Μπάιντεν: Καλός για την Ευρώπη αλλά μην περιμένουμε και θαύματα

Των Ian Bond και Luigi Scazzierii

Εφόσον ο Trump δεν κάνει πραξικόπημα, ο Joe Biden θα ορκιστεί πρόεδρος των ΗΠΑ στις 20 Ιανουαρίου 2021 και το μεγαλύτερο μέρος της ΕΑυρώπης θα ανασάνει με ανακούφιση. Η εκλογή του Biden θα καταστήσει ευκολότερο για την ΕΕ και τις ΗΠΑ να σφυρηλατήσουν μια ενιαία διατλαντική προσέγγιση απέναντι στις πολλές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.

Σε αντίθεση με τον Trump, ο Biden δεν θα προσπαθήσει να υπονομεύσει την ΕΕ (ή το ΝΑΤΟ): είναι πιστός της αξίας των διεθνών θεσμών. Η νίκη του σηματοδοτεί ήττα για τους Ευρωπαίους λαϊκιστές, οι οποίοι πλέον δεν θα μπορούν να ενθαρρύνονται από τον Αμερικανό πρόεδρο όταν αμφισβητούν τις αξίες της ΕΕ όπως τον σεβασμό στο κράτος δικαίου. Οι λαϊκιστές δεν θα εξαφανιστούν ωστόσο: η στήριξη τους καθοδηγείται περισσότερο από την εσωτερική οικονομική και κοινωνική δυναμική παρά από την εξωτερική στήριξη.

Η Ευρώπη θα πρέπει να επικοινωνήσει άμεσα με τις ΗΠΑ για να αποκαταστήσει τη συνεργασία σε σειρά τομέων πολιτικής, ξεκινώντας με την καταπολέμηση της πανδημίας. Για το κλίμα επίσης, είναι πιθανό να υπάρξει πεδίο για την αποκατάσταση της ενιαίας διατλαντικής προσέγγισης, καθώς ο Biden θα ενταχθεί ξανά στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Το Κογκρέσο πιθανώς θα περιορίσει την ικανότητα τουνα επενδύσει σε προτεραιότητες όπως η Πράσινη Νέα Συμφωνία. Αλλά η ΕΕ θα πρέπει να προσπαθήσει ακόμη να συνεργαστεί σε άλλους τομείς, όπως στον συντονισμό της βοήθειας στις αναπτυσσόμενες χώρες για τη μείωση της εκπομπής ρύπων.

Ο Biden θα επανασυνδέσει τις ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και στην υπεράσπιση των συμμάχων του, και μπορεί επίσης να επανεξετάσει ορισμένες από τις αποφάσεις αποχώρησης στρατευμάτων από την Ευρώπη που έλαβε ο trump. Αλλά οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να πιέζουν τους Ευρωπαίους (αν και πιο ευγενικά από ό,τι το έκανε ο trump), προκειμένου οι τελευταίοι να τηρήσουν τη δέσμευσή τους για αμυντικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ. Η Ευρώπη θα δυσκολευτεί να το κάνει αυτό δεδομένων των οικονομικών συνεπειών που έχει ο κορωναϊός, αλλά οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει τουλάχιστον να στοχεύουν να μην μειώσουν τις αμυντικές τους δαπάνες.

Η πολιτική απέναντι στο Ιράν ήταν ένα ιδιαιτέρως αμφισβητούμενο ζήτημα μεταξύ της Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου) και των ΗΠΑ υπό την κυβέρνηση Trump. Ο Biden έχει δηλώσει την πρόθεσή του να επιστρέψει στη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν του 2015 από την οποία ο Trump έχει αποχωρήσει, αρκεί το Ιράν να συμμορφωθεί πλήρως με αυτή. Δεν θα είναι εύκολο να επιτευχθεί ο στόχος αυτός αλλά οι Ευρωπαίοι μπορούν να διευκολύνουν τις επαφές μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν, με το Ιράν να σταματά σταδιακά τις πυρηνικές του δραστηριότητες με αντάλλαγμα οι ΗΠΑ να του επιτρέπουν να εξάγει περισσότερο πετρέλαιο.

Για την Τουρκία επίσης, η ΕΕ θα πρέπει να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για μια κοινή προσέγγιση με τις ΗΠΑ. Όπως η ΕΕ, ο Biden δεν επιθυμεί αντιπαράθεση με την Τουρκία και θέλει να τη διατηρήσει στην οικογένεια του ΝΑΤΟ. Αλλά θα είναι πιο πρόθυμος από ό,τι ο Trump προκειμένου να ασκήσει πιέσεις στην Άγκυρα ώστε να σταματήσει την επιθετική θαλάσσια συμπεριφορά της προς την Ελλάδα και την Κύπρο στην Αν. Μεσόγειο.

Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να προετοιμαστούν για μια Αμερική που θα αναλάβει λιγότερο σημαντικό ρόλο στις περιφερειακές συγκρούσεις. Ο Biden πιθανώς θα χρησιμοποιήσει αμερικανικές δυνάμεις μόνο για να παράσχει περιορισμένη στήριξη σε συμμάχους στο έδαφός τους. Οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να υπολογίζουν στις ΗΠΑ για την προώθηση των συμφερόντων τους. Θα πρέπει να συντονίσουν τις δικές τους θέσεις και να βγουν μπροστά προτείνοντας κοινές πολιτικές για την αντιμετώπιση των περιφερειακών συγκρούσεων. Ο Biden επίσης θα βρεθεί υπό πίεση στο εσωτερικό για να δώσει προτεραιότητα στις ανησυχίες αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, στις σχέσεις των ΗΠΑ με συμμάχους όπως η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε απόκλιση με την Ευρώπη, η οποία εξαρτάται από τους εταίρους της στη Μέση ΑΝατολή και στη Βόρεια Αφρική για να ελέγχουν τη μετανάστευση και να καταπολεμούν την τρομοκρατία, υποβαθμίζοντας τα θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ο Biden διαδραμάτισε έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στον χειρισμό της Ρωσίας από την κυβέρνηση Obama. Η Ευρώπη θα πρέπει να χαιρετίσει μια πρώιμη συμφωνία με τη Μόσχα για την παράταση της Συνθήκης για τη μείωση των πυρηνικών όπλων New START, η οποία αναμένεται να λήξει στις 5 Φεβρουαρίου 2021. ΑΛλά οι Ευρωπαίοι ίσως απογοητευτούν εάν ελπίζουν για μια πιο ήπια γραμμή των ΗΠΑ σε ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα στις αμερικανό-ευρωπαϊκές σχέσεις: τις αμερικανικές κυρώσεις σε ευρωπαϊκές εταιρείες που εμπλέκονται στην κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 από τη Ρωσία μέχρι τη Γερμανία.

Η καθιέρωση μιας κοινής διατλαντικής προσέγγισης προς την Κίνα δεν θα είναι εύκολη. Ο Biden θα υιοθετήσει έναν λιγότερο τραχύ τόνο από ό,τι ο trump απέναντι στο Πεκινο, αλλά η ουσία της αμερικανικής πολιτικής για την Κίνα θα παραμείνει αυστηρή καθώς υπάρχει η αμερικανική ανησυχία για την άνοδο της Κίνας. Αν και η ΕΕ δείχνει αυξημένη ανησυχία για την πιο διεκδικητική εξωτερική πολιτική της Κίνας και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα είναι απρόθυμη να συρθεί σε μια συγκρουσιακή σχέση με το Πεκίνο.

Από μια ευρωπαϊκή προοπτική, η νίκη του Biden υπόσχεται μια επιστροφή σε μια πιο φυσιολογική σχέση με τις ΗΠΑ. Μια δεύτερη θητεία του Τrump θα είχε ρισκάρει να βάλει το τέλος στη διατλαντική εταιρική σχέση. Οι σχέσεις υπό τον Biden ωστόσο, ίσως να μην είναι τόσο ρόδινες όπως πιστεύουν οι περισσότεροι Ευρωπαίοι: πολλές διαφωνίες υπήρχαν και πριν από τον Trump, και θα συνεχίσουν και μετά από αυτόν. Επιπλέον, ο Biden θα εστιάσει συντριπτικά στην καταπολέμηση του κορωναϊού και των συνεπειών του και θα προσπαθήσει να γιατρέψει τον πολιτικό διχασμό των ΗΠΑ. Τα προβλήματα της Ευρώπης θα αποτελέσουν δεύτερης γραμμής ζήτημα.

Πάνω από όλα, ο Biden δεν θα είναι σε θέση να αντιστρέψει τις βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές στην αμερικανική πολιτική και εξωτερική πολιτική. Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να έχουν επίγνωση του πόσο δημοφιλείς παραμένουν πολλές από τις πολιτικές του Trump στις ΗΠΑ. Μια πιο γυαλισμένη εκδοχή του Trump, με τις ίδιες ιδέες απομονωτισμού, θα μπορούσαν εύκολα να επικρατήσουν και να κυριαρχήσουν και το 2024. Οι Ευρωπαίοι δεν θα πρέπει να μπουν στον πειρασμό να ενεργήσουν σαν να μην υπήρξε ποτέ η προεδρία Trump και σαν να έχουν την πολυτέλεια να μην κάνουν τίποτα. Θα πρέπει να επενδύσουν στην ενίσχυση της ικανότητας τους να προστατεύσουν τα δικά τους συμφέροντα, όποιος και αν βρίσκεται στον Λευκό Οίκο.

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση