Και σουλτάνος και χαλίφης;

Αυτή τη στιγμή ο Ταγίπ Ερντογάν δεν δημιουργεί προβλήματα μόνο στην Ελλάδα, παλιά τουρκική τέχνη, αλλά: βρίζει Δυτικούς ηγέτες, αψηφά τις κυρώσεις των ΗΠΑ μετά τη δοκιμαστική χρήση των πυραύλων S-400, αναμειγνύεται στρατιωτικώς σε τέσσερις περιοχές (Συρία, Ιράκ, Λιβύη, Ναγκόρνο-Καραμπάχ), φιλοδοξεί να παρέμβει μέχρι το Σουδάν, εκνευρίζει τη Ρωσία, την Αίγυπτο, το Ισραήλ και γενικώς όποιον προλαβαίνει. «Υπάρχει κάποια λογική πίσω από αυτά;», αναρωτιούνται πολλοί. Υπάρχει κάποιο σχέδιο;

Για τη δυτική ορθοφροσύνη, όλα αυτά είναι παλαβομάρες. Αλλά πάλι δεν είναι και πολύ λογικοί εκείνοι οι ισλαμιστές που χάνουν τη ζωή τους όταν ανατινάζονται σε εμπορικά κέντρα. Κι εκείνο που ξεχάσαμε είναι πως ο Ερντογάν –παρά το γεγονός ότι έριξε στάχτη στα μάτια της Δύσης είκοσι χρόνια τώρα– είναι ισλαμιστής. Οχι από εκείνους που ζώνονται (κυριολεκτικώς) εκρηκτικά, αλλά η πίστη καθοδηγεί εν πολλοίς την πολιτική του.

Εκμεταλλεύθηκε το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του το 2016, για να καταλήξει κάτι σαν σουλτάνος. Εγκαθίδρυσε ένα σκληρό αυταρχικό καθεστώς. Εκλεισε στη φυλακή χιλιάδες στρατιωτικούς, καθηγητές, συγγραφείς, δημοσιογράφους κ.λπ.· απέλυσε δεκάδες χιλιάδες δημόσιους λειτουργούς· επέβαλε λογοκρισία στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Μόνο που από το 1517, όλοι οι ηγεμόνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν ήταν απλώς σουλτάνοι. Μετά τον Σελίμ Α΄ γίνονται και θρησκευτικοί ηγέτες, δηλαδή χαλίφηδες, έως το 1924 όταν η Τουρκική Δημοκρατία καταργεί τον τίτλο. Για έναν θρησκευόμενο πολιτικό, το «κάτι σαν χαλίφης» (ηγέτης και προστάτης όλων των μουσουλμάνων της Γης) είναι πιο επίζηλη θέση από το «κάτι σαν σουλτάνος».

Αν η παραπάνω ανάγνωση αποδειχθεί σωστή, τότε αλλάζουν πολλά πράγματα στη γειτονιά μας. Πρώτον, ανατρέπονται διάφοροι μύθοι, προεξάρχοντος του ελληνικού, που θέλει την τουρκική εξωτερική πολιτική ενιαία, χωρίς παρεκκλίσεις στο πέρασμα του χρόνου. Σε αντίθεση με τη στρατηγικώς ευρωπαϊκή Ελλάδα, μόνο τα τελευταία σαράντα χρόνια η γείτων άλλαξε ρότα τρεις φορές. Από τα χαμηλής έντασης προβλήματα που δημιουργούσε με εμάς το κεμαλικό καθεστώς, περάσαμε στο δόγμα «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες» και τώρα στο «προβλήματα με όλους, είτε γειτνιάζουν με την Τουρκία είτε όχι». Δεύτερον, οι πολιτικές –όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά ολόκληρης της Δύσης– πρέπει να προσαρμοστούν καταλλήλως.

Αν τελικώς δεν γίνει κάτι στην Τουρκία και ο Ερντογάν καταφέρει να αποσπάσει την Τουρκία από τη Δύση, σίγουρα δεν θα τη δέσει στο άρμα της χριστιανικής Ρωσίας, αλλά ελπίζει ότι θα είναι ο ηνίοχος ενός ισλαμικού άρματος. Αυτό θα κάνει την Ελλάδα κάτι σαν το Ισραήλ, δηλαδή στα σύνορα του ισλαμικού κόσμου, κι ας ελπίσουμε ότι θα διαψευστεί ο Σάμιουελ Χάντιγκτον που τα θέλει πάντα ματωμένα.

Πάσχος Μανδραβέλης
Καθημερινή

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση