Οι συμμαχίες μόνες τους δεν θα μας σώσουν

Γράφει ο Άγγελος Συρίγος

Μ​έχρι τις τουρκικές εκλογές ο Ερντογάν μάλλον θα αποφύγει να δημιουργήσει πολεμική ένταση με τη χώρα μας. Η υποψηφιότητά του βασίζεται, μεταξύ άλλων, στις δάφνες του τουρκικού στρατού για την επιχείρηση στο Αφρίν της Συρίας. Δεν έχει λόγους να χαλάσει αυτή την εικόνα εμπλεκόμενος σε ένα πολεμικό επεισόδιο με την Ελλάδα που θα έχει άγνωστη κατάληξη. Ρητορικές εξάρσεις και κάποιες θεατρικές/επικοινωνιακές κινήσεις μπορεί να υπάρξουν, ιδίως κατά την αντιπαράθεση με την αντιπολίτευση.

Ετσι είχε γίνει πέρυσι πριν από το τουρκικό δημοψήφισμα. Ο Ερντογάν είχε στείλει την ηγεσία του στρατεύματος να εμφανισθεί για λίγα λεπτά γύρω από τα Ιμια. Μετά τις εκλογές, όμως, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις θα επανέλθουν σε φάση πραγματικής διακινδυνεύσεως. Ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να θεωρείται βέβαιον ότι η Αγκυρα θα επιχειρήσει να κάνει γεώτρηση σε περιοχές της κυπριακής ΑΟΖ.

Αυτό έχει γίνει αντιληπτό από πολλούς Ελληνες. Τα ερωτήματα που κυριαρχούν είναι του τύπου «θα τα βάλει η Τουρκία με τους Αμερικανούς;» ή «τι θα κάνουν οι Ισραηλινοί;». Η κατ’ αρχάς απάντηση είναι ότι ειδικά με ισχυρούς αντιπάλους ο Ερντογάν αποφεύγει να συγκρουσθεί στρατιωτικά. Ως προς την αμερικανική Exxon Mobil, έχει το πρόσχημα ότι οι γεωτρήσεις στο τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ κείνται εκτός των (ούτως ή άλλως αυθαίρετων) τουρκικών διεκδικήσεων. Κάτι αντίστοιχο είχε γίνει το 2011, όταν η Τουρκία ανακοίνωσε ποιες περιοχές της κυπριακής ΑΟΖ θεωρεί ότι «ανήκουν» στην ίδια ή στους Τουρκοκυπρίους. Είχε τότε επιμελώς περιορίσει τις διεκδικήσεις αρκετά πιο πέρα από το κοίτασμα «Αφροδίτη», που είχε ανακαλύψει αμερικανοϊσραηλινή εταιρεία.

Το θέμα μας, όμως, δεν είναι τι θα κάνουν παλαιοί και νεότεροι σύμμαχοι των χωρών μας. Το πραγματικό ερώτημα που έπρεπε να θέτουμε είναι: «Τι κάνουμε εμείς;». Είναι ωραίο να περιμένουμε τους συμμάχους να πολεμήσουν για εμάς, ενώ εμείς θα περιοριζόμαστε στον ρόλο των θεατών. Παράλληλα, είναι και ουτοπικό. Από τότε που υπάρχουν συγκροτημένα κράτη, επικρατεί και μία ακλόνητη αρχή: οι συμμαχίες ενισχύουν και πολλές φορές πολλαπλασιάζουν την ισχύ ενός κράτους. Δεν το υποκαθιστούν, όμως, ως προς τις υποχρεώσεις του. Οπως λέμε χαριτολογώντας με τον συνάδελφο Ευάνθη Χατζηβασιλείου, δεν πρόκειται να έλθουν Λουξεμβουργιανοί πεζοναύτες να πολεμήσουν για την εδαφική ακεραιότητα του Καστελλόριζου. Εμείς πρέπει να βγούμε μπροστά. Μόνον τότε υπάρχει πιθανότητα κάποιοι σύμμαχοι να στοιχηθούν πίσω μας.

«Από τους ισχυρούς ξένους προστατεύεσαι με τον καλό εξοπλισμό και τους καλούς συμμάχους», συμβούλευε ο Νικολό Μακιαβέλι τον ηγεμόνα του. Δεν περιοριζόταν μόνον στον ισχυρό στρατό ή στους καλούς συμμάχους. Ζητούσε και τα δύο. Σε μια γειτονιά με πολλά προβλήματα, τα ζωτικά συμφέροντα της ασφάλειας του ελληνικού λαού, της εδαφικής ακεραιότητας και της μακροπρόσθεσμης οικονομικής μας ευημερίας συνδέονται με την ύπαρξη και ισχυρών ενόπλων δυνάμεων και στρατηγικών συμμάχων. Δεν θα υπάρξει όμως θαυματουργή λύση από το εξωτερικό εάν εμείς πρώτοι δεν υπερασπισθούμε τον τόπο μας.

Επιπλέον, υπάρχει μία ακόμη αλήθεια για τους συμμάχους που την είχε περιγράψει τριακόσια χρόνια μετά τον Μακιαβέλι ο Διονύσιος Σολωμός: «Ξέρω ότι έβγαινες κρυφά / να γυρεύης εις τα ξένα / άλλα χέρια δυνατά. Μοναχή το δρόμο επήρες / εξανάλθες μοναχή / δεν είν’ εύκολες οι θύρες / εάν η χρεία τες κουρταλή». Είμαστε πλέον στη φάση να αποφασίσουμε τι κάνουμε εμείς, πριν κρούσουμε τις δύσκολες θύρες συμμάχων για ενίσχυση.

ΥΓ. Παλαιότερα στην Κύπρο μοίραζαν ένα βιβλιαράκι με ψηφίσματα διεθνών οργανισμών κατά της τουρκικής εισβολής. Το βιβλίο κάθε χρόνο αυγάταινε σε σελίδες, κάτι που ουδόλως επηρέασε την κατοχή του νησιού.

* Ο κ. Αγγελος Μ. Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση