Αμείλικτο γεωπολιτικό σκηνικό - Η Ελλάδα στο κέντρο των εξελίξεων;
Οι πρόσφατες ελληνο-ρωσικές ενεργειακές συμφωνίες συνιστούν σημαίνοντα γεω-οικονομικά γεγονότα. Θα ήταν λάθος όμως να ερμηνευθούν αποκλειστικά από την άποψη αυτή και, ακόμη χειρότερο, να θεωρηθούν απάντηση-κόλαφος σε μιαν υπεροπτική αμερικανική πολιτική.
Ούτε ο οικονομισμός ούτε βέβαια ο εθνικός συναισθηματισμός αποτελούν ασφαλή κριτήρια για τις απαιτούμενες ψυχρές και ψύχραιμες εκτιμήσεις της εξωτερικής πολιτικής.
Με τις συμφωνίες αυτές η Ρωσία εντάσσει και την Ελλάδα στη γεωπολιτική της στρατηγική, με την οποία αποσκοπεί να ανακτήσει την παλαιά της ισχύ.
Αντιπαρατίθεται ευθέως στα αμερικανικά σχέδια και συμφέροντα. Ταυτοχρόνως, ακολουθεί τακτική διαιρείν και βασιλεύειν έναντι της Ευρώπης, καθώς διαπραγματεύεται χωριστά με τα κράτη-μέλη της.
Η αποδοχή των συμφωνιών από την Ελλάδα συνεπάγεται επομένως και γεωπολιτικές συνέπειες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ασκούν πιέσεις οι οποίες ενδέχεται να θίξουν ελληνικά συμφέροντα. Στην Ευρώπη η Ελλάδα θα έχει κάποιο διπλωματικό κόστος, ως «Δούρειος Iππος» της Ρωσίας.
Θα έπρεπε, θα μπορούσε η Ελλάδα να αρνηθεί την πρόσκληση της Ρωσίας;
Καθώς κλονίζεται ραγδαία η αμερικανική ισχύς και επιρροή και η Ευρωπαϊκή Eνωση δεν έχει πείσει ότι εγγυάται την ασφάλεια των μελών της, η σχετική γεωπολιτική σύγκλιση με τη Ρωσία συνιστά αναγκαία, έστω και μη ικανή, συνθήκη για τα εθνικά συμφέροντα κατά τα προσεχή δύσκολα, επικίνδυνα έτη.
Οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν μια νέα γεωπολιτική περίοδο η οποία ανακαλεί στη μνήμη παλαιότερες ταραγμένες εποχές. Κατά τον 19ο αιώνα, η Ελλάδα λειτουργούσε ως «ενδιάμεσο κράτος» (buffer state) μεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας.
Προπολεμικά, η Γερμανία αντικατέστησε τη Ρωσία. Με τον Ψυχρό Πόλεμο, για πρώτη φορά στην ιστορία της, η Ελλάδα έπαψε να λειτουργεί ως ζώνη ανταγωνισμού ανάμεσα σε ισχυρές ξένες δυνάμεις.
Κυριάρχησε πλήρως η αμερικανική επίδραση, συνέπεια της οποίας ήταν εν μέρει και η ένταξη στην ΕΟΚ.
Στη διασταύρωση
Σήμερα, με τις τρέχουσες γεωπολιτικές ανακατατάξεις, ο ελλαδικός χώρος τείνει εκ νέου να βρεθεί και πάλι στη διασταύρωση γεωπολιτικών επιδράσεων. Η εξασθένιση της αμερικανικής επιρροής, η αύξηση της ρωσικής ισχύος και η στασιμότητα της ευρωπαϊκής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο, το οποίο επανα-ωθεί την Ελλάδα προς ρόλους buffer state: αυτή τη φορά μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών, Ευρώπης και Ρωσίας.
Η διαφαινόμενη προοπτική να απαλλαγεί η χώρα από την αμερικανική κηδεμονία δημιούργησε αισθήματα ευφορίας, τα οποία ενίσχυσαν οι πρόσφατες εξελίξεις στο Βουκουρέστι και, ακόμη περισσότερο, στη Μόσχα.
Oμως, αυξημένη ελευθερία συνεπάγεται και αυξημένους κινδύνους. Προϋπόθεση για να αντιμετωπιστούν είναι η σαφής και νηφάλια κατανόηση των αλλαγών του γεωπολιτικού σκηνικού και των νέων συνθηκών.
Ούτε ο οικονομισμός ούτε βέβαια ο εθνικός συναισθηματισμός αποτελούν ασφαλή κριτήρια για τις απαιτούμενες ψυχρές και ψύχραιμες εκτιμήσεις της εξωτερικής πολιτικής.
Με τις συμφωνίες αυτές η Ρωσία εντάσσει και την Ελλάδα στη γεωπολιτική της στρατηγική, με την οποία αποσκοπεί να ανακτήσει την παλαιά της ισχύ.
Αντιπαρατίθεται ευθέως στα αμερικανικά σχέδια και συμφέροντα. Ταυτοχρόνως, ακολουθεί τακτική διαιρείν και βασιλεύειν έναντι της Ευρώπης, καθώς διαπραγματεύεται χωριστά με τα κράτη-μέλη της.
Η αποδοχή των συμφωνιών από την Ελλάδα συνεπάγεται επομένως και γεωπολιτικές συνέπειες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ασκούν πιέσεις οι οποίες ενδέχεται να θίξουν ελληνικά συμφέροντα. Στην Ευρώπη η Ελλάδα θα έχει κάποιο διπλωματικό κόστος, ως «Δούρειος Iππος» της Ρωσίας.
Θα έπρεπε, θα μπορούσε η Ελλάδα να αρνηθεί την πρόσκληση της Ρωσίας;
Καθώς κλονίζεται ραγδαία η αμερικανική ισχύς και επιρροή και η Ευρωπαϊκή Eνωση δεν έχει πείσει ότι εγγυάται την ασφάλεια των μελών της, η σχετική γεωπολιτική σύγκλιση με τη Ρωσία συνιστά αναγκαία, έστω και μη ικανή, συνθήκη για τα εθνικά συμφέροντα κατά τα προσεχή δύσκολα, επικίνδυνα έτη.
Οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν μια νέα γεωπολιτική περίοδο η οποία ανακαλεί στη μνήμη παλαιότερες ταραγμένες εποχές. Κατά τον 19ο αιώνα, η Ελλάδα λειτουργούσε ως «ενδιάμεσο κράτος» (buffer state) μεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας.
Προπολεμικά, η Γερμανία αντικατέστησε τη Ρωσία. Με τον Ψυχρό Πόλεμο, για πρώτη φορά στην ιστορία της, η Ελλάδα έπαψε να λειτουργεί ως ζώνη ανταγωνισμού ανάμεσα σε ισχυρές ξένες δυνάμεις.
Κυριάρχησε πλήρως η αμερικανική επίδραση, συνέπεια της οποίας ήταν εν μέρει και η ένταξη στην ΕΟΚ.
Στη διασταύρωση
Σήμερα, με τις τρέχουσες γεωπολιτικές ανακατατάξεις, ο ελλαδικός χώρος τείνει εκ νέου να βρεθεί και πάλι στη διασταύρωση γεωπολιτικών επιδράσεων. Η εξασθένιση της αμερικανικής επιρροής, η αύξηση της ρωσικής ισχύος και η στασιμότητα της ευρωπαϊκής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο, το οποίο επανα-ωθεί την Ελλάδα προς ρόλους buffer state: αυτή τη φορά μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών, Ευρώπης και Ρωσίας.
Η διαφαινόμενη προοπτική να απαλλαγεί η χώρα από την αμερικανική κηδεμονία δημιούργησε αισθήματα ευφορίας, τα οποία ενίσχυσαν οι πρόσφατες εξελίξεις στο Βουκουρέστι και, ακόμη περισσότερο, στη Μόσχα.
Oμως, αυξημένη ελευθερία συνεπάγεται και αυξημένους κινδύνους. Προϋπόθεση για να αντιμετωπιστούν είναι η σαφής και νηφάλια κατανόηση των αλλαγών του γεωπολιτικού σκηνικού και των νέων συνθηκών.
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...