Ο νέος «διάλογος» στον οποίο ωθεί τώρα η Άγκυρα

Προτείνοντας... διάλογο στο νέο πλαίσιο που θέλει η ίδια να επιβάλει, η Τουρκία τελικά κλείνει τις πόρτες σε κάθε μορφή διαλόγου που θα μπορούσε να αποσυμπιέσει τις εντάσεις και να απομακρύνει ένα ενδεχόμενο θερμής αντιπαράθεσης.

Το τελευταίο διάστημα, τόσο ο Υπουργός Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου όσο και ο Υπουργός Άμυνας Χ. Ακάρ, ο οποίος είναι σαφές ότι έχει το πάνω χέρι στη χάραξη και άσκηση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας ευρισκόμενος και στον στενό περίγυρο του Ταγίπ Ερντογάν, αναφέρονται διαρκώς στον «διάλογο» είτε με την Ελλάδα για τα «προβλήματα που υπάρχουν στις σχέσεις τους» είτε με όλες τις χώρες της περιοχής, εκτός της Κύπρου, για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στη Μεσόγειο.

Όμως σε ποιον ακριβώς διάλογο αναφέρονται οι Τούρκοι αξιωματούχοι, με ποιους όρους και υπό ποιες συνθήκες;


Για δεκαετίες η διαπραγμάτευση με την Τουρκία αποτελεί την τελευταία επιλογή κάθε ελληνικής κυβέρνησης καθώς ειδικά την τελευταία 15ετία επιχειρείται να γίνει υπό όρους ισχύος και εκβιασμών. Οι διερευνητικές επαφές που αποτέλεσαν την πιο σοβαρή και δομημένη προσπάθεια εξεύρεσης λύσης που θα οδηγούσε σε ομαλοποίηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, έχει αποτύχει καθώς προσέκρουσε στην προσπάθεια τελικά της Τουρκίας να ανατρέψει το status quo εις βάρος της Ελλάδας. Και έτσι, ζητήματα που κάποτε θεωρήθηκε ότι επιστρατεύθηκαν ως διαπραγματευτικά όπλα από την Τουρκία για να τα εγκαταλείψει κατόπιν, όπως είναι οι «γκρίζες ζώνες», τελικά ενσωματώθηκαν στην εθνική πολιτική της Τουρκίας και αποτελούν μέρος της διαπραγματευτικής θέσης της.

Η συζήτηση για το Καστελόριζο που αποτελεί θέμα ταμπού των συνομιλιών και των διαπραγματεύσεων όλα αυτά τα χρόνια, με το τουρκολυβικό Μνημόνιο επιχειρείται να υπερκαλυφθεί με το νέο μείζον τετελεσμένο που δοκιμάζει η Άγκυρα, την πλήρη αμφισβήτηση δηλαδή του δικαιώματος των μεγάλων ελληνικών νησιών όπως οι Ρόδος, Κάρπαθος, Κάσος, ακόμη και η Κρήτη, να έχουν επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες πέραν των 6 ν.μ.

Καθώς οι δηλώσεις και οι κινήσεις της κάθε πλευράς δημιουργούν μια διαπραγματευτική μάζα ,είναι προφανές ότι όσο δύσκολο είναι φυσικά για την Ελλάδα να αποδεχθεί ένα τέτοιο πλαίσιο διαπραγμάτευσης ,άλλο τόσο περιορίζονται και τα περιθώρια ευελιξίας της τουρκικής πλευράς (εάν θα επέλεγε μια τέτοια στάση) καθώς έχοντας πλέον προβάλει και στο εσωτερικό και διεθνώς τις νέες «κατακτήσεις» στη θάλασσα και μάλιστα έχοντας με πανηγυρικό τρόπο ανακοινώσει ότι ετοιμάζεται για έρευνες στις περιοχές που βάφτισε τουρκικές, τόσο δύσκολο θα είναι πλέον να αποδεχθεί την διαπραγμάτευση τους και την υποχώρηση της «τουρκικής σημαίας» έξω από τη Ρόδο και την Κρήτη όπως εμφανίζονταν στους χάρτες που επιδεικνύει ο κ. Ερντογάν και οι υπουργοί του.

Το τουρκολυβικό Μνημόνιο αποτελεί ανοικτή πληγή, καθώς όσο μένει χωρίς ανταπόδοση, δημιουργεί δυσμενές πλαίσιο που οδηγεί, είτε πριν είτε μετά από μια θερμή αντιπαράθεση, σε διαπραγμάτευση πάνω στο νέο πλαίσιο που διαμορφώνει η Άγκυρα. Και αυτό αποτελεί ζωτικής σημασίας απειλή για την Ελλάδα.

Ο κ. Ακαρ στη συνέντευξη του στο Ahaber δεν έκρυψε τις προθέσεις της χώρας του και αφού τόνισε ότι το τουρκολυβικό Μνημόνιο είναι αδιαπραγμάτευτο, πρόσθεσε: «Πιστεύουμε ότι μπορούμε να επιλύσουμε όλα τα προβλήματά μας με την Ελλάδα στο Αιγαίο, Κύπρο, Θράκη, σε όλα τα σύνορά μας με βάση τις σχέσεις καλής γειτονίας, μέσω ειρηνικών μεθόδων. 16 από τα 23 νησιά έχουν στρατιωκοποιηθεί κατά παράβαση της Συνθήκης της Λοζάνης. Αυτά τα νησιά έχουν αποστρατικοποιημένο καθεστώς. Ακόμη και η μνεία αυτού του θέματος εκλαμβάνεται ως απειλή. Δεν υπάρχει άλλη χώρα με 6 μίλια χωρικά ύδατα και 10 μίλια εναέριο χώρο. Διατηρούμε την ψυχραιμία μας ακόμη και σε τέτοιες υπερβολικές καταστάσεις. Λέμε ότι ας συναντηθούμε και να μιλήσουμε».

Ούτε το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης ούτε εκείνο του εναέριου χώρου είναι ζητήματα τα οποία απειλούν τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας, όμως φορτώνουν μια ατζέντα την οποία η Τουρκία διαμορφώνει σύμφωνα με τις επιδιώξεις της.

Η Τουρκία πλέον έχοντας εντελώς διαφορετικό προσανατολισμό από εκείνον που είχε στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας αντιμετωπίζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στο ευρύτερο πλαίσιο της επιδίωξης της για να αναδειχθεί σε ηγετική περιφερειακή και με παγκόσμιο στίγμα ,δύναμη.

Ο κ. Ερντογάν δεν επιδιώκει την παράνομη επέκταση της χώρας του στη θάλασσα, επειδή ελπίζει ότι θα σωθεί η οικονομία με το εάν κάποτε θα βρεθούν υδρογονάνθρακες. Εξάλλου αυτό έχει αποδειχθεί και στην Κύπρο όπου ακόμη κι αν ο κ. Αναστασιάδης προτείνει τον διαμοιρασμό των εσόδων από το φυσικό αέριο με τους Τουρκοκύπριους η Άγκυρα δεν πρόκειται να το αποδεχθεί γιατί η στόχευσή της είναι κυρίως πολιτική-διπλωματική, παρά οικονομική.

Το Σχέδιο της «Γαλάζιας Πατρίδας» επιδιώκει να σηματοδοτήσει την επέκταση της Τουρκίας στη θάλασσα, εφόσον στην ξηρά οι δρόμοι είναι παντού κλειστοί (με την εξαίρεση ίσως της Β. Συρίας) ώστε στα 100 χρόνια από την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους από τον Κεμάλ στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που «απελευθέρωσε», η «επανίδρυση» της Τουρκίας με την σφραγίδα του Ερντογάν να έχει ως εδαφικό «λάφυρο» την Μεσόγειο και το Αιγαίο σπάζοντας έτσι τον θαλάσσιο «αποκλεισμό» που επιβλήθηκε όπως υποστηρίζει η κυρίαρχη αντίληψη στην Τουρκία με την Συνθήκη της Λοζάνης και την παράδοση των νησιών σε Ελλάδα και Ιταλία .

Η Τουρκία βλέπει ότι ο ηγεμονισμός της δημιουργεί αντιδράσεις από τις άλλες περιφερειακές δυνάμεις και ετσι επιχειρεί να σφετερισθεί τις ελληνικές και κυπριακές θαλάσσιες ζώνες στη Μεσόγειο και κατόπιν στο Αιγαίο προκειμένου να αποκτήσει αποφασιστικό ρόλο στις θαλάσσιες οδούς από και προς την Ανατολική Μεσόγειο και παρουσία στην βόρεια Αφρική. Και βεβαίως να ελέγξει τις οδούς μεταφοράς του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη.

Προϋπόθεση για να τα πετύχει αυτά είναι η «εξαφάνιση» των ελληνικών θαλασσίων ζωνών, που προσφέρουν τα ελληνικά νησιά.

Συνεπώς οι αναφορές και οι προσκλήσεις για διάλογο πρέπει να ερμηνευθούν σε αυτό το νέο πλαίσιο.

Για την Ελλάδα ένας διάλογος με την Τουρκία θα καλύψει όλο το φάσμα των προβλημάτων που άπτονται των θαλασσίων ζωνών (και το οποίο καλύπτει και το θέμα της αναντιστοιχίας εναέριου χώρου και χωρικών υδάτων, καθώς το Δίκαιο της Θάλασσας δίνει την δυνατότητα στην Ελλάδα για εξομοίωση τους μέχρι τα 12 ν.μ.). Όμως αυτός ο διάλογος δεν μπορεί να έχει αφετηριακή βάση, το τουρκολυβικό Μνημόνιο και τις «γκρίζες ζώνες».

Και αυτό είναι το πρόβλημα ,που διαφοροποιεί τις σημερινές υποκριτικές προσκλήσεις για διάλογο με τις προσπάθειες του παρελθόντος. Τότε οι γκρίζες ζώνες, ο παραμερισμός του Καστελόριζου έμπαιναν από το «παράθυρο» στην διαπραγμάτευση. Τώρα η Τουρκία επισήμως βάζει στο τραπέζι όχι απλώς την αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων , αλλά την ευθεία διεκδίκηση όχι απλών κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά και κυριαρχίας.

Και έτσι δεν αφήνει καμία επιλογή για διάλογο.

Προετοιμάζει όμως το έδαφος για το blame game σε περίπτωση «ατυχήματος». Ώστε η μόνη εναλλακτική να είναι η δική της πρόταση για διάλογο.

Νίκος Μελέτης
Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση