Μία ανάσα από το οικονομικό χάος η Τουρκία

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Το χάος που επικρατεί στο Μεγάλο Παζάρι, την παγκοσμίου φήμης καλυμμένη αγορά της Κωνσταντινούπολης, καθώς οι έμποροι «ζαλίζονται» από την τεράστια μεταβλητότητα της τουρκικής λίρας και δεν γνωρίζουν πότε κερδίζουν και... πότε χάνουν, αποτελεί μια μικρογραφία της κατάστασης που βιώνει η τουρκική οικονομία σήμερα.

Όσο και αν ακούγεται υπερβολικό, ο κίνδυνος μίας πρωτοφανούς κρίσης είναι πραγματικός. Αρκεί να δει κανείς τις επιχειρήσεις που έχουν δανειστεί σε ξένο νόμισμα και πλέον δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους.
Μετά από μία «τρελή» πορεία υπερβολικής ανάπτυξης (7,4% το 2017) και υψηλού πληθωρισμού (10,9% το 2017), η Τουρκία βρίσκεται στα πρόθυρα της μεγαλύτερης οικονομικής και νομισματικής κρίσης στη σύγχρονη ιστορία της.

Το μοτίβο πλέον έχει γίνει γνωστό: Κάθε φορά που ο πληθωρισμός ενισχύεται και τα επιτόκια δεν αυξάνονται, η τουρκική λίρα καταρρέει προς νέα ιστορικά χαμηλά. Το τουρκικό νόμισμα αποτελεί στην ουσία τη μοναδική αντιπολίτευση απέναντι στην παράλογη νομισματική πολιτική που θέλει να εφαρμόσει ο Ερντογάν. Μέσω των διακυμάνσεών του, αντανακλά τις διαθέσεις των επενδυτών, όπως αυτές διαμορφώνονται ανάλογα με τις αποφάσεις που θα λαμβάνει ο Τούρκος πρόεδρος μετά την επανεκλογή του.

Βέβαια, οι επενδυτές δεν φοβούνται μόνο την οικονομική θεωρία... ομοιοπαθητικής του σουλτάνου (που θέλει να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό με μείωση των επιτοκίων) αλλά και την πρόθεσή του να μετατρέψει την Τουρκία σε ισλαμική δημοκρατία.

Αυτό που συνέβη χθες, θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας παρατεταμένης και δραματικής οικονομικής κατρακύλας, της οποίας οι διαστάσεις είναι τόσο απρόβλεπτες, όσο και ο ίδιος ο Ερντογάν. Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό έδειξαν ότι ο παραλογισμός του Τούρκου ηγέτη και η μανία του να αποδείξει ότι η Τουρκία με τον ίδιο στην εξουσία είναι πανίσχυρη, έχουν κάνει πολύ μεγάλο κακό στην οικονομία. Σε ετήσια βάση, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 15,39% τον Ιούνιο, από 12,15% τον Μάιο, όταν ο στόχος της κεντρικής τράπεζας είναι το 5%.

Όσο και αν ο Ερντογάν προσπαθεί να πείσει τους... πιστούς του, ότι για όλα ευθύνεται η Δύση και ότι οι αντιδράσεις των αγορών τους προηγούμενους μήνες είχαν σκοπό να υπονομεύσουν το αποτέλεσμα των εκλογών και πλέον στοχεύουν στο να επιβάλλουν πολιτικές που ικανοποιούν τους ξένους, τα στοιχεία είναι αδιάσειστα.

Μέσα σε έναν μόλις χρόνο οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν περίπου 20% και οι τιμές των μεταφορών πάνω από 23%. Και μπορεί η άνοδος των τιμών του πετρελαίου να έχουν το δικό τους μερίδιο «ευθύνης», όμως η άνοδός τους ήταν ίδια για ολόκληρο τον κόσμο, αλλά τόσο υψηλός πληθωρισμός δεν εμφανίστηκε παρά μόνο σε χώρες όπως η Αϊτή και η Νιγηρία.
Ο Ερντογάν ποντάρει σε ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο οικονομικής ανάπτυξης με δημόσιες δαπάνες και έργα σε ολόκληρη την αχανή επικράτεια της Τουρκίας. Για να υλοποιηθεί το σχέδιό του θα πρέπει να έχει καλές σχέσεις με τις αγορές, αφού εγχώριοι και ξένοι επενδυτές εγκαταλείπουν τη χώρα και δεν θα δεχθούν να δεσμεύσουν τις περιουσίες τους σε ένα νόμισμα που βρίσκεται υπό πλήρη κατάρρευση.

Μέσα στις επόμενες είκοσι ημέρες ο Ερντογάν θα πρέπει να αποφασίσει την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει. Ένα πρώτο δείγμα των προθέσεών του θα το έχουμε με την ανακοίνωση του υπουργικού συμβουλίου. Το δεύτερο και ιδιαίτερα ουσιαστικό δείγμα θα φανεί στις 24 Ιουλίου, όταν συνεδριάζει η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας.

Ο Νταρόν Ατζέμογλου, θα ήταν ένα πολύ καλό «δώρο» για τις αγορές, αν αναλάμβανε το υπουργείο Οικονομικών. Όμως, ο Τουρκοαμερικανός καθηγητής του MIT διέψευσε χθες τα σενάρια που τον ήθελαν να είναι ο εκλεκτός του σουλτάνου για το νευραλγικό πόστο. Μένει να δούμε αν θα αναλάβει κάποια σημαντική θέση ο Μεχμέτ Σίμσεκ που θεωρείται υπέρμαχος των πιο ορθόδοξων οικονομικών πολιτικών για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Αν στις 24 Ιουλίου η κεντρική τράπεζα δεν αυξήσει τα επιτόκια, τότε αναλυτές προειδοποιούν ότι η ταχύτητα με την οποία η τουρκική λίρα θα κινηθεί προς νέα ιστορικά χαμηλά και ίσως πάνω από τις 5 λίρες ανά δολάριο θα είναι τρομακτική. Και εκεί θα αρχίσουν τα... πολύ δύσκολα για τον Ερντογάν.

Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση