Τραμπ, γητευτής του Ερντογάν

«Ξένοι ηγέτες με έπαιρναν τηλέφωνο την περασμένη εβδομάδα (και ρωτούσαν) “μπορείς να μιλήσεις με τον Ερντογάν;”» κόμπαζε πριν από λίγες ημέρες ο Ντόναλντ Τραμπ. «“Είσαι ο μόνος τον οποίο ακούει. Εμάς δεν μας ακούει. Μόνο εσένα”». Ο Αμερικανός πρόεδρος καμάρωνε σαν να διέθετε κάποιο χάρισμα, όπως αυτό του «Γητευτή των αλόγων» που έπαιζε ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ στην ομώνυμη ταινία. Δυστυχώς, όμως, ο Τραμπ έχει τόσους λόγους να υπερηφανεύεται όσους κάποιος που μόλις αγόρασε τη γέφυρα του Μπρούκλιν από επιτήδειο περαστικό. Και ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος αυτοθαυμάζεται και ο Τούρκος ομόλογός του καταπατεί συνθήκες, σύνορα και κανόνες, οι πολίτες των ΗΠΑ και της Τουρκίας που δεν είναι τυφλοί οπαδοί των δύο καταλαβαίνουν ότι η ειδική σχέση αυτή είναι ολέθρια: δεν είναι μόνο απαράδεκτο και επικίνδυνο σύγχρονες χώρες να διοικούνται βάσει προσωπικών προτιμήσεων, αλλά η συναλλαγή βγάζει τον χειρότερο εαυτό και των δύο προέδρων, βλάπτει τις χώρες τους στο εσωτερικό και τις σχέσεις τους με τον υπόλοιπο κόσμο.

Για τον Ερντογάν, είναι αναγκαίο και φυσιολογικό να παίζει το χαρτί Τραμπ: o πονηρός τζογαδόρος ξέρει να διακρίνει τα κορόιδα· γνωρίζει, επίσης, ότι μόνο ο Τραμπ εμποδίζει το κατεστημένο των ΗΠΑ από το να τιμωρήσει την Τουρκία για τον τυχοδιωκτισμό του, πράγμα που θα οδηγούσε σε ήττες και στην εκπαραθύρωσή του από κάποιο από τα (χίλια και) δωμάτια του παλατιού που έχτισε προς δόξα του εαυτού του. Για τον Τραμπ, όμως, αυτή η σχέση είναι θέμα επιλογής. Και επειδή γι’ αυτόν όλα είναι θέμα συναλλαγής, σημασία έχει να δούμε τι κερδίζει στο υλικό, πολιτικό ή ψυχολογικό επίπεδο ώστε να παραμένει τόσο πιστός στον κατά φαντασίαν φίλο του.


Ο Τραμπ δεν κρύβει την προσπάθειά του να κερδίζει κάτι με κάθε ευκαιρία, και στο παρελθόν έχει μιλήσει ανοιχτά για τις οικονομικές του σχέσεις με τον Ερντογάν· αυτό, όμως, δεν φαίνεται να καθορίζει την ιδιαίτερη σχέση μεταξύ τους. Επίσης, δεν φαίνεται ότι μπορεί να αποκομίσει πολιτικά κέρδη από την ανοχή προς τον Ερντογάν. Η αιτία της σχέσης τους, λοιπόν, πρέπει να καθορίζεται κυρίως από τον χαρακτήρα του, να είναι βαθιά προσωπική. Ισως βοηθάει στην ερμηνεία αυτή ότι ο Τραμπ επέλεξε ως πρώτο υπουργό Αμυνας έναν στρατηγό των πεζοναυτών που είχε το παρατσούκλι «λυσσασμένος σκύλος» (Mad Dog). Προς μεγάλη του απογοήτευση, όμως, αποκαλύφθηκε ότι ο μπαρουτοκαπνισμένος Τζέιμς Μάτις ήταν υπόδειγμα αρετής και σωφροσύνης. Ο Μάτις ήταν ένας από αρκετούς πρώην στρατιωτικούς που ο Τραμπ διόρισε σε υψηλές θέσεις, αναφερόμενος σε αυτούς ως «οι στρατηγοί μου». Καμάρωνε σαν να είχε «απορροφήσει» κάτι από την ισχύ και τα αστέρια τους. (Ουδείς απ’ αυτούς παρέμεινε στη θέση του για πολύ.) Με παρόμοιο τρόπο, ίσως, η σχέση του Τραμπ με τον Ερντογάν και με άλλους ηγέτες που θεωρεί «σκληρούς» βασίζεται στο ότι θέλει να πιστεύει ότι αυτός διαθέτει ειδικό χάρισμα, ότι μπορεί και να τους ελέγχει και να αποκτά κάτι από την ισχύ τους, μιας και αυτοί δεν ελέγχονται από τους δημοκρατικούς θεσμούς, που προκαλούν στον Αμερικανό πρόεδρο τέτοια δυσφορία. Αδυνατεί να καταλάβει ότι διαθέτει αυτό το χάρισμα μόνο όσο βρίσκεται σε θέση να κάνει κατάχρηση της ισχύος του αξιώματός του. Φυσικό είναι να πιστεύει ότι το «χρίσμα» είναι ισόβιο, επειδή όλη του τη ζωή εκμεταλλεύεται την ισχύ άλλων: πρώτα τα πλούτη του πατέρα του, μετά τις υπηρεσίες ενός στρατού δικηγόρων και παρατρεχάμενων. Τώρα πουλάει την ισχύ της προεδρίας. Επιπλέον, συναλλασσόμενος με «σκληρούς», τύπου Ερντογάν και Κιμ, αισθάνεται ανώτερος των ειδικών, αυτών που ξέρουν τι κάνουν και τι διακυβεύεται με τις πράξεις του. (Η σχέση του με τον Πούτιν είναι διαφορετική: εκεί φαίνεται ότι ο Ρώσος, για ακόμη ανεξήγητους λόγους, έχει το πάνω χέρι.)

Η στενότατη σχέση Τραμπ - Ερντογάν είναι επιβεβαιωμένη όχι μόνο από βιβλία όπως αυτό του Τζον Μπόλτον, πρώην συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, αλλά από τα ίδια τα γεγονότα, από το γεγονός ότι ο Τραμπ εξασφαλίζει την ασυλία του Ερντογάν και του καθεστώτος του για σωρεία εγκλημάτων και παραβιάσεων. Οταν λήξει η θητεία του Τραμπ, και οι δύο θα πληρώσουν το τίμημα. Ομως, δεν θα μετρούν πληγές μόνο οι δικές τους χώρες, αλλά και όσες έπεσαν θύματα αυτής της ανίερης συμμαχίας.

Νίκος Κωνσταντάρας
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση