρχαίους προγόνους μας.

Το κυριότερο και πιο επικίνδυνο είναι ότι ο εθνικισμός αποτελεί τον προθάλαμο όπου επωάζεται η μετεξέλιξή του σε σωβινισμό, φασισμό, νεοναζισμό.

Αντίθετα ο πατριωτισμός ορίζεται σαν έμπρακτη αγάπη προς την πατρίδα. Αυτό σημαίνει:

- Αγώνα για τη διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της πατρίδας.

Για το σκοπό αυτό ο πατριώτης θα δώσει ακόμα και τη ζωή του. Αξίζει να αναφερθεί ότι κάποιοι αντιλαμβάνονται διαφορετικά τον πατριωτισμό. Κραυγαλέο παράδειγμα η συμπεριφορά τους στη διάρκεια της φασιστικής επιδρομής στη χώρα μας στη διάρκεια του Β παγκόσμιου πολέμου. Ενώ δηλαδή οι φαντάροι και οι αξιωματικοί αγωνιζόταν στο μέτωπο για να αποκρούσουν τους εισβολείς η πολιτειακή (ο τότε βασιλιάς) ηγεσία όπως και κάποιοι πολιτικοί εγκατέλειψαν τη χώρα για άλλα μέρη ασφαλή. Το περίεργο και αντιφατικό είναι ότι και αυτοί μιλούσαν για πατριωτισμό.

- Πρόοδος κοινωνική οικονομική για την ευημερία όλου το λαού.

- Αγώνας για Εθνική ανεξαρτησία

- Φιλειρηνική νοοτροπία

- Διατήρηση των Εθίμων και παραδόσεων

- Υπερηφάνεια για την ιστορία μας χωρίς υπεροψία απέναντι σε άλλους λαούς. Ο πατριωτισμός σέβεται τον πολιτισμό και τη θρησκεία άλλων λαών.

- Υπεράσπιση του κάθε είδους πλούτου πνευματικού και υλικού

- Προστασία του περιβάλλοντος.

- Προαγωγή της τέχνης και γενικά του πολιτισμού.

- Αγώνας για την παγκόσμια ειρήνη.

Από την αντιπαράθεση των παραπάνω χαρακτηριστικών διαπιστώνεται η χαώδης διαφορά ανάμεσα στον πατριωτισμό και εθνικισμό. Επιγραμματικά θα λέγαμε ότι αν ο πατριωτισμός είναι η κατάφαση ο εθνικισμός είναι η άρνηση, ο πατριωτισμός είναι η πρόοδος ο εθνικισμός η οπισθοδρόμηση, ο πατριωτισμός είναι η προαγωγή της ανθρώπινης ύπαρξης ενώ ο εθνικισμός η απαξίωσής της. Ο πατριώτης υπερασπίζει το πολυτιμότερο αυτό αγαθό όποιο χρώμα και να έχει η ανθρώπινη ύπαρξη και αυτό συνάδει απόλυτα με τις ηθικές αξίες και τον πολιτισμό που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας.

Τελειώνοντας αξίζει να αναφέρουμε τον ορισμό που έδωσε ο στρατηγός και μετέπειτα πρόεδρος της Γαλλικής δημοκρατίας Ντε Γκώλ

«Πατριωτισμός είναι όταν βάζεις πάνω απ’ όλα την αγάπη για τη χώρα σου εθνικισμός είναι όταν βάζεις πάνω απ’ όλα το μίσος για τις άλλες».

* Μέλος της ΚΕΘΑ

Πηγή OnAlert

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση