Οι καπιταλιστές και ο σοσιαλισμός

• Στο τελευταίο National Review, o Jonah Goldberg παρουσίασε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον σημείωμα σχετικά με το κυρίαρχο ερώτημα της εποχής μας. Καπιταλισμός η σοσιαλισμός; Ποιός ακριβώς έχει την ηθική ανωτερότητα;

Θα προσπαθήσω να μεταφέρω μερικά σημεία της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας αρθογραφίας. Αν με τον όρο «καπιταλιστική», εξηγεί ο Goldberg, εννοείται η συμπεριφορά κάποιου που ενδιαφέρεται περισσότερο για τα δικά του κέρδη και οφέλη παρά για τα δικά σας, αν θεωρείται τέτοια η συμπεριφορά ενός που νοιάζεται περισσότερο για την ευημερία της δικής του οικογένειας από την δική σας, αν εννοείται κάποιος που εκτιμά πως μπορεί να φροντίζει καλύτερα τα συμφέροντα και τις επιθυμίες του από έναν κρατικό γραφειοκράτη τον οποίο δεν έχει ποτέ του συναντήσει – τότε είμαστε όλοι καπιταλιστές. Διότι, με βάση την λογική αυτή, ο καπιταλισμός δεν είναι μια αφηρημένη και μακρινή θεωρία περί κατανομής του κεφαλαίου. Αποτελεί μια περιγραφή κοινής λογικής για το τι ακριβώς κινητοποιεί τους ανθρώπους σε κάθε άκρη τη γής.
Κι αυτός υπήρξε ένας από τους βασικούς λόγους γιατί απέτυχε ο σκληρός σοσιαλισμός της Σοβιετικής Ενωσης. Κι επίσης, γιατί ο μαλακός σοσιαλισμός της Δυτικής Ευρώπης είναι τόσο αναιμικός και σήμερα πλέον παραπαίει. Στο τέλος της ημέρας, είναι απόλυτα φυσικό για τους ανθρώπους να δουλεύουν το σύστημα στο οποίο ζούν – το όποιο σύστημα – για την βελτίωση της προσωπικής τους κατάστασης. Γι αυτό τον λόγο η οικονομία της μαύρης αγοράς στην τότε Σοβιετική Ενωση υπήρξε μεγαλύτερη από την επίσημη σοσιαλιστική οικονομία. Για τον λόγο αυτό αφοσιωμένοι σοσιαλιστές «δούλευαν» την κρατική γραφειοκρατία ώστε να αποκτήσουν τα καλύτερα σπίτια, να στείλουν τα παιδιά τους στα καλύτερα σχολεία και να προσφέρουν στις οικογένειές τους το καλύτερο φαγητό, ρούχα και τις όποιες άλλες ανέσεις που ήσαν διαθέσιμες. Όπως δηλ. ακριβώς έκαναν και οι πολίτες στις καπιταλιστικές χώρες.
Είναι ακριβώς ο ίδιος λόγος που παρακινεί ορκισμένους αριστερούς η σοσιαλδημοκράτες να κάνουν ότι μπορούν για καλύτερες απολαβές, εκμετάλλευση κάθε κρατικής εύνοιας και αποφυγής η μείωσης κατά το δυνατόν των φόρων που τους αναλογούν.
Το πρόβλημα με τον σοσιαλισμό είναι ακριβώς ο ίδιος ο σοσιαλισμός. Γιατί δεν υπάρχουν «σοσιαλιστές». Ο σοσιαλισμός είναι ένα σύστημα βασισμένο σε μια αντίληψη για την ανθρώπινη φύση που απλά είναι ανύπαρκτη. Μπορώ να σχεδιάσω μια τέλεια κοινότητα σκύλων στην οποία κανένα από τα ζώα αυτά δεν κυνηγά σκίουρους, δεν γίνεται επιθετικό αν του αφαιρέσεις απότομα το φαγητό και δεν λερώνει δημόσιους χώρους όταν πρέπει να κάνει την ανάγκη του. Μόλις όμως μετακινήσω την ιδέα αυτή από το σχεδιαστήριο και προσπαθήσω να την εφαρμόσω στον πραγματικό κόσμο τότε τα πάντα θα καταρρεύσουν. Διότι είναι αδύνατον να κάνεις υπαρκτά όντα να συμπεριφερθούν αντίθετα με την φύση τους. Εκτός αν επιβάλεις αφόρητες και μεγάλης εμβέλειας ποινές. Ένα σύστημα δηλ. βίαιης καταπέσης που από τα πράγματα παραβιάζει την φυσική ροή των πραγμάτων. Και διαστρεβλώνει την ομαλότητα. Δεν είναι δύσκολο να σχεδιάσεις μιά κοινωνία που ανταμοίβει τον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες αντί για τις ικανότητές του. Το δύσκολο είναι να υποχρεώσεις τα ελαττωματικά μέρη της ανθρωπότητας, η έστω εκείνα με εγωισμό, πάθος και ιδιαίτερες ικανότητες, να συμβιβασθούν με το όραμά σου αυτό.
Και είναι επίσης όλα αυτά, οι αιτίες γιατί το πρόβλημα με τον καπιταλισμό είναι οι καπιταλιστές. Γιατί πολλοί άνθρωποι πάντα θα παραβιάζουν το σύστημα, κάποιοι θα θέλουν τους κανόνες της ελευθερίας να εφαρμόζονται στους άλλους κι όχι στους εαυτούς τους. Η παράβαση των κανόνων είναι αναπόφευκτη. Από άλλους, λόγω νοοτροπίας. Από άλλους, λόγω υπέρμετρης εξυπνάδας. Κι άλλοι θα το κάνουν απλά και μόνο λόγω απληστίας.
Τα προβλήματα αυτά όμως δεν αντιμετωπίζονται με λιγότερο καπιταλισμό. Σίγουρα, δίχως κράτος δεν μπορεί να λειτουργήσει κανένα σύστημα. Ουδείς οπαδός της οικονομίας της αγοράς είναι τόσο φιλελεύθερος ώστε να μην θέλει η κυβέρνηση να παίζει τον ρόλο του διαιτητή. Να επιβάλει ποινές δηλαδή στους εγκληματίες, να υποχρεώνει σε εφαρμογή των συμβολαίων και να απαιτεί σεβασμό των κανόνων.
Δεν ξέρω πολλούς όμως που θα ήθελαν τον διαιτητή να βάλει αθλητική στολή και να πάρει μέρος στον αγώνα.
Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση