Απέναντι στην Τουρκία με ρεαλισμό και χωρίς αυταπάτες

Είναι θεμελιώδους σημασίας να γνωρίζουμε τι ζητάμε από πού. Θεμελιώδης είναι και η επίγνωση των ορίων αυτού (θεσμού, φορέα, προσώπου) από τον οποίο ζητάμε. Το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 13ης Ιουλίου προέβη σε δηλώσεις. Η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. για το πακέτο ανάκαμψης στις 17-18 Ιουλίου μοιάζει απίθανο να ασχοληθεί με το εξελισσόμενο νέο-οθωμανικό μόρφωμα στα ανατολικά σύνορά μας, οπότε τι έχουμε να περιμένουμε άμεσα ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα από την Ένωση;

Βάσει των δηλώσεων τόσο της Ελλάδας όσο και του ύπατου εκπρόσωπου της ΕΕ, υπήρξε συναίνεση για την εκπόνηση καταλόγου περαιτέρω μέτρων εάν η Τουρκία προχωρήσει στην παραβατική της συμπεριφορά με έρευνες και γεωτρήσεις, ενώ και το θέμα των κυρώσεων θα επανεξεταστεί, ακολουθώντας όμως «ένα μονοπάτι το οποίο θα οδηγήσει σε μείωση της έντασης». Γαλλία, Αυστρία, Λουξεμβούργο, Εσθονία, Σλοβακία και Σουηδία βρέθηκαν πολύ κοντά στις ελληνικές θέσεις. Όσο για την Αγία Σοφία, το Συμβούλιο κάλεσε τις τουρκικές αρχές να επανεξετάσουν την σχετική απόφαση.

Πρόκειται πράγματι για πολιτική δυο κατευθύνσεων, καρότου και μαστιγίου, όπως διαδίδεται;

Είναι δύσκολο να εντοπίσει κανείς πραγματικά μαστίγια αλλά – στην πραγματικότητα – ακόμη και τα καρότα μοιάζουν μπαγιάτικα. Η πεζή πραγματικότητα είναι ότι το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκανε αυτό που, στην παρούσα συγκυρία, μπορούσε να κάνει. Με δεδομένα τόσο τις διαφορές μεταξύ των ανταγωνιστικών συμφερόντων στο εσωτερικό της Ένωσης όσο και τα όρια των εργαλείων πολιτικής της. Ασφαλής πρόβλεψη: η Τουρκία θα αγνοήσει τις προειδοποιήσεις.


Επί σειρά ετών υποστηρίζουμε ότι σε τελική ανάλυση, σε τρεις κατευθύνσεις θα πρέπει να αναζητηθούν οι παράγοντες που θα μας βοηθήσουν να ανταποκριθούμε με επιτυχία στη δομική πρόκληση που συνιστά η Τουρκία για την Ελλάδα. Ο πρώτος αναφέρεται στη συστηματική πολιτική διμερών και πολυμερών επιμέρους συνεργασιών και συμμαχιών, εντός και εκτός των απαραίτητων πλαισίων της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Πέρα από την προφανή σημασία του συνεχούς διμερούς συντονισμού με την Γαλλία, και τις συγκλίσεις με το Ισραήλ, υπάρχουν και περιπτώσεις λιγότερο προφανείς, όπως π.χ. με την Αυστρία με την οποία διαφωνούμε ως προς το οικονομικό υπόδειγμα της ανάκαμψης, συγκλίνουμε όμως ως προς τη σημασία των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.

Ο δεύτερος παράγοντας θα αποκτήσει υπόσταση εάν διαμορφωθεί σταδιακά με τη συμβολή και της Αθήνας ένα μελλοντικό εταιρικό καθεστώς ΕΕ-Τουρκίας που θα μας βγάλει από το επικίνδυνο αδιέξοδο της δήθεν ενταξιακής πορείας. Οι κυρώσεις – που έχουν σαφή όρια – εξαντλούν διπλωματικό κεφάλαιο.

Το ίδιο ισχύει για το «πάγωμα» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων που – ορθότατα βάσει των σημερινών δεδομένων – εισηγήθηκε η Αυστρία. Αυτό που χρειάζεται είναι μια συνολική επαναδιαπραγμάτευση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, πέρα από το θλιβερά ξεπερασμένο πλαίσιο των συνεχών διευρύνσεων. Θα είναι επωφελής και για τα ελληνοτουρκικά αλλά και για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης γενικότερα.

Τέλος, ο τρίτος – και βασικότερος όλων – παράγοντας είναι το περαιτέρω χτίσιμο της ελληνικής αποτρεπτικής ισχύος, χωρίς την οποία το μέλλον διαγράφεται σκοτεινό. Η Ελλάδα οφείλει να ξαναμάθει να στέκεται στα πόδια της. Θα είναι τότε και ουσιαστικότερο το όφελος από τη συμμετοχή μας στην ΕΕ.

Κώστας Λάβδας
Καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση