Το τουρκικό γεωτρύπανο και η πιθανή κλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο

Η απόκτηση από την Τουρκία του νοτιοκορεατικού γεωτρύπανου Deepsee Metro II έναντι 210 εκ. δολαρίων, αποτελεί απάντηση στις έρευνες που ξεκίνησε η Κυπριακή Δημοκρατία εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Η Τουρκία αμφισβητεί την κυπριακή ΑΟΖ υποστηρίζοντας ότι μεγάλο μέρος της αποτελεί τμήμα της τουρκικής υφαλοκρηπίδας.

Κατά συνέπεια αμφισβητεί το δικαίωμα της Κύπρου να ερευνά για υδρογονάνθρακες λέγοντας πως μερίδιο στους υδρογονάνθρακες πρέπει να έχει και το ψευδοκράτος, η λεγόμενη «Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου», που ελέγχει περίπου το 1/3 των εδαφών του νησιού.

Η Κυπριακή Δημοκρατία πάντως έχει σημαντική διεθνή στήριξη από χώρες δρώντες όπως οι ΗΠΑ ή η ΕΕ, αλλά και από άλλους στην Ανατολική Μεσόγειο. Πέραν των δεσμών της με την Ελλάδα, η Κύπρος έχει ενισχύσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ.

Τον Οκτώβριο του 2017 επετεύχθη συμφωνία των τριών χωρών για την πόντιση ηλεκτρικού καλωδίου 1500 χλμ. που θα τις συνδέει. Τον Νοέμβριο σε συνάντηση των τριών υπουργών Άμυνας ανακοινώθηκε η πρόθεση Αθήνας, Λευκωσίας και Ιερουσαλήμ να ενισχύσουν την τριμερή αμυντική συνεργασία, έχοντας ήδη διεξάγει τρεις κοινές ασκήσεις εντός του έτους.

Τέλος, στις 5 Δεκεμβρίου, υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης και με την Ιταλία, αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την κατασκευή του μεγαλύτερου παγκοσμίως υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου που θα μεταφέρει το ισραηλινό και κυπριακό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Κρήτης παρακάμπτοντας την Τουρκία και ανατρέποντας τα σχέδιά της να καταστεί ενεργειακός κόμβος. Πάντως η σκοπιμότητα του εν λόγω σχεδίου παραμένει αμφίβολη.

Η γαλλική TOTAL μαζί με την ιταλική ΕΝΙ έχουν ξεκινήσει έρευνες υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ από τον Ιούλιο του 2017. Η Τουρκία απέστειλε μια φρεγάτα για να παρακολουθεί το σκάφος γεωτρύπανο στο οικόπεδο 11, ενώ εξέδωσε ΝΟΤΑΜ και ΝΑVTΕX με τις οποίες ανακοίνωνε την πρόθεσή της να εκτελέσει ασκήσεις εντός και του κυπριακού εναέριου χώρου και της κυπριακής ΑΟΖ.

Πολλές άλλες τουρκικές NAVTEX ακολούθησαν, δεσμεύοντας περιοχές εντός της κυπριακής ΑΟΖ, ενώ πραγματοποίησε τον Οκτώβριο ασκήσεις με πραγματικά πυρά. Το αγκάθι για πιθανή κλιμάκωση θεωρείται το οικόπεδο 6 όπου ΤΟΤΑL και ΕΝΙ άρχισαν έρευνες στα τέλη Δεκεμβρίου.

Και η κλιμάκωση είναι πιθανή διότι η Τουρκία διεκδικεί το βόρειο τμήμα του οικοπέδου. Η Τουρκία έχει ήδη εκδώσει NAVTEX με την οποία δεσμεύει περιοχή 41.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων στην κυπριακή ΑΟΖ που εντός της βρίσκονται ολόκληρα ή μερικώς και τα 13 της οικόπεδα!

Η Τουρκία σχεδιάζει τώρα να ξεκινήσει και η ίδια έρευνες στο οικόπεδο 6 της κυπριακής ΑΟΖ με το νεοαποκτηθέν πλοίο γεωτρύπανο Deepsea Metro II. Οι τουρκικές προθέσεις θα ξεκαθαρίσουν όταν το Deepsea Metro II πλεύσει στο οικόπεδο 6 συνοδευόμενο από τουρκικά πολεμικά.

Η Τουρκία διατηρεί στην Αν. Μεσόγειο ναυτικές της μονάδες που συμμετέχουν στη Μόνιμη Τακτική Ναυτική Δύναμη του ΝΑΤΟ που μετείχαν σε ασκήσεις και δεν είναι απαραίτητο να επιστρέψουν στις βάσεις τους. Στη δύναμη αυτή περιλαμβάνονται δύο φρεγάτες, τρία μικρότερα σκάφη και ένα πετρελαιοφόρο και τέσσερις ομάδες υποβρυχίων καταστροφών.

Άλλο θερμό σημείο θα μπορούσε να είναι το οικόπεδο 3 όπου έχουν λάβει άδεια έρευνας η ΕΝΙ και η Kogas, στο οποίο όμως επίσης προβάλει διεκδικήσεις η Άγκυρα. Ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει είναι η πρόωρη διεξαγωγή των τουρκικών προεδρικών εκλογών, εντός του 2018.

Βάσει αυτού του σεναρίου ο Ερντογάν ίσως εσκεμμένα επιχειρήσει κλιμάκωση με Ελλάδα ή Κύπρο για εσωτερική κατανάλωση. Ο κίνδυνος κλιμάκωσης το 2018 είναι αυξημένος σε σχέση με προηγουμένως λόγω και των ευρημάτων των ερευνών, αλλά και λόγω της εξαίρεσης της Τουρκίας από τον προαναφερθέντα υποθαλάσσιο αγωγό.

Τα επεισόδια μεταξύ του ελληνικού και τουρκικού ναυτικού μπορεί να φτάσουν στο επίπεδο ανταλλαγής προειδοποιητικών πυρών, ειδικά εντός της κυπριακής ΑΟΖ όπου η ελληνοκυπριακή πλευρά νιώθει νομικά πιο ισχυρή. Κλιμάκωση με πραγματικά πυρά παραμένει πάντως απίθανη.

Για παράδειγμα το 2014 η τουρκική κυβέρνηση είχε δώσει άδεια στο τουρκικό ναυτικό να παρενοχλεί αλλά να μην πλήττει σκάφη στην κυπριακή ΑΟΖ. Πάντως τυχόν κλιμάκωση στην Αν. Μεσόγειο μπορεί να έχει αντίκτυπο και στο Αιγαίο με επεισόδια μεταξύ ελληνικών και τουρκικών πλοίων και αεροσκαφών.

Νέες τουρκικές ΝΑVΤΕΧ ειδικά για περιοχές όπως το οικόπεδο 10 όπου εμπλέκονται η Exxon Mobil και η Qatar Petroleum θα δείξει τις προθέσεις της Άγκυρας να επέμβει στρατιωτικά. Οι Τούρκοι θα μπορούσαν να παρενοχλήσουν και πλοία που πλέουν μεταξύ Λάρνακας και Λεμεσού, ακόμα και κρατώντας σκάφη κι πληρώματα, προσωρινά, έστω.

Υπάρχει επίσης αυξημένος κίνδυνος εταιρείες που έχουν κερδίσει άδεια έρευνας από την Κύπρο να δουν ακυρώσεις αναλόγων συμβολαίων τους στην Τουρκία. Στις εταιρείες αυτές περιλαμβάνεται η ιταλική ΕΝΙ, η αμερικανική Exxon Mobil, η γαλλική Total και η νοτιοκορεατική KOGAS. Ο Ερντογάν έχει προειδοποιήσει τις εταιρείες ότι αν πάρουν το μέρος των Ελληνοκυπρίων θα χάσουν έναν φίλο.

IHS Jane’s
Defence-Point



  Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση