Δένδιας: Τα ψέματα τελείωσαν, «αγαπητέ Μεβλούτ»

Τα μηνύματα που έστειλε η ελληνική πλευρά με την τοποθέτηση Δένδια απέναντι στον Τούρκο ομόλογό του - Είχε προηγηθεί συνεννόηση με Μητσοτάκη - Εν αναμονή των αντιδράσεων της Αγκυρας παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο για συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο

«Η Τουρκία έχει παραβιάσει στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο το Διεθνές Δίκαιο και τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Εχει κάνει 400 υπερπτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος! Μεβλούτ, πάνω από ελληνικό έδαφος! Δεν υπάρχει καμία διάταξη Δικαίου που να επιτρέπει πτήση πάνω από το ελληνικό έδαφος», τόνισε ο Νίκος Δένδιας το απόγευμα της Πέμπτης από την Αγκυρα μπροστά στο παγωμένο βλέμμα του αιφνιδιασμένου υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας.

«Σκληρή απάντηση Δένδια στις τουρκικές προκλήσεις», «Σύγκρουση σε απευθείας μετάδοση», «Πινγκ-πονγκ δηλώσεων live», ήταν μερικοί από τους κεντρικούς τίτλους στα μεγαλύτερα ελληνικά Μέσα Ενημέρωσης, ενώ ο διεθνής Τύπος παρατηρούσε: «Καιρό είχαμε να δούμε τέτοια σύγκρουση...».

Μετά τον αρχικό ενθουσιασμό που προκάλεσε στην κοινή γνώμη η δημόσια τοποθέτηση του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεων με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, όλοι επιχειρούσαν να απαντήσουν στο ερώτημα τι ήταν αυτό που οδήγησε τον Νίκο Δένδια στην απόφαση να καταγγείλει δημοσίως την τουρκική αναθεωρητική στρατηγική.

Η απάντηση, σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, βρίσκεται σε όσα ειπώθηκαν ανοιχτά, εις ευήκοον όλων, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας. Η αρχή του νήματος βρίσκεται στη φράση του Τσαβούσογλου όταν διαμαρτυρήθηκε στον Νίκο Δένδια επειδή ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας «αναφέρθηκε δημοσίως σε όσα συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια των συνομιλιών των δύο αντιπροσωπειών».

Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου και οι Τούρκοι διπλωμάτες που μετείχαν στις διαπραγματεύσεις με την ελληνική αντιπροσωπεία έθεσαν όλα τα ζητήματα στα οποία η Άγκυρα επιδιώκει να επιβάλει τις απόψεις της: τον ισχυρισμό ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και οι θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο πρέπει να οριοθετηθούν μεταξύ της ηπειρωτικής Ελλάδας και των μικρασιατικών ακτών, την τουρκική θέση ότι είναι παράδοξο η Ελλάδα να έχει εναέριο χώρο 10 ναυτικών μιλίων και χωρικά ύδατα 6 ν.μ. και την άποψη ότι η Συνθήκη της Λωζάννης προβλέπει την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.

Το περιβάλλον που είχαν δημιουργήσει ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου με τους συνεργάτες του απειλούσε να παγιδεύσει τον Νίκο Δένδια και την Ελλάδα σε κινούμενη άμμο. Η συζήτηση, κυρίως η διαπραγμάτευση που έγινε στην κατ’ ιδίαν διευρυμένη συνάντηση των δύο αντιπροσωπειών, αλλά και στο τετ α τετ των δύο ΥΠΕΞ, είναι ηλίου φαεινότερο ότι είχε τον χαρακτήρα διαπραγμάτευσης εφ’ όλης της ύλης. Με δεδομένο ότι το απαράτ του καθεστώτος Ερντογάν έθεσε στο τραπέζι του διαλόγου όλη την ατζέντα των τουρκικών διεκδικήσεων, ήταν νομοτελειακό ότι την επομένη της συνάντησης οι Τούρκοι θα προέβαιναν σε διαρροές προς τον τουρκικό Τύπο ισχυριζόμενοι ότι η Αθήνα δέχτηκε να συζητήσει όλα τα θέματα στα οποία οι δύο χώρες διαφωνούν. Με τον ίδιο τρόπο, οι Τούρκοι διπλωμάτες θα αναλάμβαναν να ενημερώσουν τους Αμερικανούς, τους Γερμανούς και τους άλλους πρόθυμους απολογητές της Άγκυρας ότι συνομιλούν εφ’ όλης της ύλης με την Ελλάδα και ότι ως εκ τούτου οι ελληνικές επικρίσεις δεν εδράζονται σε στέρεο έδαφος, ούτε και έχει νόημα η συνέχιση της συζήτησης για επιβολή κυρώσεων στο καθεστώς Ερντογάν.

Ο Έλληνας υπουργός των Εξωτερικών διέβλεψε τον κίνδυνο εγκλωβισμού του. Με μια καλοστημένη αντίδραση κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου ξεδίπλωσε την προσχεδιασμένη ελληνική τακτική και ξέφυγε από την παγίδα που είχαν στήσει οι Τούρκοι. Εντύπωση προκάλεσε τόσο η απλότητα με την οποία ανέπτυξε τα ελληνικά επιχειρήματα όσο και ο φλεγματικός τρόπος με τον οποίο απευθυνόταν στον Τούρκο ομόλογό του, τον οποίο προσφωνούσε εναλλάξ «Μεβλούτ» ή «αγαπητέ Μεβλούτ».

Επιδεικνύοντας εξαιρετικά αντανακλαστικά, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών απέφυγε να προβεί σε μια δήλωση... χυλό, η οποία θα μπορούσε να εκθέσει την Αθήνα. Έπειτα από συνεννόηση με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον οποίο ενημέρωσε για το πλήρες περιεχόμενο των συνομιλιών με τον Ταγίπ Ερντογάν και τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο Νίκος Δένδιας ενεργοποίησε ένα καίριο «προληπτικό χτύπημα». Η αφορμή δόθηκε από τον Τούρκο ΥΠΕΞ που κατηγόρησε την ελληνική κυβέρνηση για «επιθετικές δηλώσεις», «προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων», υπονόησε ότι η Αθήνα υποβοηθά τους γκιουλενιστές με το PKK και χαρακτήρισε τη μειονότητα της Θράκης «τουρκική».

Με το χαμόγελο στα χείλη, ο Νίκος Δένδιας έστειλε σε όλους όσοι παρακολουθούσαν τη συνέντευξη Τύπου το μήνυμα ότι οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.

«Έθεσες, Μεβλούτ, δύο θέματα. Αποστρατιωτικοποίηση των νησιών. Γιατί υπάρχει Στρατός στα νησιά; Υπάρχει γιατί απειλούνται από κάπου. Ο Στρατός κοστίζει χρήματα. Δεν θέλουμε να χαλάμε χρήματα χωρίς λόγο. Υπάρχει κανείς να ισχυρίζεται αυτή τη στιγμή ότι δεν υπάρχει στρατιωτική απειλή και αποβατική δύναμη απέναντι από τα νησιά; Εάν δεν υπάρχει, είναι καλό να μας το πουν. Τα 6 έως 10 μίλια στον αέρα και τη θάλασσα, αν θυμάμαι καλά, ξεκινάνε το 1930. Η Τουρκία διαμαρτυρήθηκε για πρώτη φορά το 1975. Μετά από 50 χρόνια, μετά από μισό αιώνα», επισήμανε ο Νίκος Δένδιας.

Με τη «χορογραφία» των δηλώσεών του, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών έστειλε διεθνώς το καθαρό μήνυμα ότι η κατάσταση μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας είναι οτιδήποτε άλλο παρά «business as usual». Παραλλήλως, με τις προτάσεις για οικονομική συνεργασία των δύο χωρών, παρόντος του υφυπουργού Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη, ο Νίκος Δένδιας έδειξε ότι η ελληνική κυβέρνηση εννοεί όσα λέει για την ανάγκη προώθησης μιας θετικής ατζέντας για αμοιβαία επωφελή συνεργασία.

Πίσω από τις γραμμές, ο Νίκος Δένδιας έδειξε ότι η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί καλό και ενδεδειγμένο να συζητά με το τουρκικό καθεστώς -όπως άλλωστε υποδεικνύουν οι ισχυρές χώρες της Δύσης-, όμως η Αθήνα δεν έχει την άποψη ότι με την Άγκυρα «πρέπει να μιλάμε για να μιλάμε». Πρόοδος δεν διαφαίνεται λόγω της τουρκικής στάσης. Και κυρίως, μετά τις δημόσιες τοποθετήσεις Δένδια η ελληνική κοινή γνώμη δεν μπορεί να τρέφεται από περιθωριακά μυθεύματα για δήθεν συμφωνίες κάτω από το τραπέζι.

«Τώρα όλοι γνωρίζουν τις τεράστιες διαφορές της Ελλάδας με την Τουρκία. Και πλέον, καμία πλευρά δεν θα μπορεί να κατηγορεί την άλλη για εκπλήξεις», σημείωσε έμπειρη διπλωματική πηγή με την οποία συνομίλησε το «ΘΕΜΑ».

«Δεν νομίζω ότι υπήρχε Έλληνας που να μην το χάρηκε», μας απάντησε κυβερνητικό στέλεχος το οποίο καλέσαμε να σχολιάσει τις δηλώσεις του Νίκου Δένδια. Άλλος παράγοντας με γνώση των συζητήσεων για τα θέματα των ελληνοτουρκικών θεμάτων στην κορυφή της κυβερνητικής πυραμίδας αποκάλυψε για τις ελληνοτουρκικές συνομιλίες στην Άγκυρα: «Ήταν όλα τα σενάρια απολύτως επεξεργασμένα, ακόμη και το παραμικρό στοιχείο της χορογραφίας» - και συμπλήρωσε αναφερόμενος στο #sofagate με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: «Μετά το φιάσκο των Ευρωπαίων δεν θα αφήναμε τίποτα στην τύχη...».

Πιο πρόθυμος ο Ερντογάν!

«Θα πρότεινα να μην οδηγηθούμε σε έναν ατέρμονο διάλογο επί αυτών που ξέρουμε ότι διαφωνούμε. Αλλιώς θα χαλάσει αυτό το οποίο επιχειρήσαμε να δημιουργήσουμε σήμερα μετά την εξαιρετική συνάντηση με τον πρόεδρο Ερντογάν», είπε στο τέλος της κοινής συνέντευξης ο Νίκος Δένδιας απευθυνόμενος στον Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Πρόσωπα με ίδια γνώση όσων συζητήθηκαν στο Λευκό Παλάτι της Άγκυρας επισήμαναν στο «ΘΕΜΑ» ότι στη συνάντηση με τον Ελληνα ΥΠΕΞ ο Ταγίπ Ερντογάν «ήταν πολύ πιο πρόθυμος για βελτίωση των σχέσεων από τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου και δεν χρησιμοποίησε την παραμικρή φράση που θα μπορούσε να ερμηνευθεί σαν έμμεση, έστω, απειλή».

Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε και στο ενδεχόμενο συνάντησής του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο μέλλον, σημειώνοντας ότι το ελληνοτουρκικό τετ α τετ σε επίπεδο κορυφής πρέπει να γίνει όταν έρθει η ώρα και οι συνθήκες ωριμάσουν. «Δεν υπάρχει κάτι που να ανατρέπει ή να αλλάζει αυτά που ξέρουμε, ούτε ραντεβού, ούτε κάτι άλλο», είναι η κωδικοποιημένη απάντηση διπλωματικής πηγής στα ερωτήματά μας για το αν απομακρύνεται το ενδεχόμενο συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν. Με τα δεδομένα που προκύπτουν από την ανασύνθεση της οκτάωρης παραμονής του Νίκου Δένδια και της υπηρεσιακής ηγεσίας του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών στην Άγκυρα, η απάντηση στο ερώτημα ποιος από την τουρκική κυβέρνηση έπαιξε τον ρόλο του «κακού μπάτσου» είναι προφανής. «Ο Τσαβούσογλου έθεσε όλη την τουρκική ατζέντα, αυτά που άκουσαν όλοι και δημοσίως», υπογραμμίζει κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος που μίλησε στο «ΘΕΜΑ» ζητώντας να μην κατονομαστεί.

Οι πιθανές αντιδράσεις

Βεβαίως, δεν θα μπορούσαν να μοιάζουν όλα ρόδινα μετά τη σκληρή απάντηση του Νίκου Δένδια στα επιχειρήματα όπου εδράζεται ο τουρκικός επεκτατισμός. «Πρέπει να δούμε πώς θα αντιδράσουν οι Τούρκοι. Δεν περίμεναν τις δημόσιες τοποθετήσεις του Νίκου Δένδια. Κατ’ αυτούς παραβιάσαμε τους κανόνες καλής γειτονίας. Το πώς θα αντιδράσουν από δω και πέρα είναι κάτι που απομένει να αποδειχθεί», σημειώνει έμπειρος κυβερνητικός παράγοντας. Άλλο πρόσωπο με βαθιά γνώση των ισορροπιών μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας εκφράζει την απαισιοδοξία του και αναφέρει: «Περιμένεις δύο χρόνια να αποκτήσεις δίαυλο επικοινωνίας με το τουρκικό καθεστώς και όταν αποκτάς τα τινάζεις όλα στον αέρα; Χίλιες φορές να μην είχε γίνει η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών».

Το μέλλον θα δείξει αν η καθαρή λύση της συνειδητοποίησης ότι «με την Τουρκία πρέπει να μάθουμε να ζούμε διαφωνώντας» μπορεί να επιφέρει βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις αλλά θα αποδειχθεί επωφελής μακροπρόθεσμα. Όπως παρατηρούσε κορυφαίος κυβερνητικός παράγοντας (φράση που καταγράφηκε στο ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στο «ΘΕΜΑ» πριν από επτά ημέρες), «δεν διανοούμαστε ότι υπάρχει οποιαδήποτε πιθανότητα συνέχισης των σχέσεων αν η Τουρκία επιμείνει σε αυτά τα κόλπα». Και αυτή είναι πλέον η άποψη που υπερισχύει στην κυβέρνηση.

Ακόμη κι αν η εξέλιξη της επίσκεψης Δένδια στην Άγκυρα αποτυπώνει τον «δηλητηριασμένο» ορίζοντα των ελληνοτουρκικών σχέσεων που θα χρειαστεί χρόνο επούλωσης, πλέον ουδείς μπορεί να είναι υπεραισιόδοξος, ούτε όμως και πεσιμιστής ότι δήθεν όλα έχουν συμφωνηθεί σε άλλο επίπεδο από τις μεγάλες δυνάμεις και οι κυβερνήσεις απλώς επικυρώνουν τις... ληξιαρχικές πράξεις τέλεσης των μεγάλων γεγονότων.

Μάκης Πολλάτος
Καθημερινή

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση