Θα πετύχει η τουρκική “σφήνα” στο φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου; Αμφίβολο…

Του Νίκου Μελέτη 

Με παρεμβάσεις της τελευταίας στιγμής και επενδύοντας στις εσωτερικές αντιθέσεις στο Ισραήλ, η Τουρκία επιχειρεί να μπει σφήνα στην διαδικασία επιλογής της οδού εξαγωγής του ισραηλινού φυσικού αερίου, τορπιλίζοντας έτσι τόσο τα σχέδια της κυπριακής κυβέρνησης όσο και τις προσδοκίες της Ελλάδας για μετατροπή τους σε κόμβο εξαγωγής ενέργειας προς την Ευρώπη και τις άλλες αγορές.

Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας  Τανερ Γιλντιζ μιλώντας στο μεγάλο ενεργειακό συνέδριο που οργάνωσε ο Economist στην Κωνσταντινούπολη την περασμένη εβδομάδα, δήλωσε ότι η «Τουρκία ενδιαφέρεται για το ισραηλινό φυσικό αέριο» επισημαίνοντας ότι «υπάρχουν πολιτικά προβλήματα τα οποία όμως είναι επιλύσιμα..».

Η είδηση όμως ήρθε στο ίδιο συνέδριο από τον Ομέρ Γιουνγκιούλ διευθυντή της μεγάλης τουρκικής εταιρίας Zorlu, που δήλωσε ότι η πιο συμφέρουσα διαδρομή για την εξαγωγή του ισραηλινού φυσικού αερίου είναι μέσω αγωγού προς την Τουρκία, δήλωση που ορμηνεύθηκε ως επιβεβαιωτική των πληροφοριών που διέρρεαν και κυβερνητικές πηγές της Τουρκίας ότι υπάρχουν συνομιλίες με ισραηλινές εταιρίες  για το συγκεκριμένο προτζεκτ. Την περασμένη Παρασκευή ο CEO της Zorlu  Ιμπραήμ Σινακ Ακ, δήλωσε για πρώτη φορά ότι η εταιρία του έχει ξεκινήσει διαπραγματεύσεις  και έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για την αγορά  3 δις bcm φυσικού αερίου από τα ισραηλινά  κοιτάσματα με συμβόλαιο μάλιστα 15 ετών.

Η τουρκική εταιρία έχει ήδη σημαντική παρουσία στο Ισραήλ με 25% στον μεγαλύτερο ιδιωτικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Dorad ισχύος 875 MW που θα είναι έτοιμος το 2014 και συμμετέχει επίσης σε δυο μικρότερους σταθμούς  παράγωγης ηλεκτρικού ρεύματος  στο Ramat Hovar  και στο Ashdod.

Η συζήτηση για την κατασκευή αγωγού προς την Τουρκία αφορά ένα έργο κόστους 2-3,5 δις δολαρίων, που θα μεταφέρει 8-10 δις κυβικά μετρά (bcm) τον χρόνο προς την Τουρκία, η οποία σήμερα προσπαθεί να τροφοδοτήσει την ολοένα και πιο ενεργοβορα και αναπτυσσόμενη οικονομία της με ενέργεια που εισάγει (44 bcm ετησίως) κυρίως από την Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν, το Ιράν και με LNG από την Αλγερια. Το σχέδιο προβλέπει ότι μέρος της ποσότητας που θα φθάνει στην ισραηλινή ΑΟΖ θα διοχετεύεται στον αγωγό ΤΑΡ και μέσω της Ελλάδας θα κατευθύνεται στην Ιταλία και στην ευρωπαϊκή αγορά.


Η Ζεινέπ Ντερελί επικεφαλής της APCO Worldwide στην Τουρκία  εξέφρασε πάντως την εκτίμηση μιλώντας σε συνέδριο του Johns Hopkins University στην Βαλτιμόρη ότι για να είναι βιώσιμος ο αγωγός προς την Τουρκία θα πρέπει να εξασφαλισθεί τιμή τουλάχιστον 10 δολαρίων (million BTU) και φυσικά είναι προϋπόθεση η επίλυση των πολιτικών προβλημάτων μεταξύ της Τουρκίας, του Ισραήλ και της Κύπρου.

Αίσθηση φυσικά προκάλεσε και η δήλωση στο συνέδριο της Κωνσταντινούπολης του προέδρου των ισραηλινών εταιριών Delek Drilling LP, Anver Oil and Gas LP (που μαζί με την αμερικανική NOBLE ελέγχουν το κοίτασμα Λεβιάθαν αλλά έχουν συμμετοχή και στο Κυπριακό κοίτασμα  Αφροδίτη), κ. Γιδεών Ταντμορ ο οποίος τόνισε ότι «δεν βλέπει για ποιο λόγο δεν μπορεί το ισραηλινό φυσικό αέριο να ρεύσει προς την Τουρκία μέχρι το 2017» προσθέτοντας ότι για να επιτευχθεί αυτό «πρέπει να επιταχυνθούν οι συνομιλίες για την εκτέλεση των σχεδίων και να εξασφαλισθεί η υποστήριξη και των δυο κυβερνήσεων..».

Ο κ.Ταντμορ εξέφρασε την βεβαιότητα του ότι το σχέδιο του αγωγού είναι «βιώσιμο πολιτικά και οικονομικά» και αποκάλυψε ότι ήδη είναι σε συνομιλίες με σημαντικούς ενεργειακούς παράγοντες της Τουρκίας.

Ο CEO της Zorlu πάντως διευκρίνισε ότι αν και δεν απαιτούνται διακυβερνητικές συμφωνίες, η Τουρκία θα πρέπει να επιτρέψει με νόμο την άδεια εισαγωγής φυσικού αερίου στην εταιρία και συγχρόνως να εγγυηθεί ότι δεν θα παρεμποδίσει τις επιχειρηματικές συναλλαγές με το Ισραήλ, ενώ και το Ισραήλ θα πρέπει να εγγυηθεί στην Delek ότι δεν θα μπλοκάρει τις εξαγωγές προς την Τουρκία…

Οι εξελίξεις αυτές που προαναγγέλλουν την σκληρή και με σημαντικές οικονομικές και γεωπολιτικές διαστάσεις σύγκρουση για την εκμετάλλευση και ροη προς τις αγορές των τεράστιων ποσοτήτων του φυσικού αερίου της Ανατολικής  Μεσογείου, άρχισαν να ξεδιπλώνονται μετα την απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου του Ισραήλ που και τυπικά επέτρεψε την εξαγωγή ισραηλινού φυσικού αερίου, και ενώ έχει εκδηλωθεί αναμέτρηση εξουσίας μεταξύ των εταιρών που έχουν τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων.

Η μεγάλη μάχη γίνεται για να πιεστεί ο αυστραλιανός κολοσσός Woodside που έχει προχωρήσει σε προσύμφωνο για την αγορά μεριδίου 30% του κοιτάσματος Λεβιάθαν στην τιμή του 1,25 δις δολαρίων, να ανεβάσει την πρόσφορα, καθώς υπάρχει εκτίμηση για σημαντική αύξηση του φυσικού αερίου του κοιτάσματος από 16 σε 19 tcf (τρις κυβικά πόδια), έχουν αυξηθεί οι πιθανότητες ύπαρξης μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και έχει αυξηθεί η εμπορευσιμότητα του κοιτάσματος λόγω της δυναμικής εισόδου στο παιγνίδι των τούρκικων εταιριών ενέργειας.

Σοβαρή όμως είναι και η διαφοροποίηση των εταιριών που μετέχουν στην Κοινοπραξία του Λεβιάθαν έναντι της στάσης που τηρούν στο θέμα της Woodside, η οποία είναι μια από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως εταιρίες εξειδικευμένες στο LNG και στην πρωτοποριακή μέθοδο εγκατάστασης πλωτών σταθμών υγροποίησης (Float  LNG).

Η Delek δείχνει να  ευνοεί την φθηνότερη εναλλακτική λύση  της εξαγωγής του φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας, ενώ η Noble και η Ratio (έχει ποσοστό 15% στο Λεβιάθαν) επιδιώκουν την συνεργασία με την αυστραλιανή εταιρία και υποστηρίζουν την επιλογή του LNG.

Προς το παρόν πάντως σε αυτή την στρατηγικής σημασίας σύγκρουση η αυστραλιανή εταιρία και ουσιαστικά η επιλογή του LNG έναντι των προτάσεων για αγωγό προς την Τουρκία, έχουν έναν ακόμη ισχυρό υποστηρικτή, που δεν είναι  άλλος από τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιαχου,ο οποίος όπως έχει εκμυστηρευτεί στον Αντώνη Σαμαρα στην πρόσφατη συνάντηση τους, θεωρεί ότι δεν μπορεί με κανένα τρόπο το Ισραήλ πλέον να εμπιστευτεί για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογαν.

Καθώς όμως η έκβαση αυτής της αντιπαράθεσης είναι κρίσιμη κυρίως για την Κύπρο που επιδιώκει να προσελκύσει και το ισραηλινό φυσικό αέριο στον σταθμό LNG που σχεδιάζει να κατασκευάσει στο Βασιλικό, ώστε να είναι  βιώσιμος και να προσδώσει γεωστρατηγικό όφελος στην Κυπριακή Δημοκρατία, υπάρχουν ισχυρά συμφέροντα που επιχειρούν να αποκλείσουν την επιλογή της Κύπρου.

Έτσι στο Ισραήλ, από συγκεκριμένους κύκλους διακινούνται σενάρια περί βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης λύσης. Σύμφωνα με το σενάριο αυτό  η βραχυπρόθεσμη λύση συνίσταται στην μεταφορά του φυσικού αερίου μέσω αγωγού στην Τουρκία που θα μπορούσε να αποφέρει ετήσια έσοδα για την Κοινοπραξία 3-4 δις δολαρίων τον χρόνο, κεφάλαια που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν την μακροχρόνια λύση για τις εξαγωγές με την επιλογή όμως όχι επίγειου τερματικού (στην Κύπρο ή στο Ισραήλ) αλλά πλωτού τερματικού υγροποίησης (FLNG) τομέα στον οποίο τον πρώτο λόγο θα έχει η Woodside.

Οι εξελίξεις αυτές δικαιολογούν την ανησυχία που υπάρχει στην Λευκωσία. Πάντως και η κυπριακή κυβέρνηση κινείται ενεργά και σύμφωνα με την ισραηλινή ιστοσελίδα Globes έχει ζητήσει ήδη από το Ισραήλ να διαθέσει στον σταθμό του Βασιλικού το ¼  της παραγωγής του φυσικού αερίου στο Λεβιάθαν προς εξαγωγή. Για μια τέτοια απόφαση της ισραηλινής κυβέρνησης, όμως, βασική προϋπόθεση είναι να επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ της Λευκωσίας και των εταιριών που ελέγχουν το Λεβιάθαν. Ένα παζάρι που αναμένεται ιδιαίτερα δύσκολο και αμφίρροπο…

Δημοσιεύθηκε στα: www.epikaira.gr

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση