Μια αναπροσαρμογή της συμμαχίας, διαφαίνεται ως κύκνειο άσμα του Ερντογάν

Του Δημήτρη Τσαϊλά

Κατά τον πρώτο π.Χ. αιώνα, ο Ρωμαίος ιστορικός Σαλλούστιος πίστευε ότι ο φόβος ενός εχθρού, παράγει εγχώρια συνοχή. Χωρίς αντίπαλο, οι Ρωμαίοι ανέστρεψαν τα όπλα τους προς το εσωτερικό. Και έλεγε ο ιστορικός «όταν τα μυαλά των ανθρώπων απαλλαγούν από ότι φοβούνται, προκύπτει η ακολασία και η αλαζονεία».

Και ξάφνου από τα μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες, που ήταν το «μότο» του μέντορα Davutoglu πέρασε ο Erdogan σε ένα εθνικιστικό αφήγημα κατά του Ελληνισμού και σε ένα υποστηρικτικό αφήγημα υπέρ της μουσουλμανικής αδελφότητας, πιστεύοντας ότι θα κερδίσει αφενός την εθνική συνοχή του λαού του, αφετέρου τον ηγετικό ρόλο του Σουλτάνου.

Μέση Ανατολή χωρίς Στρατηγική

Καθώς το τοπίο ασφάλειας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο συνεχίζει να εξελίσσεται, με διευρυνόμενες τις προκλήσεις, σε μια εποχή που τίποτα δεν φαίνεται  σταθερό. Βασική αιτία είναι η έλλειψη των στόχων από τη Δύση. Μέχρι σήμερα η διοίκηση Trump μπορεί να  χαρακτηριστεί από έλλειψη στρατηγικής, έως και αφελής, από τις ενέργειες  της στη Μέση Ανατολή. Οι ελπίδες που είχαν δημιουργηθεί από πολλές χώρες της περιοχής, σιγά-σιγά έχουν επισκιαστεί από μια αίσθηση σύγχυσης, δεδομένου ότι η συμπεριφορά των Ηνωμένων Πολιτειών δείχνει έλλειψη συνέπειας και διακατέχεται από ασαφείς στρατηγικούς στόχους.

Το κύριο χαρακτηριστικό της σημερινής Μέσης Ανατολής είναι ο αγώνας για την ηγεμονία μεταξύ των τριών ριζοσπαστικών ισλαμικών στρατοπέδων:

1. Το ιρανικό σιιτικό στρατόπεδο που προσπαθεί συνεχώς να επεκτείνει την επιρροή του, με τη δημιουργία ισλαμικών καθεστώτων στην περιοχή, με σκοπό να διαιρέσει το σουνιτικό αραβικό κόσμο.
   
2. Το τζιχαντιστικό στρατόπεδο των Σαλαφιστών Σουνιτών, με επικεφαλής το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα, το οποίο επιδιώκει να δημιουργήσει ένα ισλαμικό χαλιφάτο.
   
3. Το στρατόπεδο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, υπό την αιγίδα του Προέδρου της Τουρκίας Recep Tayyip Erdogan, ο οποίος έχει ως στόχο για μια νέα οθωμανική αυτοκρατορία με βάση την ιδεολογία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Βλέπουμε ότι ο Πρόεδρος Erdogan υποστηρίζοντας τη Μουσουλμανική Αδελφότητα στη Μέση Ανατολή επιδιώκει να αναβαθμίσει τη θέση της Τουρκίας ως μια νεο-οθωμανική αυτοκρατορία με βάση την ιδεολογία του κινήματος. Μέχρι σήμερα δεν τέθηκε καμία σημαντική πίεση στον Erdogan, παρόλο που ο ίδιος ενήργησε εις βάρος των αμερικανικών και ευρωπαϊκών συμφερόντων, όπως παρακάτω:

1. Με οικονομική βοήθεια προς το ισλαμικό κράτος, με τις παράνομες αγορές πετρελαίου από την οργάνωση.

2. Επιτρέποντας το πέρασμα των τζιχαντιστών από όλο τον κόσμο, μέσω Τουρκίας, είτε για να ενταχθούν στο Ισλαμικό κράτος στη Συρία και το Ιράκ, ή για να επιστρέψουν πίσω στις χώρες καταγωγής τους, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, η οποία δέχτηκε τους εκπαιδευμένους και έμπειρους τρομοκράτες. Το αποτέλεσμα ήταν μια σειρά από σοβαρές τρομοκρατικές επιθέσεις που πραγματοποιούνται από αυτούς τους δήθεν ακτιβιστές στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια.

3. Επιτρέποντας, ακόμα και ενθαρρύνοντας τη παράνομη μετανάστευση μουσουλμάνων στην Ευρώπη (πρόσφυγες και οικονομικοί μετανάστες), μέσω της Τουρκίας, και ιδιαίτερα προς τα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο Πέλαγος μέσω ενός τουρκικού συστήματος εμπορίας ανθρώπινων ψυχών. Ο Erdogan δεν κρύβει την πρόθεση του εξισλαμισμού της Ευρώπης μέσα από τη δημογραφική αλλαγή.

4. Με επίθεση κατά των Κούρδων, με πρόσχημα τις επιθέσεις στο Ισλαμικό Κράτος ή κατά του PKK στη Συρία, αν και οι Κούρδοι ήταν ο κύριος λόγος και όχι η καταπολέμηση της οργάνωσης.

Αντίδραση των ΗΠΑ
Τις επόμενες ημέρες, η διοίκηση Trump είναι πιθανό να ανακοινώσει τη πρώτη Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας. Ωστόσο ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ, Στρατηγός McMaster, με δηλώσεις του καταδίκασε το Κατάρ και τη Τουρκία ως τους κύριους χορηγούς για την εξτρεμιστική ισλαμιστική ιδεολογία που στοχεύει τα δυτικά συμφέροντα. Σύμφωνα με το πνεύμα της νέας Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας, εκτιμάται ότι αναμένεται να δοθεί προτεραιότητα σε τέσσερα «ζωτικά εθνικά συμφέροντα» των ΗΠΑ.
1. Η Κίνα και η Ρωσία που θεωρούνται από τον Λευκό Οίκο «ως δυνάμεις ρεβιζιονιστικές» που υπονομεύουν τη διεθνή τάξη.
2. Ο άλλος κίνδυνος προέρχεται  από καθεστώτα παρίες, όπως λογίζονται το Ιράν και η Βόρεια Κορέα, που «υποστηρίζουν την τρομοκρατία και αναζητούν όπλα μαζικής καταστροφής».

3. Η τρίτη απειλή προέρχεται από τις εξτρεμιστικές οργανώσεις ισλαμιστών.

4. Και η τέταρτη απειλή είναι η προσέγγιση Putin-Erdogan.

Συμπεράσματα

Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία δεν κατέβαλε κάποιο τίμημα για την αναξιόπιστη συμπεριφορά της, οι Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί με τις ευρωπαϊκές χώρες, τελευταία αρχίζουν να την απομονώνουν, με σκοπό να συνετισθεί ως μέλος του ΝΑΤΟ και ως μια χώρα που εξαρτάται οικονομικά από το εμπόριο της ΕΕ. Όμως αν η Τουρκία, δεν πάρει «κομμάτι» της Συρίας και αν δε βοηθηθεί στο Κουρδικό, έχει δείξει ότι θα παίξει με τη νατοϊκή συμμαχία. Το ΝΑΤΟ, το τελευταίο πράγμα που θα ήθελε τώρα να δει, είναι να επωφεληθεί η Ρωσία από έναν ισχυρό τριγμό εντός της νατοϊκής συμμαχίας. Η Τουρκία επίσης, απειλεί την Ελλάδα και μιλάει για αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάνης με συμφωνία μόνο προς όφελός της, αλλά φαίνεται τα πράγματα να πηγαίνουν κυριολεκτικά πολύ άσχημα για την Τουρκία.

Η συμμαχία του ΝΑΤΟ δεν μπορεί να παραμείνει αποτελεσματική διατηρώντας μια μυωπική στρατηγική, με αυτές τις προκλήσεις, που αναβαθμίζουν τη στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας στη Μεσόγειο σε ένα πιο  διεκδικητικό ρόλο.  Επίσης με την αναξιοπιστία της Τουρκίας, πλέον δεν είναι βιώσιμη και φιλόδοξη η στρατηγική στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Το ΝΑΤΟ εκτιμάται, ότι θα κάνει ενέργειες ώστε να προσαρμοστεί, και να προωθήσει το ρόλο του στη φλεγόμενη περιοχή. Ειδικότερα, στη συμμαχία εκτιμάται ότι θα γίνει προσπάθεια να επιτευχθεί συναίνεση σχετικά με το πεδίο εφαρμογής τόσο στον πολιτικό της ρόλο όσο και για τον καταμερισμό των επιχειρησιακών ρόλων των μελών της περιοχής. Φυσικά, αυτό προϋποθέτει ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ θα κινηθούν από κοινού διευκρινίζοντας τις απειλές, παράλληλα με τα εθνικά τους συμφέροντα.

* O κ. Δημήτρης Τσαϊλάς είναι Υπονάυαρχος ε.α. ΠΝ.
Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση