Βαλκάνια: Στη δίνη των επερχόμενων αλλαγών

Του Κ. Βελόπουλου

Η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, τα Βαλκάνια για ακόμη μία φορά βρίσκονται μέσα στην δίνη των επερχόμενων αλλαγών. Για όσους πίστευαν πως οι αντιθέσεις και οι διαφορές κόπασαν, και τα χρόνια που μεσολάβησαν από το 1999 και μετά θα ήταν μία μακρά περίοδος ειρήνης και σταθερότητας μάλλον διαψεύστηκαν. Η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου άλλαξε ριζικά τα δεδομένα στην περιοχή και τα νέα δεδομένα στην περιοχή χρήζουν προσεκτικής ανάγνωσης και εκτίμησης.
Στη νέα αυτή πραγματικότητα δικαίως θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί για τον τρόπο αναγνώρισης του νέου αυτού κράτους. Γιατί άραγε πολλές χώρες της Ε.Ε. και φυσικά οι ΗΠΑ έσπευσαν να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του, αντίθετα με την απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που ανέφερε ότι το Κόσοβο πρέπει να παραμένει στην κυριαρχία της ΣερΒίας;
Μήπως οι όροι και οι προϋποθέσεις που έχουν τεθεί με διεθνείς συνθήκες έπαψαν να ισχύουν και υπάρχουν στην πραγματικότητα κάποιες άλλες συνθήκες, άγνωστες εν πολλοίς, ένα νέο σύστημα το οποίο έχει έρθει να αντικαταστήσει de facto το παλαιότερο;
Αν δεν ισχύει κάτι τέτοιο, προφανώς μιλάμε για μια καταπάτηση βασικών αρχών του διεθνούς δικαίου και παράκαμψη θεμελιωδών διαδικασιών που διέπουν τη διεθνή έννομη τάξη. Διαφορετικά πρόκειται για ένα επικίνδυνο παιχνίδι με πολύ υψηλό ρίσκο για την πολύπαθη και εξαιρετικά ευαίσθητη περιοχή.
Το υπουργείο εξωτερικών θα έπρεπε να αποσαφηνίσει στον ελληνικό λαό τις συνθήκες μέσα στις οποίες έγινε κάτι τέτοιο, από κράτη της Ευρωπαϊκής ένωσης δημιουργώντας ουσιαστικά την εντύπωση πως η ισχυρή Αμερική και δορυφόροι της στην Ευρώπη μπορούν να είναι υπεράνω κάθε θεσμικού πλαισίου.
Γιατί εν προκειμένω αυτό γεννά και ερωτήματα για την μελλοντική πορεία της κατεχόμενης Κύπρου, τα ζητήματα των Βάσκων στην Ισπανία, των Ούγγρων στη ΣλοΒακία κ.ά.
Κατά βάση, η λογική που ακολουθείται δυναμιτίζει το οικοδόμημα πάνω στο οποίο εδράζεται η όποια ειρήνη στα Βαλκάνια από το 1999 εφόσον κάτω από ένα νέο status quo όπου όλα πια είναι επιτρεπτά, ποιος μπορεί να αποκλείσει μία κινητικότητα μεταξύ των Αλβανών στις δυτικές περιοχές των Σκοπίων, γύρω από το Τέτοβο ή στις νότιες περιοχές της Σερβίας, στην κοιλάδα του Πρέσεβο;
Η εξέλιξη αυτή έδωσε στην Ρωσία νέο ρόλο στα Βαλκάνια. Το ζήτημα του Κοσόβου έγινε η χρυσή ευκαιρία για την Ρωσία ώστε να διαδραματίσει ξανά κεντρικό ρόλο στη διεθνή σκηνή. Η Ρωσία ταυτιζόμενη με τη σερβική γραμμή, αντιπαρατίθεται στην αμερικανική κυριαρχία στην περιοχή και αρχίζει να μιλά για κόκκινες γραμμές στα Βαλκάνια και ενεργοποιείται στην περιοχή με την κατασκευή του αγωγού «Σάουθ Στριμ (Νότιο Ρεύμα)», που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στην Ιταλία και την Αυστρία μέσω Βαλκανίων .
Έτσι η Σερβία αναβαθμίζει το ρόλο της στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη καθώς θα συμμετέχει στον αγωγό αερίου. Έτσι η Ελλάδα και τα Βαλκάνια μέσω των αγωγών πετρελαίου και του φυσικού αερίου αναμειγνύονται σε ένα πολύ μεγάλο παιχνίδι που αφορά τις ενεργειακές σχέσεις Ρωσίας - Ευρώπης - ΗΠΑ και θα έχει κρίσιμες επιπτώσεις στις γεωπολιτικές ισορροπίες στα Βαλκάνια και στον συσχετισμό δυνάμεων στην περιοχή.
Η ελληνική διπλωματία εμφανίζεται να «παίζει» ένα επικίνδυνο παιγνίδι και στο ρωσικό και στο αμερικανικό πολιτικό ταμπλό, με την κ. Μπακογιάννη να ρέπει προς την πλευρά των ΗΠΑ, προσπαθώντας να διατηρήσει ιδιαίτερα λεπτές ισορροπίες. Όπως είναι γνωστό, η διπλωματία των ΗΠΑ έχει πιέσει και συνεχίζει να πιέζει φορτικά τη χώρα μας, ώστε οι νέοι αγωγοί που σχεδιάζονται για την τροφοδοσία της Ευρώπης να «γεμίσουν» με αέριο προέλευσης κυρίως από το Αζερμπαϊτζάν, αποκλείοντας το ρωσικό παραβλέποντας το γεγονός ότι το αέριο του Αζερμπαϊτζάν δεν υπάρχει άμεσα διαθέσιμο, σε αντίθεση με το ρωσικό ενώ στον αντίποδα η υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό φυσικού αερίου Σάουθ Στριμ (South Stream) επιβεβαιώνει την στρατηγική σχέση Ελλάδας και Ρωσίας.
Η συμμετοχή της Ελλάδας στον αγωγό φυσικού αερίου South Stream διασφαλίζει την ενεργειακή επάρκεια και ταυτόχρονα πολλαπλές πηγές προμήθειας ενέργειας τόσο για την Ελλάδα όσο και για την ευρωπαϊκή αγορά στο σύνολο της ενώ αναδεικνύει την χώρα μας σε χώρα με κορυφαίο διαμετακομιστικό ρόλο στη ΝΑ Ευρώπη. Πιστεύω πως η Ελλάδα έχει κάθε συμφέρον να υπάρξει σύγκλιση στρατηγικών συμφερόντων Δύσης-Ρωσίας. Κι έχει κάθε λόγο να αποτρέψει μια οπισθοχώρηση σε ψυχροπολεμικές συνθήκες όντας μία χώρα «μεταιχμίου ανάμεσα στο Βορρά και το Νότο, ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, ρόλο που δείχνει να διεκδικεί η Τουρκία ως χαϊδεμένο παιδί των Αμερικανών στην περιοχή. Οι χώρες «μεταιχμίου» πρώτες κερδίζουν, όταν ανοίγουν οι δίαυλοι επικοινωνίας κι εμπορίου. Και πρώτες χάνουν, όταν οι δίαυλοι αυτοί κλείσουν και αρχίσουν οι γεωπολιτικές «τριβές». Το εμπόριο κι οι αυξημένες ανταλλαγές σημαίνουν για την πατρίδα μας αυξημένη ευημερία και φυσικά αφήνουν πίσω τους σταθερά το αίσθημα της ανασφάλειας.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση