Το διακύβευμα του 61ου γύρου των διερευνητικών

Του Κώστα Ράπτη

Μερικές φορές, πράγματι το μέσον είναι το μήνυμα – και αυτό ισχύει και στον 61ο γύρο των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών για το Αιγαίο, ο οποίος ξεκίνησε σήμερα στην Κωνσταντινούπολη, μετά από διακοπή περίπου πέντε ετών.

Πραγματικά νέα μηνύματα δεν υπάρχουν για να ανταλλαγούν, καθώς στις σχεδόν δύο δεκαετίες που ξεδιπλώνεται (με άνισους ρυθμούς) η διαδικασία των διερευνητικών, οι δύο πλευρές έχουν καταστήσει γνωστές τις θέσεις τους, αλλά και τα σενάρια μιας πιθανής σύγκλισης.

Αυτήν ακριβώς την ελευθερία προσφέρει η συγκεκριμένη άτυπη διαδικασία, στην οποία δεν τηρούνται πρακτικά, δεν υπάρχει δημοσιότητα και δεν διεξάγεται stricto sensu διαπραγμάτευση, εφόσον οι εκατέρωθεν αντιπροσωπείες δεν αναλαμβάνουν δεσμεύσεις.

Με αυτή την έννοια, η σημασία του 61ου γύρου συνίσταται κατεξοχήν στην πραγματοποίησή του – μετά από μακρά διακοπή και σε συμφραζόμενα ριζικά τροποποιημένα, που μόλις το περασμένο καλοκαίρι έφεραν την Ελλάδα και την Τουρκία στα πρόθυρα θερμού επεισοδίου.

Για την Άγκυρα, η χρησιμότητα της διεξαγωγής του 61ου γύρου έγκειται στην προβολή προς τα έξω (μόλις δύο μήνες πριν από την Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης του Μαρτίου, στην οποία έχει προγραμματισθεί να εξετασθεί εισήγηση του Ζοζέπ Μπορέλ για την επιβολή νέων κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας) μιας εικόνας εκτόνωσης των εντάσεων, σύμφωνης και με την όλη "φιλοδυτική στροφή" της ρητορικής του Ερντογάν, ενόσω αναμένονται τα δείγματα γραφής του νέου ενοίκου του Λευκού Οίκου.

Για τους Ευρωπαίους εταίρους, η χρησιμότητα των διερευνητικών διαπραγματεύσεων συνίσταται ακριβώς στην απεμπλοκή τους από τη δέσμευση που έχουν αναλάβει, πολλοί από αυτούς με ιδιαίτερη απροθυμία, για την εξέταση νέων κυρώσεων τον Μάρτιο. Σε κάθε περίπτωση, η εκτόνωση των εντάσεων τους είναι ευπρόσδεκτη.

Για την Αθήνα, πάλι, οι διερευνητικές χρησιμεύουν κυρίως για την εξαγορά χρόνου, με την προβολή "ενδιάμεσων σκαλοπατιών" στα οποία θα ελεγχθεί η καλή θέληση των συμμετεχόντων, πριν από την πολιτική διαπραγμάτευση σε υψηλό επίπεδο για την οποία επείγεται η Άγκυρα (βλ. και τη σπουδή της να "προαναγγείλει" μονομερώς συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών), αφού μόνο σε ένα τέτοιο πλαίσιο μπορούν να αναληφθούν δεσμεύσεις.

Χαρακτηριστική άλλωστε είναι και η σημερινή "έκπληξη" της διεξαγωγής των συνομιλιών όχι στο ξενοδοχείο της ελληνικής αντιπροσωπείας στον Βόσπορο, αλλά στο Ντολμάμπαχτσε (οιονεί έδρα του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη), με "οικοδεσπότη" τον Ιμπραχίμ Καλίν, εκπρόσωπο και εξ απορρήτων του Τούρκου προέδρου.

Συμβαίνει άλλωστε οι δύο πλευρές να μη συμπίπτουν καν στην ατζέντα των προς εξέταση θεμάτων. Για την Ελλάδα, αποκλειστικό αντικείμενο διαπραγμάτευσης είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο. Για την Τουρκία η γκάμα των διαφορών/διεκδικήσεων είναι πολύ ευρύτερη και πιάνει από την αποστρατιωτικοποίηση των αντικρινών στις τουρκικές ελληνικών νησιών μέχρι (εκτός Αιγαίου) τα ζητήματα της μουσουλμανικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης.

Ακόμη όμως και το θέμα των θαλάσσιων δικαιοδοσιών ανοίγει, κατά την οπτική της γείτονος, μια πολύ ευρύτερη συζήτηση, εφόσον αμφισβητούνται (με την τουρκική θεωρία των "γκρίζων ζωνών" και των "κατεχόμενων από την Ελλάδα νησίδων") οι ίδιες οι "γραμμές βάσης" από τις οποίες μετριέται το όποιο πλάτος της θαλάσσιας δικαιοδοσίας.

Σε κάθε περίπτωση, η Αθήνα καλείται να κινηθεί ανάμεσα στην απειλή πολέμου που συνιστά την "πίσω όψη" της διαπραγμάτευσης (εφόσον κατά την Τουρκική Εθνοσυνέλευση επέκταση στα 12 μίλια των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Αιγαίο συνιστά αιτία πολέμου), το ενδιαφέρον πολλών τρίτων μερών για την συγκεκριμένη θαλάσσια οδό και την επίγνωση ότι το Διεθνές Δίκαιο, άρα και η προσφυγή σε ένα οσοδήποτε αμερόληπτο δικαιοδοτικό όργανο, δεν εξασφαλίζει την πλήρη κατοχύρωση των ελληνικών θέσεων. Μερικά πράγματα δεν είναι τυχαίο που διαιωνίζονται για εξήντα και πλέον γύρους...

Capital

 

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση