Οι επιπτώσεις από το κουρδικό δημοψήφισμα απειλούν τα δυτικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή

Tης Guney Yildiz

Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία που διεξήγε η Κουρδική Περιφερειακή Κυβέρνηση στο Ιράκ (KRG) στις 25 Σεπτεμβρίου, υπολογιζόταν να ενισχύσει την διαπραγματευτική τους δύναμη με τη Βαγδάτη, την Τεχεράνη και την Άγκυρα, και να ενισχύσει τη εσωτερική πολιτική τους θέση συσπειρώνοντας τους Κούρδους γύρω από τον εθνικιστικό στόχο.

Αλλά αντί αυτού, το δημοψήφισμα έχει προκαλέσει μία επιθετική αντίδραση από τον Hashd al Shabi (Λαϊκές Δυνάμεις Κινητοποίησης) και τον ιρακινό στρατό, που μαζί ξεκίνησαν μια επίθεση στην κουρδική περιοχή, ανακτώντας αρκετές αμφισβητούμενες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης και της πλούσιας σε πετρέλαιο πόλης Κιρκούκ.

Η πολιτική σύγκρουση που ακολούθησε έχει αποδυναμώσει την θέση του KRG έναντι της Βαγδάτης και κατακερμάτισε ακόμη περισσότερο τις κουρδικές ομάδες. Πραγματικά, το δημοψήφισμα είναι πιθανό να έχει κοστίσει την πολιτική ζωή του μεγαλύτερου υποστηρικτή του, του προέδρου Masoud Barzani, ο οποίος δήλωσε ότι θα παραιτηθεί.

Η απώλεια του ελέγχου του Κιρκούκ, που θεωρείται από πολλούς Κούρδους ότι είναι το πνευματικό τους σπίτι, ήταν μια τεράστια καταστροφή. Αλλά ο επακόλουθος εσωτερικός πολιτικός κερματισμός σηματοδοτεί ότι η καταστροφή ίσως να μην περιορίζεται στο Κιρκούκ. Η κρίση θα μπορούσε να διαλύσει τα πολιτικά κόμματα και να διασπάσει περαιτέρω το κουρδικό πολιτικό τοπίο, καταργώντας το προηγούμενο αναποτελεσματικό αλλά σταθερό status quo.

Οι Κούρδοι πολιτικοί είναι τώρα χωρισμένοι σε παρατάξεις που ήταν υπέρ και κατά του δημοψηφίσματος -ένας διαχωρισμός που έχει πλήξει όλα τα πολιτικά κόμματα. Το Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα (kDP), το οποίο ήταν υπέρ της ιδέας της ανεξαρτησίας, έχει διαχωριστεί μεταξύ του πρωθυπουργού της KRG, Nechirvan Bargain και του θείου του, προέδρου Masoud Barzani.

Το PUK. το οποίο ήταν πολύ λιγότερο ενθουσιώδες για το δημοψήφισμα της ανεξαρτησίας, τελικά υποστήριξε την ψηφοφορία στη βάση του ότι εάν ήταν εναντίον, θα είχε μεγάλο πολιτικό κόστος για το κόμμα. Τώρα βρίσκεται διχασμένο ανάμεσα σε διάφορες παρατάξεις που κατηγορούν ανοιχτά η μία την άλλη για προδοσία.

Αυτό το blame-game δεν θα βοηθήσει κανένα από τα κόμματα, και είναι πιθανό ότι και οι υπέρ του δημοψηφίσματος και οι κατά του δημοψηφίσματος δυνάμεις θα βγουν πιο αδύναμες από την τρέχουσα κρίση. Οι παρατάξεις εναντίον του δημοψηφίσματος θα κατηγορηθούν ότι διχάζουν τον κόσμο και αυτές υπέρ της ψηφοφορίας θα κατηγορηθούν για την λάθος εκτίμησή τους.

Αυτό το χάος δεν αποτελεί απλώς μια άσχημη είδηση για τον κουρδικό πληθυσμό στο Ιράκ, αλλά επίσης και για τις ευρωπαϊκές χώρες. Το Ιρακινό Κουρδιστάν ήταν ένας από τους πιο στενούς συμμάχους της Δύσης στην περιοχή. ¨Έχει αποδειχθεί ότι είναι απαραίτητο στο να αντιμετωπίζει τις εξτρεμιστικές σουνιτικές οργανώσεις όπως το Isis και να εξουδετερώσει την επιρροή του Ιράν στο Ιράκ.

Οι δυτικοί ηγέτες έχουν έναν θετικό ρόλο στην κουρδική πολιτική πολλές φορές στην πρόσφατη ιστορία. Οι επιτυχημένες προσπάθειες της πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Madeline Albright να ενώσουν τον ηγέτη του KDP Barz;ani και τον ηγέτη της Πατριωτικής Ένωσης του Κουρδιστάν (PUK), Jalal Talabani, που πέθανε τον προηγούμενο μήνα, ήταν κρίσιμη στο να φέρει την πολιτική σταθερότητα στην περιοχή, βάζοντας τέλος στην εποχή του εμφυλίου πολέμου μεταξύ των κουρδικών κομμάτων.

Οι ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν τώρα να αναβιώσουν αυτόν τον ηγετικό ρόλο, διευκολύνοντας τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Βαγδάτης και του Έρμπιλ, καθώς και μέσω της ενθάρρυνσης του διαλόγου μεταξύ των ανταγωνιστικών κουρδικών παρατάξεων και προσωπικοτήτων. Στόχος θα ήταν να βοηθήσουν τα κόμματα να επιστρέψουν στη συζήτηση επί των βασικών διαφωνιών με έναν τρόπο που δεν αποσταθεροποιεί τις κουρδικές περιοχές ή δεν υπονομεύει αυτούς τους Ιρακινούς που στοχεύουν σε ένα λιγότερο διεφθαρμένο και περισσότερο πολιτικά ανεξάρτητο μέλλον.

Οι προτάσεις της επιστολής του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Rex Tillerson στον πρόεδρο Barzani, δύο ημέρες πριν από το δημοψήφισμα θα μπορούσαν να παράσχουν ένα καλό πλαίσιο για αυτόν τον δυτικό ρόλο. Στην επιστολή του ο Tillerson υποσχέθηκε στήριξη από τις ΗΠΑ και τον ΟΗΕ για διάλογο ενός έτους μεταξύ των Κούρδων και της κυβέρνησης της Βαγδάτης, για την αντιμετώπιση των παρακάτω ζητημάτων: τα σύνορα της κουρδικής περιοχής, συμπεριλαμβανομένου του Κιρκούκ εντός του πεδίου εφαρμογής του Άρθρου 140 του ιρακινού συντάγματος, το καθεστώς των Δυνάμεων Peshmerga, την κατανομή των εθνικών εσόδων από το πετρέλαιο και την διπλωματική εκπροσώπηση του KRG στις ξένες πρωτεύουσες.

Μια συμφωνία μεταξύ του Ιράκ και του Έρμπιλ είναι απαραίτητη για την μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Αλλά με τους Κούρδους να είναι τόσο αδύναμοι και διχασμένοι, δεν υπάρχει μεγάλη διάθεση στους σκληροπυρηνικούς στη Βαγδάτη να κάνουν οποιεσδήποτε παραχωρήσεις. Η διεθνής πίεση θα μπορούσε ως εκ τούτου να είναι απαραίτητη για να ενθαρρύνει αυτές τις οργανώσεις να δώσουν στον ιρακινό πρωθυπουργό Haider al-Abadi μια εντολή για μια πιο συμφιλιωτική προσέγγιση στις διαπραγματεύσεις.

Εάν η Ευρώπη αποτύχει να ενισχύσει την διπλωματική της δέσμευση με αυτούς τους τρόπους, θα παραχωρήσει την επιρροή στην Τεχεράνη και στην Άγκυρα. Με τις αντικρουόμενες ατζέντες τους, που συγκλίνουν μόνο στο να κόψουν τα "φτερά” των Κούρδων, κάτι τέτοιο θα σηματοδοτούσε ένα σοβαρό βήμα προς τα πίσω στην περιοχή.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση