Οι επικίνδυνες αποστολές του Πούτιν

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν αντιμετωπίζει μια τεράστια πρόκληση. Θέλει να προσφέρει ευημερία στους Ρώσους πριν από το 2024, τη χρονιά που το Σύνταγμα υπαγορεύει τη λήξη της προεδρίας του, αλλά η οικονομία δεν συνεργάζεται πλέον. Για αυτές τις αντίξοες οικονομικές προοπτικές, ο πρόεδρος της Ρωσίας δεν πρέπει να κατηγορήσει κανέναν άλλον παρά μόνο τον εαυτό του.

Μετά την ύφεση του 2015, η Ρωσία έχει κολλήσει σε μια ρουτίνα. Οι ιδιωτικές επενδύσεις και η παραγωγικότητα είναι υποτονικές. Οι οικονομολόγοι δεν αναμένουν ότι η ανάπτυξη θα ξεπεράσει το 2% ετησίως στο άμεσο μέλλον - μακριά από το ρυθμό του 5% που καταγράφηκε στις πρώτες δύο θητείες του Πούτιν.

Εάν τα πράγματα παραμείνουν έτσι, οι Ρώσοι ενδεχομένως να αγανακτήσουν έως το 2024. Αυτό είναι επικίνδυνο, επειδή η μεταβίβαση εξουσίας -ή μια συνταγματική τροποποίηση που θα επιτρέψει στον Πούτιν να παραμείνει - θα προκαλέσει περισσότερη δυσαρέσκεια, δεδομένου πόσο μικρή επιρροή έχουν οι ψηφοφόροι στη διαδικασία. Την τελευταία φορά που οι Ρώσοι βγήκαν στους δρόμους, το 2011 και το 2012, η οικονομία πήγαινε καλά.

Η απάντηση του Πούτιν είναι να διασφαλίσει ότι η Ρωσία θα έχει ένα οικονομικό θαύμα. Έδωσε εντολή στην κυβέρνηση να ενισχύσει τη γονιμότητα, τη μακροζωία, τα εισοδήματα, τη στέγαση, την καινοτομία, την ψηφιοποίηση, την εκπαίδευση και την υγεία. Είναι μια εντυπωσιακή συλλογή στόχων, αλλά κάτι λιγότερο από εμπνευσμένη, διότι αυτό το μέλλον είναι τόσο απίθανο.


Το πρόβλημα είναι περισσότερο πολιτικό παρά οικονομικό. Αρχικά, η αρπαγή της Κριμαίας από την Ρωσία και η ανάμιξη στις εκλογές κατέστησαν τη χώρα έναν διεθνή παρία και επέφεραν τις δυτικές κυρώσεις. Αυτά μπορεί να έχουν περιορισμένο άμεσο αντίκτυπο στην ανάπτυξη, αλλά δημιουργούν επίμονη αβεβαιότητα που κρατά μακριά τις ξένες επενδύσεις

Στο μεταξύ, η επίμονη παραμονή του Πούτιν στην εξουσία στραγγαλίζει την εγχώρια οικονομία. Η έλλειψη σεβασμού του Πούτιν για τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και τις προσωπικές ελευθερίες - αποφασίζει ποιος μπορεί να πάρει περιουσιακά στοιχεία από ποιον, ποιος διώκεται και τι επιτρέπεται να πει ο λαός – διαποτίζει την επίσημη εξουσία. Όσο οι άνθρωποι φοβούνται ότι η ζωή και τα μέσα επιβίωσής τους μπορεί να κατασχεθούν, η επιχειρηματικότητα θα καταπιέζεται και πολλά από τα καλύτερα και πιο λαμπρά μυαλά θα φεύγουν.

Έχετε υπόψιν, οι Ρώσοι δεν εγκαταλείπουν εύκολα. Στη Μόσχα, το Κέντρο Καινοτομίας Skolkovo εκκολάπτει πολλά υποσχόμενες νέες επιχειρήσεις. Οι ιδιοκτήτες εστιατορίων και οι εγχώριες επιχειρήσεις τροφίμων ικανοποιούν κάθε γούστο και προϋπολογισμό. Υπάρχει ακόμη και κίνημα "από τη φάρμα στο τραπέζι". Όμως, πολύ συχνά οι επιχειρήσεις πέφτουν θύματα επίσημων διαμαρτυριών ή επιθέσεων από ανταγωνιστές που χρησιμοποιούν ένα διεφθαρμένο δικαστικό σύστημα για να πιέσουν ή ακόμη και να στείλουν στη φυλακή τους στόχους τους. Οι επιχειρήσεις που επιβιώνουν, συχνά δεν έχουν πολλές επιλογές, παρά να πουληθούν σε επιχειρήσεις που έχουν δεσμούς με την κυβέρνηση.

Στο πλαίσιο αυτό, ακόμη και οι συνετές οικονομικές πολιτικές έχουν διαφορετικό χαρακτήρα. Πάρτε για παράδειγμα το σχέδιο της Ρωσίας να αυξήσει το όριο συνταξιοδότησης -μια κίνηση απαραίτητη για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και φερεγγυότητα οποιασδήποτε χώρας με γηράσκοντα πληθυσμό. Οι Ρώσοι εύλογα ρωτούν: Γιατί πρέπει να περιμένουμε περισσότερο για τα χρήματά μας όταν οι φίλοι του προέδρου πλουτίζουν από τις κρατικές συμβάσεις;

Οι σύμβουλοι του Πούτιν ξέρουν τι χρειάζεται. Ένα οικονομικό πρόγραμμα που ανέπτυξε ο πρώην υπουργός Οικονομικών Alexei Kudrin - και το οποίο εκπονήθηκε με εντολή του Πούτιν - τονίζει ότι "η οικονομική επιτυχία είναι αδύνατη" χωρίς το κράτος δικαίου και ένα "δίκαιο και πραγματικά ανεξάρτητο" δικαστικό σύστημα. Ωστόσο, αυτό το θεμελιώδες στοιχείο απουσιάζει από το σχέδιο του Πούτιν. Σε κάθε περίπτωση, οι Ρώσοι δικαίως διερωτούνται πώς η κυρίαρχη ελίτ θα αντιμετώπιζε τους αντιπάλους αν δεν μπορούσε πλέον να εκμεταλλευτεί τα δικαστήρια.

Στο τέλος, το δίλημμα είναι απλό: ο Πούτιν μπορεί να έχει τον Πουτινισμό ή μια πιο ευημερούσα Ρωσία, αλλά όχι και τα δύο. Οι πιθανότητες ότι θα κάνει τη σωστή επιλογή δεν είναι καλές.

BloombergView
Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση