Το Κυπριακό μπορεί να περιμένει;

Του Κωνσταντίνου Φίλη 
Διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων

Τους τελευταίους μήνες κυοφορούνται εξελίξεις προς την κατεύθυνση επίλυσης διαφόρων ζητημάτων που ταλανίζουν την ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

Με αφορμή τον εμφύλιο που μαίνεται στη Συρία, ισχυροί εξωτερικοί δρώντες, και πιο συγκεκριμένα οι ΗΠΑ, επιζητούν τρόπους να αφαιρέσουν αγκάθια ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες για σταδιακή αποκλιμάκωση της εκρηκτικής κατάστασης στην ευρύτερη περιοχή.

Εν μέσω της οικονομικής κρίσης της Κύπρου, αλλά και των ενεργειακών ευρημάτων και ενώ η Τουρκία βρίσκεται αποσταθεροποιημένη από την αδυναμία της να επηρεάσει τις ενεργειακές εξελίξεις προς όφελός της ή τουλάχιστον εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι καλούνται να επανέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Το μάθημα, ωστόσο, από το πρόσφατο παρελθόν είναι πως οι έξωθεν λύσεις είναι συνταγές καταδικασμένες σε αποτυχία. Είναι άλλο να προωθηθούν από κοινού λύσεις για να περιοριστούν οι εστίες έντασης και άλλο να επιχειρηθεί η επιβολή τους ως αναγκαία συνθήκη για να προχωρήσουν -δήθεν- ανεμπόδιστα οι διαδικασίες εκμετάλλευσης του ενεργειακού πλούτου της περιοχής.

Δεδομένου ότι η αγορά ενέργειας επιζητεί αξιοπιστία και προβλεψιμότητα, οι πολιτικές των κρατών της περιοχής πρέπει να κινούνται στην κατεύθυνση εποικοδομητικών προτάσεων που θα ενσωματώνουν, δεν θα περιθωριοποιούν. Οσο προχωρούν οι διαδικασίες εξαγωγής, κάτι που σημαίνει πως παράλληλα θα ενεργοποιούνται κανάλια διαλόγου μεταξύ των περισσότερων κρατών σε αναζήτηση των αποδοτικότερων λύσεων, τόσο πιο ελκυστική θα γίνεται η εμπλοκή επιπλέον κρατών. Γιατί ενώ οι υπόλοιποι θα προσπαθούν να συνεννοηθούν, βελτιώνοντας έτσι και το κλίμα στις σχέσεις τους, ανοίγοντας νέες προοπτικές με βάση κοινά ενεργειακά projects, τα κράτη που θα παρακολουθούν αμέτοχα θα θέλουν να αποτελέσουν μέρος της εξίσωσης.

Όσο δε πιο πλουραλιστικές είναι οι περιφερειακές συμμαχίες, με δεδομένη την ανάγκη στήριξης (πολιτικής ή επιχειρηματικής) ισχυρών διεθνών δρώντων, τόσο πιο δύσκολο θα είναι για οποιονδήποτε θέλει να αμφισβητήσει το νέο ενεργειακό status quo να το επιχειρήσει. Αντιθέτως, η συμμετοχή τους στις διεργασίες θα έχει πολλαπλάσια οφέλη.

Ακόμη και αν οι διαφορές δεν παραμεριστούν, αλλά επιλεγεί ο σώφρων δρόμος της συνεννόησης εκεί όπου τα συμφέροντα τέμνονται. Αλλωστε, ποιος θα ωφελούνταν από την ένταση, πρόσκαιρη ή παρατεταμένη, από τη στιγμή, μάλιστα, που αυτό που χαρακτηρίζει τα περισσότερα κράτη της περιοχής είναι οι κρίσεις, είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό;

Από την άλλη, βέβαια, προέχει να προχωρήσουν το ταχυτέρο δυνατό οι πιο ώριμες (ως προς το χρόνο παραγωγής) και πλέον πρόθυμες (ως προς τη συνεργασία) χώρες, δημιουργώντας τις συνθήκες για να ακολουθήσουν και άλλες. Σε αυτό το πλαίσιο οφείλουμε ως Δύση, εφ' όσον προσβλέπουμε στα αποθέματα της ανατολικής Μεσογείου, να θωρακίσουμε τα συμφέροντά μας, τα οποία επί του παρόντος ευθυγραμμίζονται με αυτά της Κύπρου και του Ισραήλ ως των πιο ώριμων αλλά και σταθερών παραγωγών, επιδιώκοντας τις μεγαλύτερες το δυνατόν συνέργειες σε περιφερειακό επίπεδο.

Το διακύβευμα στην ανατολική Μεσόγειο θυμίζει το δίλημμα του αβγού και της κότας. Δηλαδή, αν η επίλυση των χρόνιων προβλημάτων και διαφορών της περιοχής πρέπει να προηγηθεί της εκμετάλλευσης του ενεργειακού πλούτου ή η αξιοποίηση των υδρογονανθράκων θα επιφέρει τη σταθερότητα και την ειρήνη που τόσο ανάγκη έχει η ανατολική Μεσόγειος. Είναι, όμως, ψευτοδίλημμα.

Γιατί στην πρώτη περίπτωση όποιοι θέλουν να κωλυσιεργήσουν εσκεμμένα θα βρουν χρυσή ευκαιρία να διαιωνίσουν την υφιστάμενη κατάσταση, επικαλούμενοι κατόπιν την αστάθεια ως αποτρεπτικό παράγοντα για την ανάπτυξη της περιοχής, μέσω της ενέργειας. Τα δεδομένα ανοιχτά ζητήματα της πολύπαθης περιφέρειας είναι άλλοθι αδράνειας, ενώ η συστηματική αναζήτηση αυτών που μπορούν να τις ενώσουν είναι μία περισσότερο επωφελής επιλογή που υπό το πρίσμα των κοινών συμφερόντων δύναται να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερη κατανόηση, διάθεση εξεύρεσης λύσης και πνεύμα συνεργασίας στην επίλυση των διαφορών.

Συνεπώς, η οριστική επίλυση του Κυπριακού επ' ουδενί κρίνεται ως προαπαιτούμενο για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση του ενεργειακού πλούτου της Λευκωσίας. Απλώς, συγκεκριμένοι κύκλοι θεωρούν ιδανική τη συγκυρία για να πιέσουν για λύση, καλλιεργώντας την πεποίθηση ότι σε διαφορετική περίπτωση τα εμπόδια μπορεί να καταστούν ανυπέρβλητα. Αλλά η πορεία προς την εκμετάλλευση είναι προδιαγεγραμμένη από την ίδια την αγορά. Αυτό που μένει είναι να επιλεγούν οι τρόποι διάθεσης.

Πηγή: enet.gr

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση