Ο κρίσιμος Σεπτέμβριος για την Ευρωζώνη

Του Mike Peacock / Reuters

Την τελευταία ημέρα μου στο γραφείο είδα τον πρόεδρο της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, να εκστομίζει τη δήλωση πως «θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να σώσει το ευρώ». Οι αγορές απογειώθηκαν αμέσως μετά, για να βυθιστούν όταν είδαν πως στην επόμενη συνάντησή της η ΕΚΤ δεν επαλήθευσε εμπράκτως τη δήλωσή του.

Στην πραγματικότητα δεν υπήρχε ποτέ πιθανότητα να σπεύσει η ΕΚΤ να δράσει, πολλώ δε μάλλον από τη στιγμή που η φραστική παρέμβαση του κ. Ντράγκι ήδη οδηγούσε σε υποχώρηση το κόστος δανεισμού της Ισπανίας και της Ιταλίας ενώ η τρόικα εξέταζε ακόμη τις θέσεις της Ελλάδας.

Μου φαίνεται, όμως, πως παρά τις επιφυλάξεις της Γερμανίας, ο πρόεδρος της ΕΚΤ άλλαξε τους όρους της διαπραγμάτευσης, γεγονός που αρχίζει να αντανακλάται στις αντιδράσεις της αγοράς. Λίγοι αμφιβάλλουν πλέον ως προς το αν θα παρέμβει αποφασιστικά η ΕΚΤ αν χρειαστεί. Υπάρχουν, βέβαια, κενά, καθώς ο κ. Ντράγκι τόνισε πως η ΕΚΤ θα παρέμβει μόνον αν οι χώρες προσφύγουν στον μηχανισμό στήριξης. Και αυτό συνεπάγεται όρους και εποπτεία, αλλά φαίνεται απίθανο να απαιτηθούν από την Ισπανία, για παράδειγμα, περαιτέρω μέτρα λιτότητας πέραν των όσων έχει ήδη εφαρμόσει. Την περασμένη εβδομάδα ο Ισπανός πρωθυπουργός, Μαριάνο Ραχόι, φάνηκε να χαμηλώνει τους τόνους και να μην απορρίπτει την προσφυγή της Μαδρίτης, μολονότι τόνισε πως θέλει πρώτα να γνωρίζει ακριβώς τι προτίθεται να προσφέρει η ΕΚΤ. Μέχρι στιγμής, το αίτημα για βοήθεια είναι ταμπού για την Ισπανία. Αν αλλάξει αυτό, θα είναι είδηση.

Τα θεμελιώδη στοιχεία της κρίσης παραμένουν αναλλοίωτα. Μια πλήρης στήριξη της Ισπανίας θα εξαντλούσε τα κεφάλαια των ευρωπαϊκών μηχανισμών στήριξης ενώ σε ό,τι αφορά την Ιταλία, μάλλον δεν είναι σε θέση να της προσφέρει η Ευρωζώνη κάτι ανάλογο. Ολοι οι δρόμοι οδηγούν στον Σεπτέμβριο, οπότε αναμένεται να εγκρίνει το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο την ενεργοποίηση του μόνιμου μηχανισμού στήριξης, του ΕSM. Λίγο αργότερα θα μπορούσε να ζητήσει η Ισπανία να στηριχθεί από τον μηχανισμό ώστε να μειωθεί το κόστος του δανεισμού της, και όχι για μια πλήρη στήριξη της οικονομίας.

Βάσει των όσων δήλωσε ο κ. Ντράγκι, η ΕΚΤ θα μπορούσε να σπεύσει. Αν τότε πνεύσει ούριος άνεμος για τη Μαδρίτη, είναι πιθανόν η Ιταλία, που ήδη εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα, να βγει από τη διακεκαυμένη ζώνη. Εδώ υπάρχει, βέβαια, ένα κενό: οι ιταλικές εκλογές που θα διεξαχθούν την άνοιξη ρίχνουν μια βαριά σκιά. Χωρίς αξιόπιστο ηγέτη, που θα αντικαταστήσει τον Μάριο Μόντι, η Ιταλία μπορεί να υποσκελίσει την Ισπανία και να βρεθεί πρώτη στον κατάλογο της κρίσης.

Υπάρχουν ενοχλητικά πολλά «αν» και «όμως», αλλά δεδομένου ότι η Ισπανία πρέπει να αποπληρώσει μεγάλης αξίας ομόλογα τον Οκτώβριο, ο Σεπτέμβριος θα είναι ο μήνας των εξελίξεων. Τότε είναι που πρέπει να πάρει και η Ελλάδα την επόμενη δόση. Η τρόικα θα επανέλθει για την τελική ετυμηγορία τον επόμενο μήνα. Δύσκολα φαντάζεται κανείς πως μπορεί να αποκοπεί η Ελλάδα, δεδομένου του πόσο εύθραυστη είναι η κατάσταση και δεδομένων των όσων έχουν ήδη γίνει για να πεισθούν οι εταίροι της στην Ευρωζώνη. Η κυβέρνηση, όμως, πρέπει ακόμη να κάνει πολλά σε ό,τι αφορά τις περικοπές στον προϋπολογισμό και τις ιδιωτικοποιήσεις. Κάποιες πηγές αναφέρουν πως η ΕΚΤ εξετάζει μια νέα διαγραφή του ελληνικού χρέους αλλά αυτή τη φορά των ομολόγων που κατέχουν οι κεντρικές τράπεζες, κάτι που δεν γινόταν να υποστηριχθεί ώς τώρα. Φαίνεται, έτσι, πως υπάρχει ακόμη ισχυρή βούληση να παραμείνει η Ελλάδα στις ράγες, τουλάχιστον μέχρις ότου είναι σε καλύτερη φόρμα οι εταίροι της.

Το άλλο εντελώς αναλλοίωτο δεδομένο είναι πως τα πάντα εξακολουθούν να εξαρτώνται από τη Γερμανία. Η Αγκελα Μέρκελ και ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έχουν παραμείνει σιωπηλοί μετά τις δηλώσεις Ντράγκι, αλλά είναι σαφές πως η Bundesbank έχει ενοχληθεί. Ο επικεφαλής της, Γενς Βάιντμαν, δεν υποστήριξε τη δήλωση περί αγοράς ομολόγων. Θα ήταν μεγάλο το πρόβλημα αν η ΕΚΤ επιχειρούσε να δράσει χωρίς μια ανοιχτή στήριξη της Γερμανίας. Ο καγκελάριος της Αυστρίας υποστήριξε απροκάλυπτα το Σαββατοκύριακο ότι η Μέρκελ δεν θα έδινε ποτέ την έγκρισή της σε μέτρα όπως το να δοθεί στον ESM τραπεζική άδεια για να αντλεί κεφάλαια της ΕΚΤ, αν αυτό χρειάζεται για να σωθεί το ευρώ. Σημειωτέον ότι ακόμη και ο Ντράγκι έχει επιδείξει επιφυλακτικότητα προς μια τέτοια ιδέα.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση