Η «αραβική άνοιξη» πήρε ανάποδες;

Τί είναι τελικά ή ήταν η «αραβική άνοιξη», μια κλασική εκδοχή της οποίας υπήρξε – υποτίθεται – η ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ στην Αίγυπτο και η – μέσα από Συμπληγάδες – εκλογή του εκλεκτού των «Αδελφών Μουσουλμάνων» Μοχάμεντ Μόρσι;

Υπάρχουν δύο εκδοχές των εξελίξεων ευρύτερα στις αραβικές χώρες, μία από τις οποίες λίγο πριν τη νέα έκρηξη και το πραξικόπημα στην Αίγυπτο, το Κατάρ, ανακοίνωνε τις προάλλες τη μεταβίβαση των εξουσιών από τον Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ-Τάνι στον τέταρτο γιο του Ταμίμ. Η βαριά ασθένεια του διαβητικού μονάρχη ήταν η επίσημη δικαιολογία, αν και στη γειτονική Σαουδική Αραβία οι μονάρχες κυβερνούν ακόμη και όταν είναι σε κώμα, ενώ εν γένει στον κόσμο της Ανατολής δεν συνηθίζεται η εθελουσία παραίτηση από το θρόνο και την εξουσία: είναι ευκολότερο να δολοφονήσεις έναν μονάρχη, παρά να τον εξαναγκάσεις να παραιτηθεί από την εξουσία του.

Τί συμβαίνει λοιπόν στον αραβικό κόσμο και άλλοι φεύγουν και άλλοι έρχονται. Υπάρχουν δύο κυρίαρχες εκδοχές για την «αραβική άνοιξη» μας ενημερώνει ο ρωσόφωνος αραβολόγος Ανατόλι Ελ Μιουρίντ:

Η πρώτη εκδοχή είναι υποκειμενική. Η «αραβική άνοιξη» αποτελεί μια δημιουργική εξέλιξη των «έγχρωμων πολιτικών τεχνολογιών» και έχει ενεργοποιηθεί από τις ΗΠΑ για την αναδιάταξη της περιφερειακής τάξης πραγμάτων, η οποία δεν τις ικανοποιεί. Η δεύτερη εκδοχή είναι αντικειμενική. Η «αραβική άνοιξη» αποτελεί συνέπεια της επίλυσης των αντιθέσεων, που έχουν συσσωρευθεί τις τελευταίες δεκαετίες και δεν κατόρθωσαν να τις αντιμετωπίσουν οι κυβερνήτες της Μέσης Ανατολής. Η Δύση και οι ΗΠΑ απλώς προσπαθούν να «συμβαδίσουν» με αυτές τις διαδικασίες και να τις χρησιμοποιήσουν για τους στόχους τους με ποικίλο επίπεδο αποτελεσματικότητας.

Και οι δύο εκδοχές είναι αρκετά σχηματικές και κάθε άλλο παρά είναι σε θέση πλήρως να εξηγήσουν τα τεκταινόμενα, σημειώνει ο αναλυτής μας. Οι ΗΠΑ εξαντλήθηκαν από την αλόγιστη σπατάλη της ισχύος τους μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και μετακινούνται πλέον σε μια πολύ πιο οικονομική στρατηγική έμμεσης επιρροής σε όλες τις σημαντικές περιοχές του κόσμου. Δεν είναι πλέον σε θέση να κυριαρχήσουν παντού, αλλά κατανοούν σαφώς ότι ο κύριος αντίπαλός τους είναι σήμερα η Κίνα, επισημαίνει ο Ανατόλι Ελ Μιουρίντ. Υπάρχουν διάφορες απόψεις επί του θέματος, ωστόσο τα έτη 2020-2025 κατονομάζονται από πάρα πολλούς ως όριο, πέραν του οποίου με την τρέχουσα δυναμική των πραγμάτων η Κίνα θα φτάσει το επίπεδο ισχύος των ΗΠΑ, ξεπερνώντας τα σημερινά της προβλήματα: τη μεγάλη κοινωνική «ψαλίδα» και την τεχνολογική καθυστέρηση.

Οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν εναλλακτικές λύσεις, κατά τον αναλυτή μας, και πρέπει στο διάστημα, που απομένει να επιτύχει τρεις εξαιρετικά δύσκολους στόχους: να συγκεντρώσει την ισχύ της κατά της Κίνας, να επιβραδύνει στο μέγιστο τους ρυθμούς ανάπτυξής της και να ολοκληρώσει την αναβιομηχάνισή της και τη μεταφορά σε μια νέα τεχνολογική τάξη, όσο η Κίνα προσπαθεί να κατακτήσει ηγετικές θέσεις στην υπάρχουσα καθεστηκυία τάξη.

Τα γεγονότα της «αραβικής άνοιξης», εκτιμά ο σχολιαστής μας, αξιοποιούνται από τις ΗΠΑ για την επίλυση όλων αυτών των προβλημάτων. Για να συγκεντρώσουν τη στρατιωτική τους δύναμη κατά της Κίνας οι Αμερικανοί πρέπει να αποχωρήσουν κατά το μέγιστο από παρόμοιες περιοχές παγκοσμίως, δημιουργώντας σε αυτές το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό προβλημάτων, για να αποφύγουν την εμφάνιση ενός νέου ανταγωνιστή.

Πολύ πιο «ευθεία» είναι η ανάλυση του αντιπροέδρου της ρωσικής Κρατικής Δούμας και ηγέτη του Φιλελεύθερου-Δημοκρατικού Κόμματος Βλαντίμιρ Ζιρινόφσκι, που βλέπει στις εξελίξεις μια νομοτελειακή εξήγηση και χαιρετίζει τόσο τη νέα λαϊκή εξέγερση του λαού, όσο και την υποστήριξή του από το στρατό:

Το κίνημα των ισλαμιστών είναι επιστροφή στο παρελθόν, στο Μεσαίωνα. Η Αίγυπτος, η νέα γενιά και ο στρατός, η διανόηση, οι δημοσιογράφοι, δεν θέλουν να πάνε πίσω. Η θρησκεία ας μείνει προσωπική, οικιακή υπόθεση του καθενός και η εξουσία στα χέρια των κοσμικών δυνάμεων. Και μπράβο στους αξιωματικούς του αιγυπτιακού στρατού, που αποτελούν καλό παράδειγμα για τη Λιβύη και την Τουρκία. Νομίζω ότι στη Λιβύη μπορεί να εμφανιστεί ένας νέος Μουαμάρ Καντάφι και στην Τουρκία ένας νέος Κεμάλ Ατατούρκ.

Κατά τον Βλ.Ζιρινόφσκι, που έχει και ο ίδιος σπουδάσει θέματα των χωρών της Ανατολής και έχει εργαστεί στο παρελθόν σε χώρες, όπως η Τουρκία, ο στρατός θα είναι σε κάθε περίπτωση μια προσωρινή λύση και εν συνεχεία οι λαοί της περιοχής θα υποστηρίξουν κόμματα χωρίς έντονη ιδεολογία και απόψεις ακραίες, είτε αριστερές, είτε δεξιές. Λέτε να έχει δίκιο;

Θανάσης Αυγερινός

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση