Η ελληνορωσική σχέση και ο ρόλος της Τουρκίας

Του Νίκου Μελέτη

Το έναυσμα για νέες θεωρίες συνωμοσίας που σύντομα ίσως αποδειχθούν χρήσιμες και για την εσωτερική πολιτική σκηνή, δίνει η αναφορά της ανακοίνωσης του ΥΠΕΞ που αποδίδει εν πολλοίς την κρίση στις διμερείς σχέσεις στο ότι η Ρωσία «πολεμά ως σύντροφος εν όπλοις της Τουρκίας και της παρέχει σειρά διευκολύνσεων στον τομέα της ασφάλειας».

Η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ περιείχε μια σειρά σημαντικές τοποθετήσεις και διαπιστώσεις όμως προβαίνει σε ένα θεωρητικό και απλουστευτικό συμπέρασμα, ότι η ρωσική στάση σε μια σειρά ζητήματα υπαγορεύεται από τον Ταγίπ Ερντογάν και τη σχέση του με τον Πούτιν.

Η θεωρία αυτή είναι βολική για να εξηγηθούν, ανεξήγητα ζητήματα στον τρόπο χειρισμού της τελευταίας κρίσης στις ελληνορωσικές σχέσεις, δημιουργεί συνθήκες επικοινωνιακής εκμετάλλευσης της ώστε να αποδοθούν όλα τα δείγματα φθοράς της κυβέρνησης σε μια υπόγεια ρωσοτουρκική παρέμβαση, αλλά είναι μια θεωρία που δεν επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα.

Η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ συμπεριέλαβε συγκεκριμένες θέσεις αρχών και προειδοποιήσεις, τις οποίες είναι προφανές ότι προσυπογράφει και ο τελευταίος πολίτης της χώρας:

«Η Ελλάδα είναι χώρα φιλειρηνική, με πολυδιάστατη, ανεξάρτητη δημοκρατική εξωτερική πολιτική. Ως κυρίαρχο κράτος με μακρά ιστορία, απαιτεί σεβασμό και σχέσεις ισότητας από κάθε τρίτο. Σε αυτά τα πλαίσια τάσσεται υπέρ μιας πολιτικής φιλικής συνύπαρξης και με τη Ρωσία. Μιας μεγάλης χώρας με ισχυρή παρουσία στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.»

Και αφού η ανακοίνωση χαρακτηρίσει «αυθαίρετη και εκδικητική την απέλαση των Ελλήνων διπλωματών από την Ρωσία» θυμίζει ότι η απέλαση των Ρώσων διπλωματών έγινε βάσει συγκεκριμένων στοιχείων: «..Θέλουμε να θυμίσουμε στους φίλους Ρώσους ότι καμιά χώρα στον κόσμο δεν θα ανεχόταν απόπειρες α) εξαγοράς κρατικών αξιωματούχων, β) υπονόμευσης της εξωτερικής πολιτικής, και γ) παρεμβάσεις στο εσωτερικό της χώρας.


Η Ελλάδα προέβη σε μέτρα μόνο κατόπιν καταγραφής απτών επιβαρυντικών στοιχείων. Εξάλλου, η ίδια ουδέποτε παρενέβη ή αποπειράθηκε να παρέμβει στις εσωτερικές υποθέσεις της Ρωσίας…». Όμως το σημαντικό στοιχείο της ανακοίνωσης είναι η καθαρή πλέον αναφορά στη ρωσοτουρκική συνεργασία, ως παράγοντα υπονόμευσης των ελληνορωσικών σχέσεων. Θα πρέπει όμως να επισημανθούν τα εξής:

-Η «εν όπλοις» συνεργασία των δυο χωρών στην Συρία, κάθε άλλο παρά είναι αγαστή και ανέφελη. Η εσπευσμένη μετάβαση του κ. Λαβρόφ στην Τουρκία για συνομιλίες με τον Μ. Τσαβουσογλου στις 13-14 Αυγούστου είναι μια εξαιρετικά δύσκολη συνάντηση, καθώς αφορά και το μέλλον του Ιντλιμπ.

Η Τουρκία θέλει και επιδιώκει να προωθηθεί η ίδια στην περιοχή ώστε να πετύχει την διατήρηση της παρουσίας της σε σχεδόν όλη τη Βόρειο Συρία και να αποκρούσει έτσι κάθε προσπάθεια διατήρησης κουρδικών θυλάκων στην περιοχή αυτή. Αντιθέτως η Μόσχα έχει δώσει το πράσινο φως στην κυβέρνηση Ασάντ για να εξαπολύσει μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση στο Ιλντιμπ, όπου η ανακατάληψη του από τις κυβερνητικές δυνάμεις θα είναι μια καθοριστική νίκη για τον Ασάντ.

Την ίδια στιγμή η συνάντηση και οι συνομιλίες που είχαν οι Κούρδοι του PYG με την κυβέρνηση Ασάντ με αντικείμενο την κήρυξη αυτόνομης κουρδικής περιοχής στην Β. Συρία μετά τη λήξη του Πολέμου είχε τις ευλογίες όχι μόνο της Ουάσιγκτον αλλά και της Μόσχας.

Η «συμμαχία» Μόσχας - Άγκυρας δεν είναι ισότιμη και έχει συγκυριακά χαρακτηριστικά, παρά το γεγονός ότι η ενεργειακή συνεργασία είναι σημαντική και για την Μόσχα, ενώ μεγαλώνει την εξάρτηση της Τουρκίας από την Ρωσία. Η Μόσχα χρησιμοποιεί τον Ερντογάν για να διασπάσει ακόμη περισσότερο το Νατοϊκό στρατόπεδο και ο Ερντογάν ελπίζει ότι ο Πούτιν δεν θα τον εγκαταλείψει όταν έρθει η ώρα του σχεδιασμού της μεταπολεμικής Συρίας.

Όμως ούτε οι ΗΠΑ θα εγκαταλείψουν εύκολα την Τουρκία, και οι σημερινές επιθετικές κινήσεις αποσκοπούν περισσότερο στο να «συνετίσουν» τον Ερντογάν, παρά να παραδώσουν την Τουρκία στην Μόσχα και στην Τεχεράνη.
Όσο για τα εξοπλιστικά, να θυμίσουμε ότι και η Ελλάδα διαθέτει S 300 που παραμένουν αποθηκευμένοι κάπου στην Κρήτη και ποτέ δεν ενεργοποιήθηκαν κατά απαίτηση των Συμμάχων…

Η Τουρκία «εν όπλοις» δεν συνεργάσθηκε μόνο με τη Μόσχα. Στο Ιράκ και για μεγάλο διάστημα και στη Συρία συνεργάσθηκε αγαστά με τις ΗΠΑ και την Ουάσιγκτον. Και παρά την κρίση στις σχέσεις των δυο χωρών κυρίως με αφορμή την αμερικανική στήριξη τα τελευταία τρία χρόνια στους Κούρδους της Συρίας, η στρατιωτική συνεργασία συνεχίζεται και στο Ιράκ έχει και παραμένει στρατηγικής σημασίας η συνεργασία των δυο χωρών.

Δεν είδαμε αντίστοιχες ανακοινώσεις και καταγγελίες για την Ουάσιγκτον όταν υπήρχε αγαστή συνεργασία ΗΠΑ -Τουρκίας και μάλιστα υπήρχε συγκεκριμένη αμερικανική πίεση στην Αθήνα, ακόμη και στον νυν υπουργό κ. Κοτζιά, για το Κυπριακό και το Σκοπιανό...

Η πολιτική της Μόσχας δεν υπαγορεύεται από τις επιδιώξεις του κ. Ερντογάν η τις φιλοδοξίες του κ. Τσαβουσογλου. Όσο επιφανειακή ήταν η προσέγγιση ότι η Ρωσία θα μπει ασπίδα στο Αιγαίο έναντι των Τούρκων προκλήσεων (για όσους δεν ενθυμούνται, ας αναζητήσουν δηλώσεις κορυφαίων υπουργών της νυν κυβέρνησης τουλάχιστον μέχρι τους πρώτους μήνες του 2018), άλλο τόσο είναι ότι η συνεργασία της Μόσχας με την Τουρκία, έχει και τη μορφή του άξονα έναντι της Ελλάδας…

Η αντίθεση του κ. Πούτιν και της Ρωσίας στην Συμφωνία των Πρεσπών και σε οποιαδήποτε συμφωνία για το ονοματολογικό, εφόσον αυτή οδηγεί αυτομάτως την χώρα στο ΝΑΤΟ, δεν έχει να κάνει με τον κ. Κοτζιά, με το περιεχόμενο της Συμφωνίας και πολύ περισσότερο με τις επιδιώξεις του κ. Ερντογάν. Η αντίθεση της Ρωσίας εκπηγάζει από την θέση αρχής της ρωσικής διπλωματίας, ότι αποτελεί στρατηγική απειλή για την χώρα η περαιτέρω επέκταση του ΝΑΤΟ.

Ακόμη όμως κι αν η κυβέρνηση προβαίνει σε εκτιμήσεις ότι η σχέση Πούτιν -Ερντογάν, στρέφεται και εναντίον των ελληνικών συμφερόντων, θα έπρεπε να αναζητηθεί τρόπος συνεννόησης ώστε να μην πέσουν οι γέφυρες με την Μόσχα αλλά αντίθετα να υπάρξουν δίαυλοι επικοινωνίας.

Η Αθήνα φαίνεται να επενδύει στην αντίληψη που διαμορφώνεται σε ορισμένους κύκλους της Ουάσιγκτον, ότι το νέο μέτωπο είναι εναντίον του νέου «άξονα του κακού» που συγκροτείται μεταξύ Μόσχας- Τεχεράνης - Άγκυρας. Και συνεπώς η συνεπής φιλοαμερικανική στάση της χώρας μας θα ανταμειφθεί με στρατηγική αναβάθμιση της ως χώρα της πρώτης γραμμής. Αλλά όλα αυτά είναι περισσότερο θεωρητικές ασκήσεις τουλάχιστον προς το παρόν.

Με τις απειλές και την κλιμάκωση της κρίσης και θεωρίες συνωμοσίας ότι ο κ. Πούτιν έχει κληθεί να διαλέξει μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και γι αυτό στρέφεται εναντίον της Ελλάδας, δεν εξυπηρετείται αυτός ο στόχος.

Να θυμίσουμε ότι δεν έχουν περάσει ούτε δυο χρόνια από την επίσκεψη Πούτιν στην Αθήνα και τους διθυράμβους της κυβέρνησης για τους ορίζοντες και προοπτικές συνεργασίας των δυο χωρών. Και τότε όλοι γνώριζαν τη ρωσική επιρροή στο Άγιο Όρος, στην Β. Ελλάδα, ήταν γνωστή η παρουσία της «Ορθόδοξης Αυτοκρατορικής Παλαιστινείας Εταιρείας», την οποία σήμερα ορθά υπενθυμίζει το ΥΠΕΞ ότι ήταν «οργάνωση που δημιουργήθηκε τον 19ο αιώνα από τις μυστικές υπηρεσίες των Τσάρων που στόχο είχαν τον αφελληνισμό των πατριαρχείων της Μέσης Ανατολής»...

Τότε ακόμη ακούγονταν διθύραμβοι από την κυβέρνηση για τη σημαντική συνεργασία με την Ρωσία και την Τουρκία για τον αγωγό φυσικού αερίου και άλλες ενεργειακές συνεργασίες με την Ρωσία, παροχή στρατιωτικών διευκολύνσεων κλπ.
Μετά ήταν η κυβέρνηση που για λόγους που δεν είναι ακόμη γνωστοί επέλεξε να βάλει στο αρχείο όλα αυτά τα βαρύγδουπα σχέδια συνεργασίας με τη Ρωσία.

Πρέπει να επαναλαμβάνουμε ότι η θέση της χώρας ήταν και παραμένει στην Δύση, παρά το ότι αυτή η παραδοχή αμφισβητήθηκε και πολεμήθηκε ακόμη και μέχρι τώρα από την Αριστερά. Όμως δεν πρέπει η χώρα αφελώς να καταστεί το «καρφί» που θέλει να σπρώξει στα πλευρά της Ρωσίας το κατεστημένο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και των σκληρών του περιβάλλοντος του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας Τ. Μπόλτον.

Αντιθέτως πρέπει με προσεκτικά βήματα, τα οποία θα ξεκαθαρίζουν τα πράγματα και θα θέτουν τα όρια που πρέπει να υπάρχουν, να αποκατασταθούν οι σχέσεις με την Μόσχα... Ακόμη κι αν υπάρχει ψήγμα αλήθειας στο επιχείρημα περί «ανθελληνικής» συμμαχίας Πούτιν -Ερντογάν, το συμφέρον της χώρας είναι να επιχειρήσει να ανατρέψει αυτή την συμμαχία και όχι να την ενισχύσει.

ΥΓ. Να συστήσουμε πάντως να αποφευχθεί ο πειρασμός στον οποίο υπέκυψε τελικά η κυβέρνηση της ΝΔ το 2009.
Οι θεωρίες συνωμοσίας είχαν κορυφωθεί με στόχο την πολιτική εκμετάλλευση της υπόθεσης όταν η απερχόμενη τότε κυβέρνηση Καραμανλή, έχοντας σημαντική ευθύνη για την κατάσταση της οικονομίας εφηύρε το γνωστό σενάριο της «Πυθίας» όπου υποτίθεται οι Αμερικανοί επεδίωκαν την φυσική και πολιτική εξόντωση του Κ. Καραμανλή, προκειμένου να μη συνεχίσει την πολιτική συνεργασίας και στον ενεργειακό τομέα με την Ρωσία. Έτσι ο μύθος που επιχειρήθηκε να δημιουργηθεί ήταν ότι τον Κ. Καραμανλή τον «έφαγαν» επειδή συνεργάσθηκε με την Μόσχα και ήταν οι Ρώσοι «μυστικοί πράκτορες» που τον έσωσαν.

Ας ελπίσουμε ότι δεν θα δούμε καθώς βαδίζουμε σε προεκλογική χρονιά με τους οιωνούς απέναντι στην κυβέρνηση, τα ίδια σενάρια, έστω κι αν οι πρωταγωνιστικοί ρόλοι μοιράστηκαν διαφορετικά αυτή την φορά... Να είναι οι Ρώσοι που επιδιώκουν την ανατροπή της κυβέρνησης και οι Αμερικανοί αυτοί που θα την σώσουν...

ΥΓ2. Η εκκλησιαστική διάσταση της κρίσης αποτελεί ξεχωριστό κεφάλαιο…

Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση