Ο Ταγίπ Ερντογάν έκοψε και έραψε ένα ρόλο στα μέτρα του: Θα κερδίσει όμως τις εκλογές;

Του Γιώργου Σκαφιδά

Ιστορικές από κάθε άποψη, οι εκλογές που διεξάγονται στην Τουρκία την επόμενη Κυριακή, 24 Ιουνίου, έρχονται να εγκαινιάσουν το νέο σύστημα της εκτελεστικής υπερπροεδρίας που κόμισε ο Ερντογάν με το δημοψήφισμα του Απριλίου του 2017.

Η θέση του πρωθυπουργού πλέον απαλείφεται και το κοινοβούλιο αποδυναμώνεται, σε αντίθεση με τον πρόεδρο που διευρύνει σημαντικά τις εξουσίες του… επιλέγοντας, μόνος εκείνος, τους υπουργούς της νέας κυβέρνησης και τους αντιπροέδρους, «διορίζοντας» δικαστές, ελέγχοντας τις ένοπλες δυνάμεις, «κατευθύνοντας» την κεντρική τράπεζα, κυβερνώντας… με διατάγματα.

Περίπου 56 εκατομμύρια ψηφοφόροι προσέρχονται στις κάλπες την επόμενη Κυριακή για να εκλέξουν πρόεδρο και κοινοβούλιο, επηρεάζοντας με την επιλογή τους όχι μόνο το μέλλον της Τουρκίας αλλά και της ευρύτερης περιοχής, από την Κύπρο έως τα Βαλκάνια, και από το Αιγαίο έως το Ιράκ.

Ο 64χρονος ηγέτης του κυβερνώντος ισλαμοσυντηρητικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πρωθυπουργός ο ίδιος της Τουρκίας την περίοδο 2003-2014 και πρόεδρος της χώρας έκτοτε, είναι το φαβορί για τη νίκη. Αυτήν τη φορά ωστόσο, δεν παίζει χωρίς αντίπαλο.

Αντιθέτως, βρίσκεται αντιμέτωπος με πέντε ανθυποψηφίους για την προεδρία, τέσσερις άνδρες και μια γυναίκα. Εάν μάλιστα επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις, τότε για να εκλεγεί στην προεδρία θα χρειαστεί να οδηγηθεί και σε δεύτερο γύρο (στις 8 Ιουλίου), ενάντια σε έναν (μάλλον κοινό) υποψήφιο της αντιπολίτευσης, καθώς δεν πρόκειται να εξασφαλίσει το 50% της ψήφου την πρώτη Κυριακή. Το πιθανότερο είναι δε αυτός ο τελικός αντίπαλος να είναι ο 54χρονος Μουχαρέμ Ιντζέ του κεμαλικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP).

Απέναντι στην Ελλάδα, την Κύπρο, τις ΗΠΑ αλλά και την ευρύτερη τουρκική γειτονιά, ο Ερντογάν έχει αποδειχθεί… νευρικός, ενίοτε απρόβλεπτος, συχνά προκλητικός. Ξεκίνησε υποσχόμενος «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες» για να φτάσει στο σημείο να έχει ανοιχτά μέτωπα με όλους, συμμάχους και μη. Επιμένει να βλέπει γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο. Αμφισβητεί ανοιχτά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τορπιλίζει κάθε προοπτική επίλυσης του Κυπριακού.

Κρατάει δεκάδες Δυτικούς ως ομήρους στις τουρκικές φυλακές. Παρεμποδίζει τις γεωτρήσεις ενεργειακών κολοσσών (ENI) στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ παράλληλα στέλνει το δικό του πλωτό γεωτρύπανο για παράνομες έρευνες στη Μεσόγειο. Εισβάλλει στρατιωτικά σε Ιράκ και Συρία. Συγκρούεται με τις ΗΠΑ (για την έκδοση του Γκιουλέν κ.α.).

Φλερτάρει με τη Ρωσία (S400) προκαλώντας ανησυχία στο ΝΑΤΟ. Απειλεί την Ευρώπη (με αιχμή το προσφυγικό και τις μουσουλμανικές μειονότητες). Διεκδικεί μεγαλύτερη επιρροή στα Βαλκάνια και ρόλο περιφερειακού επικυρίαρχου στην ευρύτερη τουρκική γειτονιά… ενώ στο εσωτερικό έχει πλέον συνασπιστεί με τους Γκρίζους Λύκους του εθνικιστή Ντεβλέτ Μπαχτσελί, με έναν πολιτικό που επιμένει δηλαδή να βαφτίζει «τουρκικές κτήσεις» την Κύπρο και το Αιγαίο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν, ωστόσο, και οι θέσεις των άλλων προεδρικών υποψηφίων απέναντι σε όσα μας αφορούν, καθώς διαμορφώνουν ένα πλαίσιο πλειοδοσίας στη γείτονα. Δυστυχώς δε για εμάς, πολλές από τις θέσεις τους είναι ίδιες ή… και ακόμη χειρότερες από εκείνες του Ερντογάν.

ΜΟΥΧΑΡΕΜ ΙΝΤΖΕ

Κεμαλιστής αλλά και «ευσεβής» μουσουλμάνος με καταγωγή από τη Γιάλοβα της Βορειοδυτικής Τουρκίας, βουλευτής από το 2002 και άλλοτε (2010-2014) επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), ο 54χρονος Ιντζέ εκπροσωπεί μια παράταξη η οποία κατηγορεί σύσσωμη τον Ερντογάν ότι από το 2004 και μετά έχει «παραχωρήσει» δεκάδες (11, 16 ή 18) νησιά στην Ελλάδα. Ο ίδιος είχε προ ετών δηλώσει ότι «εάν δεν ήταν ο Κεμάλ, δεν θα τον έλεγαν Μουχαρέμ αλλά Γιώργο ή Δημήτρη».

Το CHP βαφτίζει «τουρκική» τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη (την οποία μάλιστα ο Ιντζέ επισκέφθηκε στα τέλη Μαΐου, μεταβαίνοντας και στη μη-αναγνωρισμένη από το ελληνικό κράτος «Τουρκική Νεολαία Κομοτηνής»). Στο Κυπριακό ακολουθεί σκληρή γραμμή υπέρ της διατήρησης τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και επεμβατικών δικαιωμάτων, φλερτάροντας πια ακόμη και με την προοπτική της διχοτόμησης. Είναι ωστόσο ο ίδιος ο Ιντζέ που, στο δρόμο προς τις κάλπες, υποστηρίζει ότι εάν εκλεγεί θα κάνει ειρήνη με όλους τους γείτονες μέσα σε 12 μήνες, ενώ αμφισβητεί ως ψηφοθηρικές τις πραγματικές προθέσεις πίσω από τις στρατιωτικές εισβολές της Τουρκίας σε Συρία και Ιράκ.

Ο ίδιος οραματίζεται μάλιστα το σχηματισμό μιας περιφερειακής συμμαχίας μεταξύ Τουρκίας, Ιράν, Ιράκ και Συρίας. Θέλει να συναντηθεί με τον εχθρό του Ερντογάν Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ, και να επαναφέρει την Τουρκία σε τροχιά ευρωπαϊκής ένταξης αποκαθιστώντας τις γέφυρες με την ΕΕ. Από τις ΗΠΑ απαιτεί κι εκείνος, όπως και ο Ερντογάν, την έκδοση του Φετουλάχ Γκιουλέν. Έχει απειλήσει μάλιστα να προχωρήσει σε «έξωση» των αμερικανικών δυνάμεων από την αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ πριν τα Χριστούγεννα, εάν ο Γκιουλέν δεν εκδοθεί στην Τουρκία.

Διαφωνεί με την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, ενώ παράλληλα υποστηρίζει ότι η Τουρκία πρέπει να προχωρήσει κανονικά στην αγορά των ρωσικών S400, παρά τις αμερικανικές αντιδράσεις. Απέναντι στο Ισραήλ εμφανίζεται να τηρεί σκληρή στάση λόγω Παλαιστινιακού, απειλώντας ακόμη και με διακοπή των εμπορικών δεσμών μεταξύ των δύο χωρών. Σκληρή είναι η γραμμή του και στο θέμα των περίπου τεσσάρων εκατομμυρίων προσφύγων από τη Συρία που ζουν σήμερα στην Τουρκία, τους οποίους θέλει να δει να επιστρέφουν πίσω στην πατρίδα το συντομότερο («αμέσως μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες στο έδαφος»), απορρίπτοντας έτσι ανοιχτά την πολιτική πολιτογραφήσεων του Ερντογάν.

Απέναντι στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, ο Ιντζέ έχει ξεκαθαρίσει ένα πράγμα: ότι εάν εκλεγεί, θα αναδιαρθρώσει το στράτευμα από τη βάση έως και την ηγεσία, μεταξύ άλλων αποπέμποντας-αποστρατεύοντας ως… ερντογανικό τον νυν διοικητή της Δεύτερης Στρατιάς, αντιστράτηγο Ισμαήλ Μετίν Τεμέλ. «Θα του ξηλώσω τις επωμίδες», έχει δηλώσει χαρακτηριστικά αναφερόμενος στον συγκεκριμένο αντιστράτηγο. Ίσως να αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι ο Τεμέλ ήταν εκείνος που ηγήθηκε των στρατιωτικών εισβολών της Τουρκίας σε Συρία-Αφρίν.

ΜΕΡΑΛ ΑΚΣΕΝΕΡ

Ιδρυτικό μέλος του AKP του Ερντογάν, που έκανε όμως πολιτική καριέρα με τους εθνικιστές (MHP) του Μπαχτσελί προτού δημιουργήσει το δικό της Καλό Κόμμα (İYİ Parti) μόλις τον περασμένο Οκτώβριο, η 61χρονη πρώην υπουργός Εσωτερικών (1996-1997) της Τουρκίας δήλωσε προ ημερών πως αν εκλεγεί πρόεδρος, θα επισκεφτεί πρώτα την Κύπρο και ένα από τα 18 τουρκικά νησιά που «κατέχει παράνομα» η Ελλάδα στο Αιγαίο. «Άφησες να πάρουν τα 18 νησιά. Είναι υπό κατοχή. Το λέω για πρώτη φορά, να με αξιώσει ο Αλλάχ και να το επιτρέψει ο λαός μου να εκλεγώ και η πρώτη επίσημη επίσκεψή μου θα είναι σε ένα από τα 18 νησιά. Μετά θα πάω στην Κύπρο… που δεν είναι μόνο η μικρή μας πατρίδα, είναι ταυτόχρονα και η καρδιά μας», διεμήνυσε προ ημερών η Μεράλ Ακσενέρ από το βήμα προεκλογικής της ομιλίας στη… Γιάλοβα (τη γενέτειρα του Ιντζέ).

«Δεν θα σου επιτρέψω να δώσεις ούτε ίντσα από τη γη της Βόρειας Κύπρου», είχε διακηρύξει η ίδια μέσω Twitter στις 4 Μαΐου, απευθυνόμενη στον Ερντογάν. Κατά τα λοιπά, δηλώνει και εκείνη αποφασισμένη να στείλει τους Σύρους πρόσφυγες πίσω στην πατρίδα τους, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Επιδιώκει την άρση της βίζας για όσους Τούρκους ταξιδεύουν στην Ευρώπη, και επαναφέρει την προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ αλλά ως μακροπρόθεσμο στόχο. Θεωρεί δε ότι το μέλλον της Τουρκίας είναι εντός του ΝΑΤΟ.

ΣΕΛΑΧΑΤΙΝ ΝΤΕΜΙΡΤΑΣ

Ο 45χρονος ηγέτης του φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP) κάνει προεκλογική εκστρατεία μέσα από τη φυλακή. Είναι ο μόνος από τους υποψηφίους που τάσσεται ανοιχτά υπέρ της επανένωσης της Κύπρου. Υποστηρίζει παλαιόθεν το στόχο ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, τον οποίο συνδέει και με τον εκδημοκρατισμό της χώρας. Στο παρελθόν, έχει κατηγορήσει τη «νεοφιλελεύθερη οικονομική ατζέντα των Βρυξελλών» ως υπεύθυνη για τα δεινά της Ελλάδας. Έτερο υψηλά ιστάμενο στέλεχος του HDP (ο Ζιγιά Πιρ) είχε το Σεπτέμβριο του 2016 υποστηρίξει μέσω Twitter ότι η Ελλάδα «έκλεψε» 16 νησιά από την Τουρκία στο Αιγαίο μετά το 2004, κινούμενος τότε σε γραμμή CHP. Ως παράταξη, ωστόσο, το HDP δεν θέτει τέτοιο ζήτημα.

ΤΕΜΕΛ ΚΑΡΑΜΟΛΑΟΓΛΟΥ

Ο 77χρονος ηγέτης του ισλαμοσυντηρητικού Κόμματος Ευδαιμονίας (Saadet) και άλλοτε δήμαρχος της Σεβάστειας, προέρχεται από την ίδια θρησκευτικοπολιτική «μήτρα» με τον Ερντογάν: από το κίνημα Millî Görüş του πρώτου ισλαμιστή πρωθυπουργού της σύγχρονης Τουρκίας Ερμπακάν. Ο ίδιος ασκεί κριτική στην Ευρώπη, την οποία αντιμετωπίζει με καχυποψία, εάν όχι εχθρότητα. Προκρίνει μια ειδική σχέση μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ, απορρίπτοντας κάθε ενταξιακή προοπτική. Αμφισβητεί, επίσης, το ρόλο του ΝΑΤΟ, θεωρώντας ότι η Άγκυρα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί τις σχέσεις της με τη Συμμαχία. Βλέπει θετικά το ρόλο του Ιράν, και αρνητικά τις κινήσεις Τραμπ.

ΝΤΟΓΟΥ ΠΕΡΙΝΤΣΕΚ

Ο 75χρονος ηγέτης του Πατριωτικού Κόμματος (VATAN) τυγχάνει πρώην μαοϊκός και… πλούσιος σε αντιφάσεις. Αριστερός αλλά και εθνικιστής, γνωστός ως αρνητής της Γενοκτονίας των Αρμενίων, ο Περιντσέκ απορρίπτει την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και συνολικά τη Δύση. Στον αντίποδα, προκρίνει τη σύμπλευση της Τουρκίας με τη Ρωσία, το Ιράν, την Κίνα και την Ινδία. Κάποιοι λένε μάλιστα ότι ήταν εκείνος που επηρέασε τον Ερντογάν προς την κατεύθυνση της προσέγγισης με τη Μόσχα.

ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΜΕΤΑΞΥ 1 ΚΑΙ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ

Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν 46%

Μουχαρέμ Ιντζέ 28%

Μεράλ Ακσενέρ 13,3%

Σελαχατίν Ντεμιρτάς 10,2%

Τεμέλ Καραμολάογλου 2,5%

Ντογού Περιντσέκ 0,4%

Έθνος


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση