Υπάρχει τρόπος να λυθεί το αδιέξοδο με το Ιράν;

Της Pia Hecher

Εν όψει της συνεχιζόμενης αμερικανικής οικονομικής και διπλωματικής πίεσης, οι στρατηγικές του Ιράν γίνονται όλο και πιο ριψοκίνδυνες, οδηγώντας σε αντιπαράθεση σε πολλαπλά μέτωπα. Η προσέγγιση μέγιστης πίεσης της αμερικανικής κυβέρνησης οδηγεί το Ιράν πιο μακριά από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπως αποδεικνύει η ελάχιστη συμμόρφωσή του με το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA).

Στις αρχές του μήνα, ο Γάλλος πρόεδρος Macron είχε αποκαλύψει ένα σχέδιο για την επέκταση μιας πιστωτικής γραμμής στο Ιράν για να αντισταθμίσει τις πωλήσεις πετρελαίου που "χάνει” εξαιτίας των κυρώσεων. Ενώ αυτή η πρόταση είναι απίθανο να κερδίσει έδαφος αμέσως μετά από τις επιθέσεις στη Σαουδική Αραβία, τις οποίες η Ευρώπη και οι ΗΠΑ έχουν αποδώσει στο Ιράν, ίσως απαιτηθούν εξίσου δημιουργικές λύσεις για την αναπροσαρμογή των εργαλείων προς τη διπλωματία και τον πολυμερισμό.

Καθώς οι ΗΠΑ σταμάτησαν να εκδίδουν waivers που επέτρεψαν στις χώρες να αγοράσουν ιρανικό πετρέλαιο τον Απρίλιο του 2019, το Ιράν ξεπέρασε το όριο των 300 κιλών που έχει θέσει το JCPOA στο αποθεματικό χαμηλού εμπλουτισμού ουρανίου. Δύο μήνες αργότερα, η Τεχεράνη προχώρησε πιο πέρα από το όριο καθαρότητας του 3,67% για τον εμπλουτισμό ουρανίου. Πιο πρόσφατα, το Ιράν έχει εγκαταστήσει πιο αποδοτικούς, προηγμένους φυγοκεντρητές που θα μπορούσαν καταρχήν να επιτρέψουν τον ταχύτερο εμπλουτισμό ουρανίου και να μειώσουν το 12μηνο χρόνο διάσπασης που θέσπισε η JCPOA. Η Τεχεράνη έχει επίσης προετοιμάσει τους φυγοκεντρητές για δοκιμή με ουράνιο εξαφθοριούχο αέριο, αλλά σύμφωνα με μια αναφορά της ΙΕΑ κανένα δεν είχε δοκιμαστεί από τις 8 Σεπτεμβρίου. Το Ιράν έχει ισχυριστεί ότι έχει την ικανότητα να παράγει ουράνιο σε επίπεδο καθαρότητας 20%, αλλά πρόσθεσε ότι αυτή τη στιγμή δεν βλέπει την ανάγκη να το κάνει.


Μια καινοτόμα προσέγγιση για να κατευναστούν οι εντάσεις

Για να αλλάξει η τροχιά από την αυξημένη κλιμάκωση προς τη σταθερότητα, είναι αναγκαίες καινοτόμες προσεγγίσεις. Η πρόταση του Macron ήταν να παράσχει στην Τεχεράνη μια πιστωτική γραμμή 15 δισ. Δολαρίων ως αποζημίωση για τα χαμένα έσοδά της από το πετρέλαιο ως αποτέλεσμα των αμερικανικών δευτερογενών κυρώσεων, με αντάλλαγμα την πλήρη συμμόρφωση του Ιράν με την JCPOA, μια κίνηση προς τις διαπραγματεύσεις αναφορικά με την ασφάλεια του Κόλπου και την επέκταση των περιορισμών της JCPOA.

Το σχέδιο θα μπορούσε να εξαρτάται από ένα waiver από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, που θα επέτρεπε στα ευρωπαϊκά κράτη να παράσχουν την πιστωτική γραμμή στο Ιράν ως αντάλλαγμα για το ιρανικό πετρέλαιο. Μετά από το waiver, η Τεχεράνη θα μπορούσε να δώσει πετρέλαιο αξίας 15 δισ. Δολαρίων στην Ευρώπη, ποσό σχεδόν ισοδύναμο με το πετρέλαιο που πούλησε το Ιράν στην Ευρώπη πριν από την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη JCPOA και την επιβολή κυρώσεων.

Η πρόταση του Macron συνιστά ένα μέτρο αποκλιμάκωσης για να δώσει χώρο σε μια διπλωματική λύση που έχει τη δυναμική να ωφελήσει όλες τις πλευρές και να διαλύσει τις εντάσεις. Η ευρωπαϊκή διαμεσολάβηση θα μπορούσε ώστε να σπάσει το διπλωματικό αδιέξοδο μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ. Το σχέδιο του Macron θα μπορούσε να είναι πιο ευχάριστο στις ΗΠΑ από το να επιτραπούν συνδιαλλαγές μεταξύ Ευρώπης και Ιράν. Στο μεταξύ, το Ιράν θα δεχθεί κάποια οικονομική ανακούφιση και θα ενθαρρυνθεί να διαπραγματευτεί με τους Ρ5+1 για να αντιμετωπίσει τις μεγάλες ανησυχίες της κυβέρνησης trump αναφορικά με την JCPOA.

Από μια ευρωπαϊκή σκοπιά, η πρόταση θα αποτελούσε ευκαιρία για την ήπειρο να στηρίξει τις αξίες της και να επιδείξει διπλωματική ισχύ, πρωτοβουλία και δημιουργικότητα. Από την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη JCPOA -μια συμφωνία που χαιρετήθηκε ως ένα ευρωπαϊκό επίτευγμα- η ΕΕ δεν ήταν σε θέση να παράσχει οικονομικά οφέλη που είχαν υποσχεθεί στο Ιράν εάν τηρούσε τη συμφωνία. Προωθώντας το σχέδιο Macron, η Ευρώπη θα μπορούσε να αποδειχθεί ένας αξιόπιστος διεθνής παράγοντας που εκπροσωπεί τον πολυμερισμό και τη διπλωματία στην αντιμετώπιση ζητημάτων παγκόσμιας ασφάλειας και μη διάδοσης των όπλων.

Υπό το πρίσμα της φερόμενης εμπλοκής του Ιράν στην επίθεση στις σαουδαραβικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο εξέδωσαν ένα κοινό ανακοινωθέν που έλεγε ότι θεωρούν το Ιράν υπεύθυνο για την επίθεση, ενώ παράλληλα δήλωναν την συνεχιζόμενη στήριξή τους για τη JCPOA και τις ειρηνικές λύσεις. Αυτές οι εξελίξεις υποδηλώνουν ότι το σχέδιο του Macron πιθανότατα είναι εκτός του τραπεζικού των διαπραγματεύσεων. ωστόσο, η τρέχουσα πορεία της κρίσης ΗΠΑ-Ιράν, αυξάνει την ανάγκη για μια προσέγγιση αποκλιμάκωσης.

Περισσότερο από κάθε άλλη φορά η διεθνής κοινότητα χρειάζεται βιώσιμους τρόπους για να σπάσει την αντιπαράθεση. Προκειμένου να ανατρέψει την επέκταση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και να οικοδομήσει σταθερότητα στον Κόλπο, οι στρατηγικές προτάσεις παρόμοιες με το σχέδιο Macron μπορεί να είναι κρίσιμες.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση