Μας λείπει ο πόθος για την δημοκρατία

• Αυτός που θα ξαναπροτείνει την δημοκρατία στην απελπισμένη, γηρασμένη και σταφιδιασμένη κοινωνία μας, θα την κάνει να ξανανιώσει και να ονειρεύεται σαν ασυγκράτητη έφηβη τον μεγάλο της έρωτα

Η δημοκρατία είναι πέντε πράματα όλα κι όλα. Η νομοθετική και η δικαστική εξουσία ασκείται άμεσα και από όλους. Οι άρχοντες επιλέγονται με κλήρωση, εκτός από κάτι λίγους που η θέση τους απαιτεί κατάρτιση και οι οποίοι αναδεικνύονται με εκλογή. Καμμιά θητεία παραπάνω από έτος. Παντού υπάρχουν επιτροπές ελεγκτών-πολιτών που συγκροτούνται πάλι με κλήρωση, ελέγχουν και διαλύονται. Ολοι οι πολίτες είναι οπλίτες. Στήριγμα του πολιτεύματος είναι η μικρή ιδιοκτησία και η μικρή επιχείρηση. Οι δημοκρατίες των προγόνων μας έβαζαν όριο στον πλούτο (πλαφόν) ώστε να μην απειληθούν από την συγκέντρωσή του. Ο υπερβάλλον πλούτος ξαναγύριζε μέσω χορηγιών και λειτουργιών στην κοινωνία.

Παραλλαγές στην πατέντα υπήρξαν, αλλά ο βασικός σκελετός είναι αυτός. Και είναι απλός, απλούστατος, και ταυτόχρονα αποτελεσματικός. Αποτελεσματικός στο να οδηγεί κοινωνίες στην άνθησή τους. Ας σκεφτούμε ποια είναι η κορυφαία περίοδος στην ανθρώπινη ιστορία, σχετικά με την εξέλιξή της κοινωνίας, και πότε και που εμφανίστηκαν οι μεγάλες μορφές του πνεύματος, της επιστήμης και της τεχνολογίας: στις ελεύθερες ελληνικές δημοκρατικές πόλεις της Μεσογείου, στο στενό χρονικό παράθυρο των 2-3 αιώνων που έζησε η δημοκρατία. Μια περίοδος στην ανθρώπινη ιστορία, τόσο πυκνή σε πνευματικά γεννήματα, που μένει από τότε οδηγός των κοινωνιών μας. Δεν είναι καθόλου τυχαία όλα αυτά.

Η δημοκρατία νικήθηκε από τους εχθρούς της και θανατώθηκε το 322 πχ. Εχθρός της δημοκρατίας στάθηκε πάντα το πνεύμα της Ολιγαρχίας και οι υπηρέτες του. Κι αυτοί είναι ακόμη και σήμερα οι τωρινοί εχθροί της δημοκρατίας. Που φοβούνται και τρέμουν στην ιδέα της παλινόρθωσής της. Που έχουν αναπτύξει και με την βοήθεια της επιστήμης και της τεχνολογίας, τεχνικές και πρακτικές για να εμποδίσουν την αναγέννησή της. Και που βρήκαν σαν τελειότερο μέσο πολέμου την παραπλάνηση των λαών. Ονομάζοντας “δημοκρατία” ένα πολίτευμα, τον κοινοβουλευτισμό, που μόνο δημοκρατία δεν είναι. Ενα πολίτευμα που δίνει την υπερεξουσία σε λίγα πολιτικά πρόσωπα, πίσω από τα οποία στέκουν κρυμμένοι οι ίδιοι αρχαίοι εχθροί που πολέμησαν τις δημοκρατίες των μακρινών εκείνων παππούδων μας. Οι ίδιοι αρχαίοι εχθροί των κοινωνιών. Οι διψασμένοι για εξουσία και πλούτο.

Οι τωρινοί εχθροί της δημοκρατίας έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά και τον ίδιο βασικό θεωρητικό εξοπλισμό εκείνων των παλαιών νικητών της. Ολα γίνονται για να επιτρέπεται η χωρίς όριο συγκέντρωση πλούτου σε λίγα χέρια. Και μαζί η συγκέντρωση της εξουσίας. Σημερινοί δεξιοί και αριστεροί οικονομολόγοι και κοινωνιολόγοι θα μας έλεγαν πως πρόκεται για ταξική πάλη. Εγώ λέω πως πρόκειται για κάτι περισσότερο. Κάτι πολύ οικουμενικώτερο. Πρόκειται για μια πάλη ανάμεσα στην βαρβαρότητα και τον πολιτισμό. Ανάμεσα στην ζούγκλα του ισχυρού και τον εκπολιτισμό της κοινωνίας. Τον εξανθρωπισμό της κοινωνίας.

Ο πολίτης-ελεύθερος άνθρωπος, που διδάσκεται την δημοκρατία και την πολιτική τέχνη ως μάθημα στο δημόσιο σχολείο, όπως πρότειναν οι έλληνες σοφιστές, και στον συγχρωτισμό με τους συμπολίτες του, αν αφεθεί ελεύθερος να συναποφασίσει με τους συμπολίτες του αυτούς σε ένα αληθινά δημοκρατικό πολίτευμα, δυναμικά αυτοθεσμιζόμενο, δεν θα πάρει αποφάσεις ενάντια στα συμφέροντά του. Σαν σύνολο εννοώ. Θα πάρει αποφάσεις προς όφελος όλης της κοινωνίας. Θα οδηγήσει την κοινωνία, με τον άγρυπνο έλεγχό του, και την συνεχή αυτοθέσμιση, στην εξυγίανση από αρρώστιες όπως η επιθυμία του υπερβολικού πλούτου και της εξουσίας. Θα ξανατοποθετήσει το εγώ μέσα στο εμείς, εκεί όπου ανήκει. Αυτό είναι το ελληνικό ιδανικό.

Το ιδανικό που έκανε τον πλούσιο έλληνα, με τα πολλά κτήματα και εργαστήρια, να μπαίνει στην πρώτη γραμμή της ελληνικής φάλαγγας, όπως όριζε ο νόμος, διότι ήταν αυτός που είχε να χάσει τα πιο πολλά. Και που το θεωρούσε και μέγιστη τιμή του. Το ιδανικό που έκανε τον πολύτεκνο πατέρα, να μπαίνει στην πρώτη γραμμή της ελληνικής φάλαγγας, όπως όριζε ο νόμος, διότι ήταν αυτός που είχε να υπερασπίσει τα περισσότερα. Και που το θεωρούσε και μέγιστη τιμή του. Της ελληνικής φάλαγγας των ελεύθερων πολιτών της δημοκρατίας, ενός στρατού τεχνιτών, εμπόρων, αγροτών, επαγγελματιών, επιστημόνων και καταστηματαρχών, ενός στρατού εφέδρων οπλιτών, που στάθηκε ο βράχος πάνω στον οποίο τσακίστηκαν στρατοί και στρατοί υπέρτεροι. Το ελληνικό ιδανικό που ολόκληρος ο πλανήτης θαυμάζει ακόμη και σήμερα. Της αρετής του πολίτη της δημοκρατίας.

Σήμερα έχουμε μόνο θλίψη. Συγκέντρωση της εξουσίας σε λίγα χέρια, έλεγχο του παραγόμενου πλούτου από τους λίγους, υποδούλωση των κοινωνιών σε έναν αντεστραμμένο κώδικα αξιών που θέτει στην κορυφή του την εγωϊστική επιθυμία, τον υπερβολικό πλούτο, την δημοσιότητα και την προβολή, την ματαιοδοξία. Που καταστρέφει ζωές, ψυχές και κοινωνίες σαν μεταδιδόμενη ασθένεια. Και που είναι κοντά στο να μας καταβάλλει κι εμάς.

Η πρόταση και η εφαρμογή της δημοκρατίας στις κοινωνίες μας είναι επαναστατική πράξη. Η πρόταση και η εφαρμογή αυτών των τεσσάρων-πέντε απλών δημοκρατικών όρων είναι η επανάσταση. Και γι’ αυτό οι σημερινοί “επαναστάτες” δεν χρειάζονται ούτε το κόκκινο, ούτε το πράσινο βιβλίο κάποιου σοφού της επανάστασης ή μακροσκελείς θεωρητικές αναλύσεις. Ούτε ινδάλματα πέρα από τους ήρωες της δημοκρατίας, σαν τον Εφιάλτη, τον Θρασύβουλο ή τον Δημόφιλο τον Θεσπιέα και όσους άλλους ξεχνάω.

Κι αυτός ή αυτοί, πρόσωπο, πρόσωπα ή φορέας, που θα ξαναπροτείνει την δημοκρατία στην απελπισμένη, γηρασμένη και σταφιδιασμένη κοινωνία μας, θα την κάνει να ξανανιώσει και να ονειρεύεται σαν ασυγκράτητη έφηβη τον μεγάλο της έρωτα.

Ενας έρωτας που θα γεννήσει μέσα στον καθένα μας, στον κάθε πολίτη, τον έλληνα ήρωα. Τον διπλανό μας συστρατιώτη στην ελληνική φάλαγγα της δημοκρατίας. Για μια ακόμα μάχη. Για τον εαυτό μας, τις οικογένειές μας, την πατρίδα μας και την οικουμένη όλη. Τον ήρωα, το σφαχτάρι και τον άγιο. Που κύλησαν πάλι οι καιροί και όλη η ανθρωπότητα τον αναμένει και τον χρειάζεται.

Ο έρωτας για την δημοκρατία θα γεννήσει τον ήρωα μέσα στον καθένα μας.

Θραξ ο Αναρμόδιος

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση