Απόβαση στη Λιβύη θα είναι η «Σικελική Εκστρατεία» του Ερντογάν

Αν ο Ερντογάν κάνει πράξη τις απειλές του και αποστείλει πράγματι στρατεύματα στη Λιβύη, θα βιώσει τη δική του Σικελική Εκστρατεία, δηλώνει ο Αγγελος Συρίγος, εξηγώντας ότι η Λιβύη δεν είναι Συρία όπου οι τουρκικές βάσεις γειτνιάζουν, παρά βρίσκεται πολύ μακριά από τα επιχειρησιακά κέντρα της Άγκυρας, και την τουρκική αεροπορία.

Σχολιάζοντας τις πρόσφατες δηλώσεις Ερντογάν, ο βουλευτής της ΝΔ και καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο, εκτιμά ότι αυτές θα μείνουν στα λόγια ως μια ακόμη ένδειξη του μεγαλο-ιδεατισμού του Τούρκου Προέδρου, καθώς ο τελευταίος γνωρίζει ότι σε αντίθετη περίπτωση, θα διακινδυνεύσει πάρα πολλά, θα καταπονηθεί χωρίς αποτέλεσμα, και η στρατιωτική του επέμβαση, δεν θα έχει επιτυχία.

Επισημαίνει ότι ο Ερντογάν φοβάται ότι αν πέσει η σημερινή κυβέρνηση στη Λιβύη, αυτή που θα την διαδεχθεί, θα καταγγείλει τη συμφωνία με την Τουρκία για τις θαλάσσιες ζώνες, κάτι που αν συμβεί, θα τινάξει στον αέρα τη νέα στρατηγική που θέλει να χαράξει για την Αν. Μεσόγειο, γι'' αυτό και προσπαθεί να βάλει πόδι στη χώρα, προκειμένου να έχει ρόλο στην επόμενη ημέρα.

Χαρακτηρίζει σημαντική την επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη-Τραμπ, προκειμένου να αποσαφηνιστούν οι προθέσεις του Αμερικανού Προέδρου ως προς τον Ερντογάν και ως προς τη στήριξη που του παρέχουν οι ΗΠΑ σε σειρά θεμάτων που μας αφορούν άμεσα.

Όσο για τη συζήτηση περί έναρξης κάποιου είδους διαλόγου και περί Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, απαντά ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να προσφύγει σε αυτό, εκτός και αν πιεστεί από την Ελλάδα για να το κάνει, υπό την έννοια ότι διαφορετικά θα αντιμετωπίσει προβλήματα, δίχως -όπως προσθέτει- να είμαστε προς το παρόν, κοντά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη

Πόσο πιθανό είναι να κάνει πράξη ο Ερντογάν όσα προανήγγειλε, για αποστολή τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη;

Σαν γενική αρχή, ο Ερντογάν απειλεί ότι θα κάνει πολλά, αλλά τελικά δεν εφαρμόζει όλα όσα λέει. Αν πράγματι αποστείλει στρατεύματα στη Λιβύη, θα πρόκειται για μια κατάφωρη παραβίαση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Θεωρητικά είναι πολύ δύσκολο να επιχειρήσει κάτι παρόμοιο, καθώς το Συμβούλιο Ασφαλείας, θα αναγκαστεί - ως οφείλει- να αντιδράσει αμέσως. Από εκεί και πέρα, η Λιβύη δεν είναι περίπτωση Συρίας, δεν διακυβεύονται δηλαδή στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας. Διακυβεύεται μόνο ο νέο-οθωμανισμός του Ερντογάν, η μεγάλο-ιδεατική του αντίληψη. Προσωπικά θεωρώ ότι θα αποτελέσει τεράστια αλαζονεία εκ μέρους του, να προχωρήσει σε αυτό το βήμα.

Αν παρ'' όλα αυτά σας ζητούσα να τολμήσετε μια πρόβλεψη, πόσο πιθανή είναι η αποστολή τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη;

Μέχρι σήμερα ο Ερντογάν έχει αποστείλει στη χώρα πολεμοφόδια, drones, μουσουλμάνους τζιχαντιστές μισθοφόρους, που τους έχει μεταφέρει από τα εδάφη της Συρίας, ενώ απ'' ότι φαίνεται υπάρχει και μια παραστρατιωτική οργάνωση η οποία δρα στο έδαφος της Λιβύης. Απαρτίζεται κατά πάσα πιθανότητα από αξιωματικούς και στελέχη της ΜΙΤ, και καθοδηγεί τους τζιχαντιστές μισθοφόρους.

Προσωπικά θεωρώ δύσκολο για τον Ερντογάν να στείλει και στρατεύματα. Δεν θα μπορεί να τα υποστηρίξει, όπως στη Συρία, όπου οι τουρκικές βάσεις γειτνιάζουν, γι'' αυτό και η Αγκυρα είχε τη δυνατότητα να φέρει σε πέρας εκείνες τις επιχειρήσεις. Διακινδυνεύει πάρα πολλά ο Τούρκος Πρόεδρος αν αποστείλει στρατεύματα στη Λιβύη.

Δηλαδή θα μπορούσε στο σενάριο που πράγματι η Τουρκία έστελνε στρατεύματα στη Λιβύη, τα πράγματα να εξελίσσονταν για την ίδια σε ένα είδος Σικελικής Εκστρατείας; Έχει βάσει αυτός ο συλλογισμός;

Ναι, έχει βάση αυτός ο συλλογισμός περί Σικελικής Εκστρατείας. Είναι πάρα πολύ μακριά η Λιβύη από τα επιχειρησιακά κέντρα της Τουρκίας. Δεν θα έχει αεροπορία για να υποστηρίξει τις δυνάμεις του, δεν μπορεί να πετύχει κανείς σπουδαία πράγματα μόνο με drones, δεν θα έχει επιτυχία αυτή η κίνηση. Και γι'' αυτούς τους λόγους θεωρώ ότι ο Ερντογάν θα μείνει περισσότερο σε επίπεδο απειλών και δεν θα κάνει πράξη τα όσα εξαγγέλλει.

Είτε στη μια περίπτωση που στείλει στρατεύματα, είτε στην άλλη που η παρουσία της Τουρκίας παραμείνει ως έχει (δηλαδή περιοριστεί στην αποστολή πολεμοφοδίων, drones, μισθοφόρων, κλπ), θα επιτρέψουν οι υπόλοιπες αραβικές χώρες της περιοχής, τη μετατροπή της Λιβύης σε ένα είδος "τουρκικού προτεκτοράτου";

Η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ήδη αντιδρούν απέναντι στη τουρκική πολιτική στη Λιβύη και τη νεο-οθωμανική αντίληψη του Ερντογάν, την οποία δεν βλέπουν με καθόλου καλό μάτι.

Από εκεί και πέρα, να έχουμε πάντα υπόψιν μας, ότι στόχος του Ερντογάν είναι η δημιουργία φίλα προσκείμενων καθεστώτων στα κράτη που αποτελούσαν στο παρελθόν εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η Λιβύη έχει ιδιαίτερη συναισθηματική σημασία για τους Τούρκους, καθώς είναι η πρώτη περιοχή, όπου η Οθωμανική Αυτοκρατορία αποφάσισε το 1911 να αντιδράσει στη συρρίκνωση των εδαφών της. Το 1911 ξεκίνησε ο ιταλο-τουρκικός πόλεμος σε δύο μέτωπα : Το πρώτο στην Λιβύη - την Τριπολίτιδα και Κυρηναϊκή όπως ονομάζονταν τότε- και το δεύτερο στα Δωδεκάνησα. Οι Οθωμανοί έστειλαν στην περιοχή στρατεύματα, μεταξύ των οποίων και τον Κεμαλ, προκειμένου να πολεμήσουν τους Ιταλούς.

Αυτός είναι ο λόγος που η Λιβύη έχει ιδιαίτερη ψυχολογική και συναισθηματική σημασία για τον μέσο Τούρκο, γιατί είναι η πρώτη φορά κατά τον 20ο αιώνα, που η Οθωμανική Αυτοκρατορία αντέδρασε στη συρρίκνωσή της.

Τι σημαίνουν όλ' αυτά για την Ελλάδα, είτε οι απειλές Ερντογαν για αποστολή στρατού στη Λιβύη μείνουν στα λόγια, είτε γίνουν πράξη;

Η καταπόνηση του Ερντογάν στη περίπτωση της Λιβύης δεν σχετίζεται με τα ελληνικά συμφέροντα. Δεν διακυβεύεται εκεί κάτι άμεσο για εμάς. Εκείνο όμως που προσπαθεί να κάνει ο Ερντογάν είναι να βάλει πόδι στη Λιβύη για την επόμενη ημέρα.

Αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι πηγαίνουμε προς μια κατεύθυνση όπου θα υπάρξει μια νέα κυβέρνηση εθνικής ενότητας, και θα παρέμβουν οι ξένες δυνάμεις, προκειμένου να σταματήσει η αιματοχυσία. Ο Ερντογάν λοιπόν θέλει να έχει στρατεύματα στη Λιβύη για την επόμενη ημέρα. Εκεί στοχεύουν τέτοιες δηλώσεις, που και πάλι επαναλαμβάνω ότι θεωρώ πως δύσκολα θα γίνουν πράξη.

Κατά πόσο συνδέονται όλες αυτές οι κινήσεις της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή με την κλιμάκωση των τελευταίων μηνών από την Άγκυρα στην Αν.Μεσόγειο, καθώς επίσης με την επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη-Τραμπ;

Οχι, δεν συνδέονται με τη συνάντηση Μητσοτάκη-Τραμπ, είναι παράλληλες διεργασίες. Συνδέονται όμως με το περίφημο μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης. Είναι προφανές ότι ο Ερντογάν φοβάται ότι αν πέσει η σημερινή κυβέρνηση στη Λιβύη, αυτή που θα την διαδεχθεί, θα καταγγείλει το μνημόνιο. Προσπαθεί επομένως να βάλει πόδι στη χώρα, προκειμένου να έχει ρόλο στην επόμενη ημέρα, και να εμποδίσει την καταγγελία του μνημονίου, το οποίο αποτελεί βασικό σημείο της πολιτικής του.

Πόσο κοντά είμαστε στο σενάριο να αλλάξει κυβέρνηση στη Λιβύη και να επικρατήσουν οι δυνάμεις του Στρατάρχου Χαφτάρ;

Δεν μπορώ να το ξέρω. Ο Πρόεδρος του Λιβυκού κοινοβουλίου, ο οποίος επισκέφτηκε πρόσφατα την Αθήνα, εκτίμησε ότι μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου οι δυνάμεις του Χαφτάρ θα έχουν καταλάβει την Τρίπολη.

Επειδή όμως είναι προφανές ότι ο Ερντογάν δεν θα εγκαταλείψει εύκολα τον Σαράτζ, σίγουρα τα σενάρια δεν είναι απλά, και για αυτό τον λόγο επιχειρεί να μπει στη χώρα και να εμποδίσει τις εξελίξεις.

Ο Τούρκος Πρόεδρος έχει στόχο με το μνημόνιο που υπέγραψε με τη Λιβύη, να δημιουργήσει μια νέα στρατηγική στην Ανατολική Μεσόγειο. Αν η νέα κυβέρνηση της Λιβύης καταγγείλει το μνημόνιο, η στρατηγική του θα βρεθεί στον αέρα, γι'' αυτό και επιχειρεί να το αποτρέψει. Επιμένω πάντως στην εκτίμησή μου ότι δεν θα στείλει στρατεύματα στη χώρα, για τους λόγους που σας προανέφερα.

Ας πάμε στις από εδώ και πέρα κινήσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Σε λίγες ημέρες, και συγκεκριμένα στις 2 Ιανουαρίου, υπογράφεται στην Αθήνα, η διακρατική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου για τον EastMed, ενώ στις 5 Ιανουαρίου αναχωρεί για τις ΗΠΑ, όπου θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο Τραμπ, ο Κ.Μητσοτάκης. Τι να περιμένουμε από αυτές τις δύο κινήσεις στη διπλωματική σκακιέρα;

Σχετικά με τις υπογραφές για τον East Med, αποτελούν τη συνέχεια μιας σειρά βημάτων που έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό προς την κατεύθυνση υλοποίησης αυτού του αγωγού. Ασφαλώς είναι πολύ θετικό ότι με την υπογραφή της συμφωνίας, τα άμεσα ενδιαφερόμενα κράτη στέλνουν έμπρακτα το μήνυμα ότι απορρίπτουν τις κινήσεις Ερντογάν και δίνουν μια έμμεση απάντηση στο μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης.

Από εκεί και πέρα, η συνάντηση Μητσοτάκη-Τραμπ είναι πολύ σημαντική για να καταλάβουμε ποιες είναι οι προθέσεις του Αμερικανού Προέδρου. Διότι δυστυχώς έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου η αμερικανική εξωτερική πολιτική δεν μοιάζει να είναι ενιαία. Διαφορετική αντίληψη δείχνει να έχει το αμερικανικό υπ. Εξωτερικών και διαφορετική ο Πρόεδρος Τραμπ.

Τι μπορεί να περιμένουμε στο καλό σενάριο από τη συνάντηση Μητσοτάκη-Τραμπ;

Εκείνο που μας ενδιαφέρει κυρίως είναι να αποσαφηνίσει ο Τραμπ τη θέση του ως προς τον Ερντογάν και ως προς τη στήριξη που του παρέχει σε σειρά θεμάτων που μας ενοχλούν άμεσα.

Από εκεί και πέρα έχουμε κι εμείς τις δικές μας θεωρήσεις για τη στρατηγική θέση της Ελλάδας, οπότε θα συζητηθεί η επόμενη ημέρα στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις- που σαφώς και σχετίζεται με τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στη Τουρκία- μαζί φυσικά με ζητήματα, όπως οι εξοπλισμοί.

Ας μην ξεχνάμε ότι ο Τραμπ αρέσκεται όταν τελειώνει μια συνάντηση με ένα ξένο ηγέτη, να δηλώνει ποιες συμφωνίες υπέγραψε με τον συνομιλητή του και τι αποτελέσματα αυτές θα φέρουν, έχει δηλαδή πάντα και μια επιχειρηματική προσέγγιση στα θέματα.

Τελευταίως, πέφτουν στο τραπέζι σκέψεις ή ιδέες σε σχέση με τα ελληνοτουρκικά, από τα περί προσφυγής στο διεθνές Δικαστήριο της Χάγης- το οποίο δεν απέκλεισε και ο ίδιος ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μ.Τσαβούσογλου- έως άλλες προτάσεις για την έναρξη κάποιου είδους διαλόγου. Κινούνται τα πράγματα προς μια τέτοια κατεύθυνση;

Όχι. Αν θέλουμε να δούμε κατά κυριολεξία τι δήλωσε ο Τσαβούσογλου, έκανε λόγο για ένα διάλογο, όπου μια από τις πιθανότητες είναι αυτός να καταλήξει και στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Αλλά από το 1975 και μετά, η Τουρκία δεν έχει πει ποτέ ότι θέλει να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο.

Εξάλλου, το ζητούμενο δεν είναι να πάμε γενικώς και αορίστως στο Διεθνές Δικαστήριο και να συζητήσουμε όλες τις διεκδικήσεις της Άγκυρας.

Το ζητούμενο είναι με ποια ατζέντα, και για ποιο λόγο θα προσφύγουμε στο Διεθνές Δικαστήριο. Δεν μπορούμε για παράδειγμα, να πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο για να συζητήσουμε το νομικό καθεστώς των νησιών, και κατά πόσο μας ανήκουν οι Οινούσσες ή το Αγαθονήσι. Αυτά είναι εκτός συζητήσεων.

Στην πράξη επομένως δεν σημαίνει τίποτα όταν η Τουρκία λέει ότι μπορεί να δεχτεί να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο. Όσον αφορά στη δική μας πλευρά, έχουμε περάσει και κατά το παρελθόν από αυτή τη διαδικασία των ευσεβών πόθων. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η Τουρκία θα πάει στο Διεθνές Δικαστήριο, σαν να έχουν τη βεβαιότητα ότι αυτό θα συμβεί.

Επιμένω λοιπόν, ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο, παρά μόνο αν πιεστεί από την Ελλάδα για να το κάνει, υπό την έννοια ότι διαφορετικά θα αντιμετωπίσει προβλήματα.

Είμαστε κοντά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, να πιεστεί η Τουρκία να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο;

Μέχρι στιγμής όχι, δεν είμαστε κοντά.

Liberal

 

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση