To Πολεμικό Ναυτικό στην Ελληνική κρίση

Toυ Ιωάννη Σ. Θεοδωράτου

«ΤΟ Δ’ ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΓΕΝΕΣΘΑΙ Ο ΛΕΓΩΝ Ή ΕΙΝΑΙ Ή ΕΣΕΣΘΑΙ ΨΕΥΣΕΤΑΙ» (Αριστοτέλης, «Μετά τα φυσικά» Θ ΙΙΙ, 11)
 (Το να λέει όμως κάποιος ότι αυτό που είναι αδύνατον να γίνει υπάρχει,ή θα υπάρξει, τότε ψεύδεται)

«Πλέουμε εδώ και τρία χρόνια σε ταραγμένα και όπως αποδεικνύεται στην πράξη, αχαρτογράφητα νερά…» επεσήμανε με νόημα στον γράφοντα, εν ενεργεία ανώτατος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού(ΠΝ), θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να υπογραμμίσει την αβεβαιότητα της κατάστασης, την οποία αντιμετωπίζει σήμερα – αλλά και στο προσεχές μέλλον – ο Κλάδος. Όλοι οι επιτελείς πλέον συνειδητοποιούν ότι η διατήρηση του αξιόμαχου και της μέγιστης επιχειρησιακής δυνατότητας του συνόλου των ναυτικών μονάδων αλλά και των διαφόρων οπλικών συστημάτων και αισθητήρων, επηρεάζεται από τον παράγοντα οικονομία καθοριστικότερα από ποτέ.

Η φράση του Αριστοτέλη επελέγη για να καυτηριασθεί η «επικοινωνιακή απολυτότητα»των δηλώσεων καθησυχασμού των εκάστοτε υπουργών Εθνικής Άμυνας [1], οι οποίοι σπεύδουν να επιβεβαιώσουν λεκτικά το αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεων (σ.σ. και εν προκειμένω του ΠΝ) κάθε φορά που βυθίζουν το ξίφος των περικοπών βαθύτερα στο σώμα του Στρατεύματος, επαναχαράσσοντας έτσι με το «αίμα» που χύνεται μια νέα κόκκινη γραμμή υποχωρήσεων προς τα κάτω.Η πρόσφατη αντίδραση του Α/ΓΕΝ αντιναύαρχου Κοσμά Χρηστίδη μέσω συνέντευξης στον Τύπο θα έπρεπε να ξαναδιαβαστεί πιο προσεκτικά, καθώς ο αρχηγός δεν απευθύνθηκε μόνο στην κοινή γνώμη, αλλά σε όποιους χαράσσουν (σ.σ. ή έτσι νομίζουν πως πράττουν) την εθνική πολιτική άμυνας και ασφάλειας. Βέβαια η μη ύπαρξη κατάλληλου και αρμοδίου συλλογικού οργάνου (βλ. Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας) ως κεντρικού φορέα αποφάσεων,επιτρέπει απλώς τη διαπίστωση της απαράδεκτης κατάστασης που έχουν οδηγήσει το ΠΝ οι συνεχείς περικοπές των αμυντικών προϋπολογισμών και την γενικόλογη επίρριψη ευθυνών.

Το ερώτημα που τίθεται πλέον (εν όψει του 2013) προς συζήτηση – αλλά δεν απαντάται με πειστικά επιχειρήματα – δεν αφορά τις «γκρίνιες» αλλά την πραγματικότητα. Τι είδους ΠΝ απαιτείται να έχει η χώρα με πόσες ναυτικές μονάδες (πλοία επιφανείας, υποβρύχια, ΑΦΝΣ) και σε ποιο βαθμό διαθεσιμότητας,προκειμένου να μπορεί να προασπίσει τα εθνικά συμφέροντα και ειδικότερα όλα όσα σχετίζονται με την προοπτική ανακήρυξης ΑΟΖ;

Οι πληροφορίες που έχουν συγκεντρωθεί από το ΓΕΝ και αφορούν τη νέα Δομή Δυνάμεων με την οποία έχουν ασχοληθεί λίγοι καλοί συνάδελφοι και ειδικευμένες ιστοσελίδες, δημιουργούν μια σαφή εικόνα που θα έχει το ΠΝ κατά την τρέχουσα δεκαετία (2011-2020). Σε κάθε περίπτωση οφείλουμε να υπολογίζουμε τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στην Τουρκία και αφορούν τις εξαγγελίες, τις αναθέσεις και τις υλοποιήσεις των προγραμμάτων εξοπλισμού και ναυπήγησης της Διοίκησης ναυτικών Δυνάμεων (TDK) και της Διοίκησης Ασφάλειας Ακτών της Τουρκίας. Ωστόσο καλό θα ήταν να προβούμε σε ορισμένες παρατηρήσεις καθώς η ισχύουσα Δομή Δυνάμεων 2005-2020 αντικαθίσταται από τη νέα επικαιροποιημένη Δομή Δυνάμεων 2013-2027 (σ.σ. ελπίζουμε να μην υπάρξει ανάγκη αλλαγής των χρονικών πλαισίων) και βρισκόμαστε εν όψει της έγκρισής της από τα αρμόδια όργανα. Εννοείται ότι η παλαιά Δομή Δυνάμεων 2005-2020 ξεπεράστηκε λόγω των εξελίξεων δίνοντας τη θέση της στη νεώτερη σχεδίαση, υπό το πρίσμα των υφιστάμενων αναγκών και προτεραιοτήτων. Για λόγους συντομίας θα επικεντρωθούμε σε συγκεκριμένα προς σχολιασμό σημεία:

Α) Μεταξύ 2008 και 2012 ελήφθησαν – όσον αφορά τα υποβρύχια – από τα αρμόδια όργανα (ΑΝΣ, ΣΑΜ) δύο αποφάσεις. Σύμφωνα με αυτές η οροφή αρχικώς αυξανόταν από τις 10 στις 12 και στη συνέχεια μειώθηκε στις οκτώ μονάδες. Αναγνωρίζοντας τα προβλήματα που σχετίζονται με την παράδοση των τριών υποβρυχίων Type 214 και του Type 209/1200 AIP «Ωκεανός» (S118) διαπιστώνεται ότι ο τομέας των υποβρυχίων,από τους πλέον βασικούς για την επιχειρησιακή υποστήριξη αποτρεπτικής/επιθετικής ναυτικής στρατηγικής σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο από πλευράς ΠΝ, μειώνεται σε σημαντικό βαθμό. Υπενθυμίζουμε ότι έχει παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες το πρόγραμμα απόκτησης τορπιλών βαρέως τύπου για τον εξοπλισμό και την αναβάθμιση της μαχητικής ισχύος των νέων υποβρυχίων Type 214.

Αν υπολογίσουμε τον ετήσιο προγραμματισμό ακινησίας που προβλέπει ένα υποβρύχιο να τεθεί σε ΜΑΚ (Μακροχρόνια Ακινησία) και άλλο ένα σε ΠΕΑΚ(Περιορισμένη Ακινησία), ο αριθμός αυτός μειώνεται στις έξι μονάδες με την αυστηρή προϋπόθεση της κάλυψης όλων των άλλων αναγκών των υπολοίπων υποβρυχίων(π.χ. αντικατάσταση συστοιχιών συσσωρευτών). Το TDK διαθέτει 14 υποβρύχια (έξι Type 209/1200, τέσσερα Type 209/1400, τέσσερα Type 209/1400 Mod) και προχωρεί στην εγχώρια ναυπήγηση έξι νέων Type 214. Το βασικότερο πρόβλημα στην υποστήριξη έγκειται στους συσσωρευτές, το κόστος των οποίων κρίνεται ιδιαίτερα υψηλό.Επειδή ο προμηθευτής είναι ελληνική εταιρεία, θα μπορούσε να προβλεφθεί μια ειδική ρύθμιση-διακανονισμός από τα συναρμόδια υπουργεία, ώστε να διατηρηθεί μια συνεχής ροή στην υποστήριξη, με την εμπλοκή του Υπουργείου Οικονομικών και Ανάπτυξης σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του Εθνικής Άμυνας. Τελικός στόχος η διαθεσιμότητα«8 στα 8» έως ότου ξεκινήσει η παράδοση των Type 214. Εκτίμηση είναι ότι ο υποβρύχιος στόλος θα παραμείνει στην οροφή των οκτώ μονάδων μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας,καθώς δεν είναι δυνατή η ένταξη νέων μονάδων.

Β) Ο αριθμός των φρεγατών μειώνεται στις 12 από τις 16, ενώ έχουν ακουστεί και πιο προωθημένες σκέψεις για περεταίρω ελάττωση στις 11 ή ακόμη και τις 10 μονάδες. Συμφωνούμε ότι πρέπει να διαθέτουμε λειτουργικά πλοία και όχι προϊόντα «κανιβαλισμού». Όμως ακόμη και με οροφή 12 τα πραγματικά διαθέσιμα πλοία (μείον ΜΑΚ, ΠΕΑΚ) περιορίζονται στα 10, ένας αριθμός που επαρκεί οριακά,εάν φυσικά διαγράψουμε την Ανατολική Μεσόγειο και τις συμμαχικές μας υποχρεώσεις. Ωστόσο επειδή ακριβώς τα συμφέροντά μας διακυβεύονται και ανατολικά της Ρόδου-Καρπάθου-Κρήτης-Καστελορίζου στο πιο καυτό ενεργειακό πεδίο της υφηλίου θα ήταν λάθος μια απόφαση να περιορίζει – στα χαρτιά – το ΠΝ. Η προοπτική ενίσχυσης του Στόλου με μεταχειρισμένες μονάδες από τις ΗΠΑ δεν έχει διαγραφεί και παρά τις χρονικές καθυστερήσεις λόγω εκλογών και «κατανόησης» της πολιτικής ηγεσίας, το θέμα παραμένει εκκρεμές.

Στην άλλη πλευρά του Αιγαίου το TDK επιχειρεί με 16 φρεγάτες (8 Meko200 TrackI και II, 8O.H. Perry) ενώ υλοποιείται το πρόγραμμα ναυπήγησης οκτώ νέων κορβετών (Milgem) και δρομολογείται η ναυπήγηση τεσσάρων αντιαεροπορικών φρεγατών. Δεν θα πρέπει επίσης να παραβλέψουμε τα προγράμματα αναβάθμισης των φρεγατών O.H. Perry,ούτε και την ολοκλήρωση διαφόρων εθνικών όπλων και αισθητήρων στα πλοία του TDK. Καθώς το Τουρκικό Ναυτικό υλοποιεί πολλά προγράμματα ναυπηγήσεων και σε άλλες κατηγορίες (αρματαγωγά, αποβατικά, LPD, περιπολικά) όπως και η Διοίκηση Ασφάλειας Ακτών(κλάση «Dost»κ.α.) είναι σαφές ότι όλες αυτές οι δράσεις στοχεύουν στην απόκτηση ναυτικής κυριαρχίας και ελέγχου στην ανατολική «άσπρη θάλασσα». Συνεπώς το ΠΝ δεν θα πρέπει να προχωρήσει σε αυτοπαραίτηση από τις επιχειρησιακές δυνατότητες που του προσφέρει μια οροφή των 14 (π.χ.) μονάδων διατηρώντας ανοικτή την προοπτική ενίσχυσής του όποτε αυτό απαιτηθεί. Ας μην ξεχνάμε ότι η δομή έχει «όριο λήξης»το 2023…

Δεν θα αναφερθούμε στις υπόλοιπες κατηγορίες πλοίων ΤΠΚ, αρματαγωγά, ΝΘΗ, πλοία υποστήριξης, η ανανέωση των οποίων προσκρούει ομοίως στα ίδια αντικειμενικά προβλήματα. Στόχος του παρόντος δεν είναι να προβεί σε μια αναλυτική καταγραφή της Δομής Δυνάμεων αλλά να εστιάσει στα μείζονα δεδομένα, με τελική πρόταση την αναθεώρηση της Δομής Δυνάμεων με τέτοια προοπτική ώστε εντός της τρέχουσας τριετίας «να μπορέσει να ενσωματώσει» νέες εντάξεις ναυτικών μονάδων.
Εμείς θα καταθέσουμε μια σειρά προτάσεων οι οποίες βασίζονται επί της αρχαίας ρήσης «πενία τέχνας κατεργάζεται». Ξεκινώντας από την οικονομική υποστήριξη της κινητήριας δύναμης των πάντων που λέγεται προσωπικό, το οποίο έχει υποστεί απαράδεκτες μειώσεις προτείνουμε όπως:

Α) Να επιτραπεί η απόκτηση ναυτικού φυλλαδίου στους αξιωματικούς του ΠΝ προκειμένου να μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες στο Εμπορικό Ναυτικό μετά από το πέρας της σταδιοδρομίας τους. Επίσης να δοθεί η δυνατότητα άσκησης επαγγέλματος μετά από την αποστρατεία με παράλληλη διευθέτηση του θέματος της σύνταξης (το συγκεκριμένο μέτρο θα πρέπει να αφορά όλες τις κατηγορίες αξιωματικών αλλά και υπαξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας).

Β) Άνοιγμα ειδικού λογαριασμού με την συμπαράσταση και ενεργή υποστήριξη της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών και ειδικά της πανίσχυρης ομάδας του «Committee» στο Λονδίνο, στον οποίο θα κατατίθενται ένα ποσό, που θα προέρχεται από τα χρήματα που πληρώνονται – με μορφή και διαδικασία που θα καθοριστεί – από τις εταιρείες που ασχολούνται με την ασφάλεια και φύλαξη των εμπορικών πλοίων από πειρατές. Ο ειδικός αυτός λογαριασμός θα αφορά και τα στελέχη του ΛΣ και θα έχει ως προτεραιότητα την κάλυψη των αναγκών των πιο ευπαθών ομάδων (πολύτεκνοι, τρίτεκνοι, μονογονεϊκές οικογένειες) της ευρύτερης θαλάσσιας οικογένειας (ΠΝ και ΛΣ) σύμφωνα με το δόγμα της Θαλάσσιας Ισχύος, ότι το Ναυτικό είναι πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ενιαίο(ΠΝ και ΛΣ).
Εκτός αυτών προτείνουμε τη συγκρότηση Συμβουλίου Θαλάσσιας Ισχύος, το οποίο θα πραγματεύεται και θα αποφασίζει σε επίπεδο στρατηγικής για θέματα που άπτονται του ΠΝ, του ΛΣ αλλά και του ελληνόκτητου Εμπορικού Ναυτικού (σ.σ. ο γράφων έχει αναφερθεί σε αυτό και στο παρελθόν και θα συνεχίζει να υποστηρίζει την πρόταση ακόμη και σε βάρος από πλευράς προτεραιότητας του χρόνου σύστασης του Συμβουλίου Εθνικής Άμυνας).

Το ΠΝ πρέπει να κινηθεί δυναμικά και να αποκτήσει πηγές εισοδήματος προκειμένου να ενισχυθεί οικονομικά. Καθώς οι συνθήκες δημιουργούν τις ανάγκες και αυτές με τη σειρά τους τις προτεραιότητες, η ηγεσία του Κλάδου θα μπορούσε να επεξεργαστεί σε συνεργασία με την πολιτική ηγεσία μερικές καινοτόμες προτάσεις όπως:

α) την έκδοση λαχείου με σκοπό τη δημιουργία ενός ταμείου ενίσχυσης ναυπηγήσεων πολεμικών πλοίων (σ.σ. ανάλογη πρόταση έχει δει το φως της δημοσιότητας και κατά το παρελθόν),
β) εφόσον το πρόβλημα των ναυπηγείων(Σκαραμαγκά, Ελευσίνας) δεν βρει λύση στα πλαίσια της αγοράς και ναυαγήσει το όποιο ρεαλιστικό σχέδιο διάσωσης προταθεί, τότε το ΠΝ θα μπορούσε να αναλάβει τον έλεγχο ενός ναυπηγείου, μέσω εταιρείας που θα συσταθεί ειδικά για αυτόν τον σκοπό, προκαθορίζοντας συγκεκριμένους στόχους και ναυπηγικές πολιτικές τόσο στον εμπορικό όσο και στον αμυντικό τομέα,
γ) Το ΠΝ θα μπορούσε επίσης να αποκτήσει και άλλης μορφής ειδικευμένη εμπορική δραστηριότητα όπως την διαμόρφωση τεχνικής υποδομής με σκοπό την διάλυση πλοίων (πολεμικών και εμπορικών) αναδεικνύοντας τις εγκαταστάσεις σε κεντρικό σημείο στην Μεσόγειο.

Η λύση στα οικονομικά προβλήματα βρίσκεται μόνον κοιτώντας εμπρός και λόγω των ειδικών συνθηκών που επικρατούν στη χώρα μας, εκτιμούμε ότι πρέπει να ξανασυζητηθούν από την αρχή πάρα πολλά, προκαλώντας μια ενδιαφέρουσα πολυεπίπεδη συζήτηση. Κάποιοι θα συμφωνήσουν και κάποιοι άλλοι θα διαφωνήσουν με τις προτάσεις. Το ζήτημα δεν είναι να εγκρίνουμε ή να απορρίψουμε μέρος αυτών αλλά να κινητοποιήσουμε αδρανείς δυνάμεις με απώτερο στόχο την εύρεση εξόδων. Η καινοτομία και η προωθημένη σκέψη ανέκαθεν χαρακτήριζε το ΠΝ. Ίσως έχει έλθει ο χρόνος για τολμηρά βήματα…

perialos.blogspot.gr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

[1] Υπενθυμίζουμε ότι μεταξύ 2011 και 2012 ο Μικτός Λόχος Απόδοσης Τιμών(ΜΛΑΤ) παρουσίασε όπλα σε πέντε υπουργούς Εθνικής Άμυνας: α) Ε. Βενιζέλος(07/10/2009-17/06/2011), β) Π. Μπεγλίτης (17/06/2011-11/11/2011), γ) Δ.Αβραμόπουλος (11/11/2011-17/05/2012), δ) Φ. Φράγκος (17/05/2012-21/06/2012), ε)Π. Παναγιωτόπουλος (21/06/2012- σήμερα) χωρίς να γνωρίζουμε εάν διατηρήσει τελικώς την θέση του μέχρι το τέλος του έτους, οπότε θα έχουμε συνολικά έξι (!)υπουργούς. Στο ίδιο διάστημα από το ΥΠΕΘΑ – το τρίτο στη σειρά τάξης υπουργείων– παρέλασαν επίσης τέσσερις αναπληρωτές υπουργοί και δύο υφυπουργοί. Εξαιρώντας τον στρατηγό Φ. Φράγκο – τον οποίον ο γράφων σέβεται και τιμά – όλοι οι υπόλοιποι «ενημερώθηκαν» για τις πραγματικές διαστάσεις της κρίσης στον χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων και προχώρησαν σε μειώσεις των αμυντικών δαπανών,«καθησυχάζοντας» την κοινή γνώμη – αλλά και το προσωπικό – με τη γνωστή φρασεολογία-κλισέ περί μη μείωσης του αξιόμαχου…

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση