Γιατί συγκλίνουν Τραμπ και Ερντογάν

Του Κώστα Ράπτη

Ο Ταγίπ Ερντογάν έδειχνε περιχαρής μετά την τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Ντόναλντ Τραμπ το βράδυ της Δευτέρας. "Για να είμαι ειλικρινής, μετά την αποψινή συνδιάλεξή μας, μια νέα εποχή μπορεί να αρχίσει μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Τουρκίας” δήλωσε κατόπιν σε τηλεοπτική συνέντευξή του.

Οι σχέσεις των δύο αυτών ηγετών έχουν περάσει πολλές φορές από το ζεστό στο κρύο. Όμως "τα αστέρια τους ευθυγραμμίζονται” στην παρούσα φάση, όπου άλλωστε κανένας από τους δύο δεν μετρά πολλούς φίλους στο εξωτερικό.

Αυτό υποστηρίζει σε ανάλυσή της στους Τάιμς της Νέας Υόρκης η Carlotta Gall, διαπιστώνοντας σύγκλιση των συμφερόντων των δύο πλευρών στην παρούσα φάση.

Το πιο ενδιαφέρον, όμως, κατά την ίδια, είναι το τι (δεν) συμβαίνει όποτε τα συμφέροντά τους αποκλίνουν. Ο Τραμπ συστηματικά αποφεύγει τις κινήσεις που θα οδηγούσαν στη ρήξη. Το ότι οι δύο άνδρες μοιράζονται το ίδιο στυλ ηγεσίας βοηθά, όπως και το ότι τα μέλη των οικογενειών τους συνάπτουν αμοιβαία επωφελείς επιχειρηματικές συμφωνίες. Όμως το κρισιμότερο στοιχείο είναι η επιθυμία του Αμερικανού προέδρου να διασώσει την ακεραιότητα της Ατλαντικής Συμμαχίας.

"Αν δεν υπήρχε ο παράδοξος παράγοντας Τραμπ θα μιλούσαμε ήδη για ρωσο-τουρκικό άξονα” σχολιάζει στο ίδιο δημοσίευμα η Asli Aydintasbas, εταίρος του European Council on Foreign Relations.


Πράγματι, ενώ πριν από λίγους μήνες προέβαλλε ορατή η πιθανότητα μιας σύγκρουσης των αμερικανικών και τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στη βόρεια Συρία, η εκτόνωση της έντασης έκτοτε είναι αισθητή. Ακόμη και το ζήτημα της φυλάκισης του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον στην Τουρκία, που καταγγέλθηκε ως "πολιτική απόσπασης ομήρων” και οδήγησε στην επιβολή αμερικανικών κυρώσεων κατά Τούρκων υπουργών, έκλεισε με τον ένοικο του Λευκού Οίκου να ευχαριστεί δημοσίως την Άγκυρα για την απελευθέρωση του συμπολίτη του. Επιπλέον, οι επαπειλούμενες αμερικανικές κυρώσεις για την εγκατάσταση ρωσικών συστημάτων S-400 στην Τουρκία δεν έχουν υλοποιηθεί και η υπόθεση εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο μιας χαρακτηριστικά μακράς διαβούλευσης. Ακόμη και για τον υπ' αριθμόν ένα εχθρό του Ερντογάν, τον εγκατεστημένο στην Πενσιλβάνια ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, άνοιξε έρευνα του FBI.

Από την πλευρά του, ο Ερντογάν φροντίζει να ρίξει τους τόνους του αντιαμερικανισμού. Έχει πάψει να ζητά δημοσίως την έκδοση του Γκιουλέν, αρκούμενος προφανώς στην έρευνα του FBI, απέφυγε την ενεργοποίηση των S-400, αναλογιζόμενος προφανώς την σημασία των καλών σχέσεων με τη Ουάσιγκτον σε μια συγκυρία τόσο δύσκολη για την τουρκική οικονομία, ενώ στη βόρεια Συρία οι τριβές της Τουρκίας με τη Ρωσία και την κυβέρνηση Άσαντ, έχουν παραγκωνίσει τις όποιες ανησυχίες για τον εξοπλισμό του κουρδικού στοιχείου από τις αμερικανικές δυνάμεις.

"Υποστηρίζουμε σθεναρά την κατάπαυση του πυρός. Υποστηρίζουμε σθεναρά την την δράση του τουρκικού στρατού” δήλωσε χωρίς περιστροφές ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος για την Συρία Τζέιμς Τζέφρι, σε τηλεδιάσκεψη του Atlantic Council τον Απρίλιο.

Οι νεοψυχροπολεμικές προτεραιότητες δημιουργούν ένα νέο πεδίο τουρκο-αμερικανικής σύγκλισης και στη Λιβύη. "Καταλήξαμε σε κάποιες συμφωνίες” ανέφερε σχετικά ο Ερντογάν μετά την τηλεφωνική συνομιλία του με τον Τραμπ, χωρίς πάντως να δώσει λεπτομέρειες.

Η στάση του Τραμπ στο λιβυκό ζήτημα υπήρξε αμφίσημη. Ενώ η κυβέρνησή του στηρίζει (όπως κι η τουρκική) την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση Σαράτζ στην Τρίπολη, ο ίδιος δεν δίστασε να έρθει κατά το πρόσφατο παρελθόν σε επαφή και με τον ισχυρό άνδρα της ανατολικής Λιβύης Χαλίφα Χάφταρ. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, έχει αποφύγει να καταδικάσει την τουρκική εμπλοκή και την χρήση οπλισμού αμερικανικής προελεύσεως. Το γεγονός ότι ο Χάφταρ φέρεται να απολαμβάνει ρωσικής στήριξης βαραίνει αποφασιστικά στην εξίσωση.

Σύμφωνα με τον Ozgur Unluhisarcikli, διευθυντή των γραφείων του German Marshall Fund of the United States στην Άγκυρα, αυτό που κάνει η Τουρκία στην Λιβύη είναι να θέτει φραγμό στην Ρωσία και αυτό ταιριάζει πολύ καλά και στα αμερικανικά συμφέροντα.

Τούτο δεν σημαίνει, σχολιάζει η Aydintasbas, ότι η Τουρκία θα γυρίσει την πλάτη της στην Ρωσία, καθώς το περίπλοκο παιχνίδι των ισορροπιών θα συνεχιστεί. Σίγουρα, όμως, απέχουμε πολύ από μια τουρκο-αμερικανική ρήξη, τουλάχιστον όσο δεν ενεργοποιούνται οι S-400.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση