Οι “Μάγισσες” της Wall Street και η Θρησκεία του Χρήματος (Money-theism)

Του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη

Ο κόσμος έκπληκτος παρακολουθεί τις τελευταίες δεκαετίες ένα απάνθρωπο και αδηφάγο μοντέλο οικονομίας να οδηγεί στην απόλυτη κοινωνική έκπτωση. Οι οικονομικές πολιτικές των χωρών σχεδιάζονται, επιβάλλονται και υλοποιούνται από εξωθεσμικά κέντρα της οικονομίας και παραοικονομίας. Αμύθητα ποσά αλλάζουν από την μια στιγμή στην άλλη χέρια, μετοχές ανεβαίνουν και κατεβαίνουν χωρίς αντίκρισμα στην πραγματική οικονομία, ενώ ακριβοπληρωμένοι μάνατζερ των πολυεθνικών και CEO των τραπεζών πουλούν στους ανυποψίαστους ιδιώτες απλές κόλλες Α4 με πολύπλοκους μαθηματικούς τύπους, χωρίς καμμιά αξιοπιστία.

Όλα αυτά συμβαίνουν μέσα σε ένα περιβάλλον πρωτοφανούς πλεονεξίας και φιλαργυρίας, ενώ ο απλός πολίτης, εκτεθειμένος στις ορέξεις των κερδοσκόπων, καλείται να αντιμετωπίσει αυτή την αδυσώπητη πραγματικότητα και το καθημερινό άγχος της ανεργίας και της επισφαλούς εργασίας, απροστάτευτος. Το κράτος, τα πολιτικά κόμματα, οι συνδικαλιστικοί και κοινωνικοί φορείς αδυνατούν να θεσπίσουν το απαραίτητο δίχτυ προστασίας, έχοντας κρατήσει τον ρόλο του απλού παρατηρητή, όταν, βέβαια, δεν συνεργάζονται ανοικτά με τους αδίστακτους τοκογλύφους.

Επιπλέον, οι έννοιες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της κοινωνικής αλληλεγγύης και του ιερού δικαιώματος της εργασίας έχουν καταστρατηγηθεί προς όφελος των δυνατών και επιτήδειων κερδοσκόπων. Ως εκ τούτου, πέρα από κάθε είδους πολιτική ανυπακοή στην τωρινή ανομία, είναι απαραίτητο, σήμερα όσο ποτέ, να διαμορφώσουμε νέους αξιακούς κώδικες που να συνάδουν με τις μεγάλες ηθικές, φιλοσοφικές και πνευματικές παραδόσεις του πολιτισμού μας.

Γι' αυτό αποκτά ιδιαίτερα αξία στις μέρες μας το μήνυμα που είχαν έγκαιρα απευθύνει από την Κωνσταντινούπολη οι προκαθήμενοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών, όπου ορθά διαπίστωναν ότι το χάσμα των πλουσίων και των φτωχών διευρύνεται δραματικά εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης “...η οποία είναι συνήθως αποτέλεσμα μανιακής κερδοσκοπίας εκ μέρους οικονομικών παραγόντων και στρεβλής οικονομικής δραστηριότητας, η οποία, στερούμενη ανθρωπολογικής διαστάσεως και ευαισθησίας, δεν εξυπηρετεί, τελικώς, τις πραγματικές ανάγκες της ανθρωπότητος. Βιώσιμος οικονομία είναι εκείνη, η οποία συνδυάζει την αποτελεσματικότητα με την δικαιοσύνην και την κοινωνικήν αλληλεγγύην...” (Three Documents on Global Crisis, 12/10/2008).

 

Η αδικία της πλεονεξίας

Οι βλέψεις των ισχυρών και των ιδιοτελών συμφερόντων, που επιδιώκουν να χειραγωγήσουν τον άνθρωπο και να καταστρέψουν τον κοινωνικό ιστό στο όνομα του προσωπικού πλουτισμού, είχαν υποστεί αδυσώπητη κριτική και καταδίκη από την αρχαιότητα.

Ο ίδιος ο Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια συζητά για την δικαιοσύνη και την συνδέει με την πλεονεξία: άδικος είναι ο πλεονέκτης και δίκαιος είναι αυτός που δεν είναι πλεονέκτης. Η λέξη στην ελληνική γλώσσα τα λέει όλα... πλεονέκτης είναι αυτός που θέλει να έχει περισσότερα απ' όσα πρέπει, απ' όσα του αναλογούν σύμφωνα με την ζωή του και την αξία του: επεί δε πλεονέκτης ο άδικος, περί τ'αγαθά έσται... (Βιβλίο VΙ-2).

Το να παίρνω περισσότερα απ' όσα πρέπει για την δική μου ωφέλεια, ζημιώνοντας τους άλλους, είναι επίσης ζήτημα ανελευθεριότητας. Με τον όρο αυτόν ο Αριστοτέλης υπονοεί την μη σωστή διαχείριση του πλούτου.

Ο πλούτος είναι εξωτερικό αγαθό, γιατί χρειάζεται για να συντηρείται ο άνθρωπος, να εξασφαλίζει την τροφή του, την υγεία του και την σωστή ανατροφή των παιδιών του. Αυτό για κάθε άνθρωπο είναι το απολύτως αναγκαίο με όρους αξιοπρέπειας. Πέρα από τα αναγκαία για να ζήσω, ο πλούτος μού δίνει δυνατότητα να είμαι γενναιόδωρος με τους άλλους αλλά και για να μην ασχολούμαι συνέχεια για να παράγω χρήματα προς το ζην· να μην χάνω την ζωή μου παράγοντας συνέχεια πλούτο ώστε να κάνω δραστηριότητες που έχουν ουσιαστικότερη αξία.

Αλλά και στην Παλαιά Διαθήκη, ο προφήτης Ελισσαίος, που θεράπευσε τα ύδατα της Ιεριχούς και ανέστησε νεκρούς με τις πράξεις του, ταυτίζει την φιλαργυρία με την λέπρα. Και σε πολλά εδάφια, όμως, της χριστιανικής Αγίας Γραφής έχει καταδικαστεί η απληστία και η φιλαργυρία των τοκογλύφων ως αμαρτία που φέρνει την δυστυχία στην κοινωνία και την συμφορά στην πολιτεία.

Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης (335-395 μ.Χ.) στην ομιλία του “Κατά Τοκιζόντων” (Contra Usurarios) θίγει το επίκαιρο πρόβλημα της ανισότητας του πλούτου και το “παρά φύσιν” φαινόμενο της τοκογλυφίας.

Η τοκογλυφία είναι “απεχθής” αμαρτία, σύμφωνα με τον Γρηγόριο Νύσσης, αδελφό του Μεγάλου Βασιλείου, γιατί γίνεται σκόπιμα, προμελετημένα και με δολιότητα κατά των ανθρώπων.

Ο άγιος Γρηγόριος, που είχε μαθητεύσει στις φιλοσοφικές σχολές της αρχαιότητας, επικαλείται την βασική αρχή της Πλατωνικής Σχολής ότι, στην κοινωνική ζωή των ανθρώπων προέχει η αρετή και όχι το προσωπικό συμφέρον και η συσσώρευση πλούτου. “Ο τοκογλύφος δεν γνωρίζει τον κόπο της γεωργίας και την εφευρετικότητα του εμπορίου. Κάθεται στο ίδιο σημείο με έγγραφα υποθήκευσης και νομίσματα, τρέφοντας στο σπίτι του θηρία [...] Εύχεται οι άνθρωποι να αντιμετωπίζουν ανάγκες και συμφορές ώστε υποχρεωτικά να καταφεύγουν σ' αυτόν... ακολουθεί τους εισπράκτορες όπως οι γύπες τα στρατεύματα κατά την διάρκεια πολέμου [...].

Κάθε μέρα ο τοκιστής μετράει τα κέρδη του, αλλά δεν χορταίνει την επιθυμία του. Αγχώνεται με τον χρυσό που έχει στην οικία του, γιατί μένει αργός και άπρακτος. Έτσι, αρχίζει και κινεί δραστήρια τον άθλιο χρυσό από χέρι σε χέρι για να γεννήσει τόκους. Και τον δανείζει για την επίτευξη κέρδους. Γι' αυτό, πολλές φορές βλέπουμε τον πλούσιο να μην έχει στο σπίτι του κανένα νόμισμα και όλες οι ελπίδες του είναι στα χαρτιά και στις ομολογίες· έτσι τίποτα το εμπράγματο δεν έχει και τα πάντα κατέχει”.
[Ολόκληρο το κείμενο του αγίου Γρηγορίου Νύσσης, με εξαιρετική επιμέλεια από τον οικονομολόγο Σπύρο Λαβδιώτη και σχετική βιβλιογραφία, βρίσκεται στο site https://spiros26.wordpress.com/]

Δυστυχώς γι' αυτούς, και ατυχώς για εμάς, οι αχρείοι φιλάργυροι, σύμφωνα με τον Ματθαίο, δεν γνωρίζουν ότι η είσπραξη των τόκων είναι πικρότερη από την χολή γιατί η κόλαση γι' αυτούς θα είναι ανηλεής. (Ματθ. 18, 32-34)

Η Επίχρυση Εποχή

Στην παραπάνω ομιλία του, ο Γρηγόριος Νύσσης παραθέτει το παράδειγμα ενός άθλιου φιλάργυρου της εποχής εκείνης, στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που ζούσε τοκίζοντας χρήματα. Δεν αγόραζε ποτέ τα απαραίτητα για να ζει, φορούσε συνέχεια τα ίδια ρούχα, δεν πλενόταν ποτέ από την αρρωστημένη τσιγγουνιά του και δεν μόρφωσε τα παιδιά του προκειμένου να αυξάνει συνεχώς την περιουσία του. Επειδή δεν εμπιστευόταν κανέναν, έκρυβε τον χρυσό του μέσα στους τοίχους, αλλάζοντας συνέχεια σημεία και μεθόδους σε βαθμό που ούτε ο ίδιος θυμόταν το μέρος ούτε κανένας άλλος το ήξερε.

Όταν, λοιπόν, πέθανε ξαφνικά, τα παιδιά του και οι συγγενείς δεν μπόρεσαν να βρουν τίποτα από τον θησαυρό που θα κληρονομούσαν και έζησαν φτωχοί και ανέστιοι, αναθεματίζοντας καθημερινά τον πατέρα τους.

Φυσικά, ο εν λόγω χρηματιστής... ανεμοσκορπιστής, που έζησε μια ζωή βουτηγμένη στο πάθος της φιλαργυρίας, δεν ήταν ο πρώτος ούτε ο τελευταίος.

Κλασσική επιβεβαίωση αυτής της αλήθειας στη νεώτερη εποχή είναι η ζωή της Αμερικανίδας Henrietta Howland Robinson, που γεννήθηκε στο New Bedford της Μασσαχουσέττης, στην αυγή της Βικτωριανής εποχής (21 Νοεμβρίου 1834) και έζησε μέσα σε αμύθητο πλούτο μέχρι τα 82 της χρόνια, έως το 1916.

Η περιουσία της υπολογιζόταν στα 200 εκατομ. δολλάρια περίπου εκείνη την εποχή -το σημερινό ποσό θα ήταν περίπου 17 δισεκατομ. δολλάρια. (Η περιουσία του J.P. Morgan την εποχή του θανάτου του, τρία χρόνια νωρίτερα από αυτήν, ήταν περίπου 80 εκατομ. δολλάρια). Είχε ξοδέψει ολόκληρη την ζωή της κυνηγώντας το χρήμα.

Έμεινε γνωστή ως Hetty Green, “η πλουσιότερη γυναίκα στον κόσμο”. Την δεκαετία του 1890, στο αποκορύφωμα της Επίχρυσης Εποχής (Gilded Age) ήταν τόσο διάσημη, που ήταν συνώνυμη με την έννοια του “εξηνταβελόνη” ή του “τσιγγούνη”. Ο τύπος την παρακολουθούσε σε κάθε βήμα της και τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων την αποκαλούσαν “Η Μάγισσα της Wall Street”, όταν ήδη η Γουώλ Στρητ είχε αναδειχθεί στην Μέκκα του αμερικανικού καπιταλισμού.

Ο λόγος για το όνομα αυτό ήταν η φιλαργυρία της, ο ευερέθιστος χαρακτήρας της και η προσωπική υγιεινή της. Βρωμούσε κυριολεκτικά... Το καλοκαίρι, η κακοσμία της ήταν τόσο έντονη που, όσοι εργαζόντουσαν στον ίδιο τραπεζικό χώρο όπου η ίδια διατηρούσε γραφείο, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να μένουν όσο το δυνατόν πιο μακριά της. Τα μακριά μαύρα φορέματά της, παλιομοδίτικα όσο δεν έπαιρνε, είχαν γίνει πράσινα και είχαν κουρελιαστεί από την πολλή χρήση και την βρωμιά. Οι άκρες των νυχιών της ήταν εξαιρετικά βρώμικες. Ταλαιπωρείτο επί 20 χρόνια από μια οδυνηρή κήλη πριν αναγκαστεί τελικά να δει γιατρό. Εξοργίστηκε από την αμοιβή του για την επέμβαση (150 δολλάρια), αλλά ήταν τόσο εξουθενωμένη που δέχθηκε. Αργότερα, προσπάθησε να καθυστερήσει όσο μπορούσε την πληρωμή του γιατρού, αφού έτσι συνήθιζε να κάνει όταν ήταν να πληρώσει οποιονδήποτε για τις υπηρεσίες του.

Η Αργυρώνητη, στην ουσία, αυτή Εποχή στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών είναι τα τέλη του 19ου αιώνα, από την δεκαετία του 1870 μέχρι το 1900. Ο όρος για την περίοδο αυτή άρχισε να χρησιμοποιείται στην δεκαετία του 1920 και του 1930 και προέκυψε από το μυθιστόρημα του Μαρκ Τουαίν “The Gilded Age: A Tale of Today”, όπου σατίριζε μια εποχή σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων που κρύβονταν κάτω από μια λεπτή χρυσή επίστρωση. Οι αρχές της Επίχρυσης Εποχής συνέπεσαν με την μεσαία περίοδο της Βικτωριανής εποχής στην Βρετανία και την Μπελ Επόκ στην Γαλλία.

Η χρυσή βιτρίνα της φτώχειας

Η Επίχρυση Εποχή είναι μια περίοδος γοργής οικονομικής ανάπτυξης, ειδικότερα στον Βορρά και στον Νότο. Καθώς οι αμερικανικοί μισθοί ήταν πολύ υψηλότεροι από εκείνους στην Ευρώπη, ιδιαίτερα για τους ειδικευμένους εργάτες, η εποχή αυτή βίωσε μια εισροή εκατομμυρίων Ευρωπαίων μεταναστών. Η γρήγορη εξάπλωση της εκβιομηχάνισης οδήγησε σε πραγματική αύξηση αποδοχών κατά 60%, μεταξύ 1860 και 1890, του συνεχούς αυξανόμενου εργατικού δυναμικού.

Όμως, η Επίχρυση Εποχή ήταν επίσης μια εποχή εξοντωτικής φτώχειας και ανισότητας για εκατομμύρια ανθρώπων, ενώ η υψηλή συγκέντρωση του πλούτου μερικών γινόταν όλο και πιο ορατή, προκαλώντας τον φθόνο.

Οι σιδηρόδρομοι ήταν η πλέον αναπτυσσόμενη βιομηχανία, με τον εργοστασιακό τομέα, τα μεταλλεία και το χρηματιστήριο να αποκτούν όλο και περισσότερη σημασία. Στον επιχειρησιακό τομέα διαμορφώνονταν μεγάλα, ισχυρά και πλούσια τραστ.

Η Hetty Green κληρονόμησε σχεδόν 7 εκατομ. δολλάρια από τον πατέρα και την θεία της το 1865. Επρόκειτο για μεγάλη περιουσία, την οποία, μεταξύ της ηλικίας των 31 ετών, όταν κληρονόμησε, και πενήντα χρόνια μετά, όταν πέθανε, αποκλειστικά μόνη της την αύξησε την περιουσία σε σχεδόν 200 εκατομ. δολλάρια.

Τόσο η μητέρα της, όσο και ο πατέρας της προερχόντουσαν από παλιές εύπορες, εγκατεστημένες στον Νέο Κόσμο, οικογένειες αποίκων. Η Hetty είπε κάποτε σε έναν ρεπόρτερ, “Ο πατέρας μου μού είπε να μην δίνω τίποτα σε κανέναν, ούτε καν συμπάθεια”. (Ο πατέρας μιας άλλης πάμπλουτης Αμερικανίδας, της Doris Duke, ο James B. Duke, ήταν πιο ανθρωπιστής αφού η συμβουλή που έδωσε στο μοναχοπαίδι του ήταν απλώς να μην εμπιστεύεται κανέναν). Με έναν πατέρα όπως της Hetty δεν είναι ν' απορεί κανείς που η μητέρα της συχνά αναζητούσε ζεστασιά και καταφύγιο στο σπίτι της αδελφής της, Sylvia.

Όταν ήταν 25 χρονών, η από καιρό φιλάσθενη μητέρα της πέθανε. Η μητρική περιουσία πήγε ολόκληρη στον πατέρα της, χωρίς η Hetty να κληρονομήσει τίποτα. Η ίδια ήθελε να προσβάλλει την διαθήκη, αλλά φοβόταν ότι, αν εναντιωνόταν στον πατέρα της, θα έθετε σε κίνδυνο το έννομο συμφέρον της στην δική του περιουσία.

Η Hetty ακολούθησε τον πατέρα της στη Νέα Υόρκη, ανησυχώντας μήπως ξαναπαντρευτεί και φτιάξει νέα οικογένεια, πράγμα που μπορεί να άλλαζε τους όρους για την μελλοντική κληρονομιά της. Η θεία Sylvia, η πλουσιότερη γυναίκα στο New Bedford, πέθανε δύο χρόνια αργότερα και η Hetty έμαθε ότι είχε πρόσφατα αλλάξει την διαθήκη της, μειώνοντας κατά πολύ το μερίδιό της από την συνολική περιουσία των 2 εκατομ. δολλαρίων, που υπολόγιζε να κληρονομήσει. Συμπτωματικά, τον ίδιο χρόνο πέθανε και ο πατέρας της, αφήνοντάς της 1 εκατομ. δολλάρια σε μετρητά και το εισόδημα από ένα καταπίστευμα 5 εκατομ. δολλαρίων. Ήταν τότε 31 ετών.

Αρχικά, η Hetty χρησιμοποίησε την κληρονομιά του πατέρα της για να επενδύσει σε χαρτονομίσματα που είχαν τυπωθεί για την χρηματοδότηση του αμερικανικού Εμφυλίου. Οι υπόλοιποι επενδυτές ήταν επιφυλακτικοί με αυτά, επειδή είχαν εκδοθεί από μια κυβέρνηση που δεν είχε ακόμα σταθεί για τα καλά στα πόδια της, αλλά αυτή αγόραζε με μεγάλη τόλμη. Ισχυριζόταν ότι είχε κερδίσει 1,25 εκατομ. δολλάρια από τα χαρτονομίσματα αυτά μέσα σε έναν χρόνο.

Ακολουθώντας την οσμή του κέρδους

Στους χρηματιστηριακούς πανικούς του 1873, 1893 και 1907 αγόραζε ομόλογα, μετοχές και ακίνητα με πολύ μεγάλες εκπτώσεις. Όταν όλοι έτρεχαν να βγουν από την αγορά, η Green έμπαινε δυναμικά.

Την πιο τολμηρή της κίνηση την έκανε το 1907. Διαισθανόμενη ότι η αγορά ήταν υπερεκτιμημένη, πούλησε πολλές μετοχές και ομόλογα και ζήτησε την εξόφληση όλων των δανείων της. Όταν ξέσπασε ο “Πανικός του 1907”, αγόρασε περιουσιακά στοιχεία που ξεπουλούσαν εταιρείες στο χείλος της χρεωκοπίας. Μεταξύ άλλων, απέκτησε βραχυπρόθεσμα δημοτικά ομόλογα με υψηλό επιτόκιο, δανείζοντας τότε την JP Morgan για να σωθούν οι τράπεζές της.

“Δεν υπάρχει κανένα φοβερό μυστικό για να κάνεις περιουσία... Το μόνο που χρειάζεται είναι να αγοράζεις φθηνά και να πουλάς ακριβά, να δρας έξυπνα και να είσαι επίμονος”, είχε πει. Αυτό δεν θα ξένιζε τους σημερινούς θαυμαστές του Warren Buffett (Ουώρεν Μπάφετ), πρότυπου της παγκοσμιοποίησης.

“Η Hetty Green ήταν ο θηλυκός Warren Buffett της εποχής της”, έγραψε η Janet Wallach στο The Richest Woman in America: Hetty Green in the Gilded Age. “Όπως ο Buffett, πίστευε ότι οι χρηματιστηριακές κρίσεις πρόσφεραν μεγάλες ευκαιρίες στους επενδυτές”.

Το 1867, δύο χρόνια μετά τον θάνατό του πατέρα της, η Hetty παντρεύτηκε με έναν άνδρα 14 χρόνια μεγαλύτερό της, τον Edward Green, έναν ευπροσήγορο επιχειρηματία από το Bellows Falls του Vermont, που είχε αποκτήσει περιουσία από το εμπόριο του μεταξιού στις Φιλιππίνες.

Όταν εγκαταστάθηκαν στο Vermont, μετά από 8 χρόνια ζωής στο Λονδίνο, η Hetty άρχισε να δείχνει σημάδια εγκατάλειψης του εαυτού της: βρώμικα χέρια και νύχια, ρούχα που σπάνια άλλαζε και συνέχιζε να τα φορά ακόμα κι όταν γίνονταν κουρέλια. Ζούσε μέσα στην ανέχεια: τα παιδιά της πήγαιναν σχολείο με άθλια ρούχα. Τον χειμώνα ενίσχυε το πανωφόρι και τα παπούτσια του γυιού της με εφημερίδες. Το ετήσιο εισόδημά της ήταν ήδη πάνω από 500.000 δολλάρια (σήμερα θα μιλούσαμε για εκατομμύρια), όμως παζάρευε τα πάντα με τους πάντες για αυτά που έπρεπε να πληρώσει... Οι ντόπιοι μαγαζάτορες έτρεμαν μήπως κι αγγίξει το εμπόρευμά τους με τα βρώμικα χέρια της. Το πιο εξοργιστικό, όμως, ήταν η τσιγγουνιά που έδειξε για τον γυιό της, Ned. Το παιδί τραυματίστηκε σε ατύχημα στο γόνατο, όταν ήταν εννέα ετών. Η Hetty αρνήθηκε να ζητήσει ιατρική βοήθεια, φοβούμενη το κόστος. Το αγόρι κούτσαινε μέχρι την εφηβεία του, οπότε το πόδι του μολύνθηκε και χρειάστηκε να ακρωτηριαστεί πάνω από το γόνατο.

Όταν έμενε στο Bellows Falls, έπαιρνε το τραίνο για τη Νέα Υόρκη -τις περισσότερες φορές για μια ημέρα (6ωρο ταξίδι προς κάθε κατεύθυνση), όπου επένδυε με μεγάλη επιτυχία στο εκεί χρηματιστήριο.

Εξαιρετικό σκίτσο της “Επίχρυσης” αργυρώνητης εποχής του J.S. Pughe: Οκτώ αρσενικά και ένα θηλυκό (η Hetty Green) “αρπακτικά” της Wall Street κάθονται γύρω από το τραπέζι με τον “χρυσό μόσχο”, που παραπέμπει στην καταδικασμένη ειδωλολατρεία των Ιουδαίων στην Παλαιά Διαθήκη. Κρεμασμένα στον τοίχο είναι τα πορτραίτα του Μίδα και του Κροίσου... Ανάμεσα στους εικονιζόμενους διακρίνονται, εκτός της Hetty, ο John D. Rockefeller, ο Andrew Carnegie και ο J.P. Morgan.

Η εκδίκηση των παιδιών της

Η Γουώλ Στρητ παρακολουθούσε έκπληκτη την ξεχτένιστη και βρώμικη μικροσκοπική γυναίκα να ρισκάρει πολλά χρήματα σε καθόλου σίγουρες μετοχές, ειδικότερα σε ορισμένους σιδηροδρόμους (τις “καυτές” μετοχές της εποχής) και σχεδόν κάθε φορά να έχει κέρδος. Καμμιά γυναίκα δε είχε καταφέρει κάτι τέτοιο ποτέ.

Μέχρι το 1881, ο Green, που έπαιζε στα χρηματιστήρια, είχε χάσει το μεγαλύτερο μέρος από την 2 εκατομ. δολλαρίων περιουσία του. Η Hetty αρνήθηκε να συνδράμει στην διατήρηση του σπιτικού τους και αποφάσισε να μετακομίσει με τα παιδιά της στη Νέα Υόρκη, όπου θα ήταν πιο κοντά στην “δουλειά” της.

Για τα επόμενα χρόνια, η μητέρα και τα παιδιά ζούσαν σε διάφορα φθηνά διαμερίσματα με κρύο νερό (το ζεστό νερό ήταν, ούτως ή άλλως, περιττή πολυτέλεια για ανθρώπους που δεν πλένονταν) και σε επιπλωμένα δωμάτια... των οποίων το ενοίκιο δεν υπερέβαινε τα 22 δολλάρια τον μήνα.

Η οικογένεια στερείτο κάθε τι που μπορούσε να αγοραστεί με χρήματα και να δημιουργήσει θαλπωρή. Όταν η Hetty πήγαινε στο γραφείο που διατηρούσε σε έναν χώρο στη Γουώλ Στρητ, λέγεται ότι έφερνε μαζί της το γεύμα της -ένα τενεκεδάκι με κουάκερ, που το ζέσταινε στην σόμπα άλλου γραφείου και το έτρωγε έτσι στεγνό. Σε μια ιστορία στη New York Herald, το 1888, αναφερόταν ότι “τα έξοδα φαγητού της Green δεν ξεπερνούν τα 5 δολλάρια την εβδομάδα, ενώ τα υπόλοιπα έξοδά της είναι λιγότερα από 4 δολλάρια”.

Δεκάδες ιστορίες κυκλοφορούσαν γι' αυτήν από στόμα σε στόμα, δίνοντας στην “Μάγισσα της Γουώλ Στρητ” εξωφρενικές διαστάσεις. Ήταν το αγαπημένο θέμα στις στήλες κοινωνικού κουτσομπολιού των μεγάλων νεοϋορκέζικων εφημερίδων για χρόνια. Η Hetty Green ήταν η “τσιγγούνα”, η “μάγισσα”, η “μέγαιρα”, ένα “πιτ-μπουλ” του χρηματιστηρίου.

“Αυτή δεν είναι η πλούσια κυρία που μια ολόκληρη νύχτα έψαχνε να βρει ένα γραμματόσημο το 2 σεντς;”.

Η Hetty Green είναι στα μάτια του κόσμου το “τέρας” που μετέφερε κάποτε 200.000 δολλάρια σε ομόλογα μέσα σε ένα λεωφορείο, κι όμως, όταν ένας επιβάτης τής είπε ότι θα ήταν πιο άνετα με ένα ταξί... αυτή του απάντησε: “Εσύ ίσως μπορείς να μισθώσεις ταξί, εγώ δεν μπορώ”.

Όταν μεγάλωσε ο γυιός της Ned, τον έγραψε στο Fordham, όπου πήρε πτυχίο Νομικής. Μόλις το αγόρι έγινε δικηγόρος, τον έστειλε στο Σικάγο να διευθύνει εκεί τις επενδύσεις της σε ακίνητα. Τον πλήρωνε με ελάχιστα χρήματα, οπότε κι αυτός ήταν υποχρεωμένος να ζει σε φθηνά καταλύματα. Μόλις πέρασε τις “εξετάσεις” της μητέρας του στο Σικάγο, όμως, μετακόμισε στο Τέξας για να ζωντανέψει κάποιους σιδηροδρόμους που είχε αγοράσει κοψοχρονιά η Hetty.

Στο Σικάγο συνάντησε την Mabel Harlow, μια πόρνη που ήταν και η πρώτη σεξουαλική του εμπειρία. Πήρε μαζί του την Mabel στο Τέξας και εγκαταστάθηκαν σε σουΐτες ξενοδοχείων όπου αυτή έφερνε τα κορίτσια και ο Ned κανόνιζε τους πελάτες, τα δωμάτια και τις σαμπάνιες...

Η Hetty Green εργαζόταν καθημερινά μέχρι τα 75 της, ζώντας σε μικρότερα καταλύματα αφ' ότου τα παιδιά της έφυγαν. Όταν ήταν 77 ετών, έπαθε πνευμονία. Οι εφημερίδες σε ολόκληρο τον κόσμο έλεγαν ότι η Μάγισσα της Γουώλ Στρητ ήταν κοντά στον θάνατο. Αλλά αυτή τους ξεγέλασε και επέζησε. Η μάγισσα δεν πέθαινε, αλλά μετακόμισε στο δεύτερο σπίτι του γυιού της (και συμφώνησε να του δίνει ενοίκιο ίσο με αυτό που έδινε στο προηγούμενο σπίτι που έμενε) όπου έζησε τα τελευταία της χρόνια.

Την εποχή του θανάτου της κατείχε 6.000 τίτλους περιουσιακών στοιχείων σε 48 πολιτείες. Μεταξύ αυτών, σιδηροδρομικές εταιρείες, ξενοδοχεία και κτίρια γραφείων, αλλά και νεκροταφεία, υποθήκες σχεδόν 600 εκκλησιών και σχεδόν κάθε σημαντικό οικονομικό σταυροδρόμι στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Όταν η Hetty πέθανε, ο Ned έδωσε το κτήμα τους στην πόλη της Μασσαχουσέττης για να χρησιμοποιηθεί από τους επιστήμονες του ΜΙΤ για πειράματα λειτουργίας ισχυρών ραδιοπομπών, που χρειάστηκαν στο τέλος της δεκαετίας του 1920, προκειμένου να διατηρήσουν επαφή με την ομάδα εξερεύνησης της Ανταρκτικής του Richard E. Byrd.

Η κόρη της Hetty, Sylvia Green Wilks, ζούσε στη Νέα Υόρκη. Όταν ο αδελφός της Ned πέθανε το 1937, κληρονόμησε το σύνολο σχεδόν της περιουσίας του. Ασκητική και εκκεντρική, η Sylvia Green Wilks πέθανε το 1951, αφήνοντας μια περιουσία 90 εκατομ. δολλαρίων, το σύνολο σχεδόν της οποίας μοιράστηκε σε σχολεία, νοσοκομεία και φιλανθρωπικά ιδρύματα. Αυτή ήταν η εκδίκησή της προς την μητέρα της, Hetty Green, την γυναίκα που αγαπούσε το χρήμα: η κόρη της τα χάρισε όλα σε ξένους.

Οι Αμερικανοί ακτιβιστές του κινήματος Occupy Wall Street, πριν μερικά χρόνια που αναπτύχθηκε το μεγάλο κίνημα των Αγανακτισμένων και των πλατειών παγκοσμίως, στράφηκαν ενάντια σε όσους υπηρετούν τον “Θεό του Θανάτου”, διαδηλώνοντας έξω από τους χρηματοπιστωτικούς ναούς της Αμερικής.

Η Ύβρις της απληστίας

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, τόσο στην λογοτεχνία όσο και στην πραγματική ζωή, τέτοιων “αρπακτικών” που ακολουθούν τις πληγές της κοινωνίας όπως οι γύπες τα στρατεύματα στον πόλεμο. Το “επενδυτικό” μόττο των Ρότσιλντ, ως γνωστόν, ήταν πάντα το “αγόραζε εκεί που τρέχει το αίμα...”. Εκτός από την “μάγισσα Χέττυ”, ο αμύθητος πλούτος και η απληστία έχουν συνδεθεί και με άλλους “Γκοτζίλες” της Γουώλ Στρητ, όπως οι Morgan, οι Ροκφέλλερ, οι Carnegie κ.ά., διαχρονικά μέχρις τις μέρες μας.
Είναι όλοι ίδιοι, μια κλίκα ληστών.

Στην Αμερική, όπου διογκώνεται η δυσαρέσκεια για το χάλι της “κοινωνίας των αποκλεισμένων”, σε μια λαϊκή διαμαρτυρία κατά των Τραπεζών έξω από τα κεντρικά γραφεία της Bank of America στη Νέα Υόρκη, στην διάρκεια των κινητοποιήσεων του κινήματος Occupy Wall Street, ο δημοσιογράφος Chris Hedges εκφώνησε ένα μαστιγωτικό κατηγορώ, που αξίζει να γίνει ευρύτερα γνωστό. Υπάρχει στο http://www.informationclearinghouse.info/article27919.htm – Throw out the Money Changers – απ' όπου είναι και το παρακάτω απόσπασμα:
«Βρισκόμαστε εδώ σήμερα μπροστά στις θύρες ενός από τους χρηματοπιστωτικούς ναούς. Είναι ένας ναός όπου το υψηλότερο αγαθό είναι η απληστία και το κέρδος, όπου η αξία του ατόμου καθορίζεται από την ικανότητά του να συσσωρεύει πλούτο και ισχύ εις βάρος των άλλων, όπου οι νόμοι προσαρμόζονται, ξαναγράφονται και ακυρώνονται, όπου το ατέλειωτο μαγγανοπήγαδο της κατανάλωσης ορίζει την ανθρώπινη πρόοδο, όπου η απάτη και το έγκλημα είναι τα εργαλεία της δουλειάς.
Οι δύο πιο καταστροφικές δυνάμεις της ανθρώπινης φύσης -η απληστία και ο φθόνος- είναι το κίνητρο των κεφαλαιοκρατών, των τραπεζιτών, των μανδαρίνων των πολυεθνικών και των ηγετών των δύο βασικών αμερικανικών κομμάτων. Όλοι τους κερδίζουν από αυτό το σύστημα. Βάζουν τους εαυτούς τους στο κέντρο της δημιουργίας.
...Ο ανθρώπινος πόνος, οι πόλεμοι, η κλιματική αλλαγή, η φτώχεια, είναι μπίζνες γι' αυτούς. Τίποτα δεν είναι ιερό. Ο θεός του Κέρδους είναι ο θεός του Θανάτου.
Οι Φαρισαίοι των υψηλών οικονομικών κλιμακίων που μας κοιτάζουν τώρα μέσα από τα γωνιακά τους γραφεία χλευάζουν την αρετή. Η δυστυχία των φτωχών δεν τους απασχολεί. ... Κανένα πεινασμένο παιδί δεν τους χαλάει τον ύπνο τους.
Αν πρόκειται να σώσουμε την πατρίδα μας και τον πλανήτη μας, πρέπει να βγούμε από το εγώ μας και να ενταχθούμε σε ένα ευρύτερο σύνολο. Η αυτοθυσία ακυρώνει την αρρώστια της ιδεολογίας των πολυεθνικών. Η αυτοθυσία αδιαφορεί για τις ευκαιρίες της προσωπικής εξέλιξης, απόκτησης χρημάτων και εξουσίας. Η αυτοθυσία συντρίβει τα είδωλα της απληστίας και του φθόνου. Η αυτοθυσία απαιτεί να ξεσηκωθούμε κατά της κατάχρησης της ύβρεως και της αδικίας που μας επιβάλλεται από τους μανδαρίνους της εξουσίας των πολυεθνικών».

Money-theism: η θρησκεία του μηδενισμού

Ο συγγραφέας Philippe Cigantès, στο βιβλίο του «Μια Σύντομη Ιστορία του Κόσμου» (εκδ. ΛΙΒΑΝΗ, 2004) πραγματεύεται την φύση της ανθρώπινης απληστίας και την αδιάκοπη δίψα για εξουσία σε κάθε ιστορική περίοδο και πολιτισμό.

Προσπαθώντας να εξηγήσει πώς τόσο λίγοι Ισπανοί, με ελάχιστα όπλα, κατόρθωσαν να υποτάξουν εκατομμύρια Αζτέκων και Ίνκας, που είχαν συντριπτική αριθμητική υπεροχή, μιλά για την αποκαλούμενη encomenda.

Επρόκειτο για μια άλλη μορφή δουλείας, η δουλοπαροικία λόγω χρεών: οι Ινδιάνοι εξαναγκάζονταν να δουλέψουν για κάποιον Ισπανό κτηματία με μισθό ή με μερίδιο επί της συγκομιδής. Ο κτηματίας τούς δάνειζε με τέτοιους όρους, ώστε δεν μπορούσαν ποτέ να απαλλαγούν από τα χρέη με αποτέλεσμα να γίνουν δούλοι εφ’ όρου ζωής.

Αυτή είναι σήμερα η πραγματική εξουσία πίσω από τη νεο-δουλοκρατική μεταμοντέρνα «encomenda»: Ο νιχιλισμός (μηδενισμός) που πηγάζει από την υπερεθνική ελίτ. Αξίες όπως η ελευθερία, η ισότητα, η αδελφοσύνη, ο ανθρωπισμός, η ελευθερία και η τάξη έχουν χάσει όλες σε μεγάλο βαθμό την σημασία τους. Αυτό που παραμένει είναι ο χυδαίος υλισμός (ματεριαλισμός), καθαρός πόθος για χρήμα, ιδιοκτησία και προσωπική ισχύ.

Ο γκλομπαλισμός (παγκοσμιοποίηση) είναι μια κλασσική περίπτωση θρησκευτικού κινήματος γιατί:
- βασίζεται σε αυστηρό («νεοφιλελεύθερο») δόγμα
- έχει τους προφήτες του (συγγραφείς που αναπαράγουν ό,τι αφορά τις πολιτικές και οικονομικές χίμαιρες της ελίτ, τα βιβλία των οποίων εκδίδονται από ομάδες συγκεκριμένων συμφερόντων), τις «ιερατικές σχολές» του (ιδρύματα της ελίτ όπως το Γαίηλ, το Χάρβαρντ, το London School of Economics, το Open Society University στην Βουδαπέστη κ.λπ.).
- προσηλυτίζει ιερείς (δηλαδή άτομα που ζουν άνετα από το κήρυγμα και την διάδοση του διεθνιστικού δόγματος
- έχει τους ναούς του (το ΔΝΤ και τα κεντρικά γραφεία της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτων και την Wall Street στην Νέα Υόρκη) και
- όπως οι περισσότερες θρησκείες σε κάποια περίοδο της ιστορίας τους –σκοτώνει αναρίθμητους ανθρώπους.
Ο Dr M. Mahatir, επίσης, ως πρωθυπουργός της Μαλαισίας, αποκαλούσε Μαμμωνά τον Θεό των Παγκοσμιοποιητών (Γκλομπαλιστών).
Ανοίγοντας ένα πνευματικό συμπόσιο στην Μαλαισία στο Shah Alam (Κουάλα Λουμπούρ), στις 10 Δεκεμβρίου του 2002, ο γιατρός M. Mahatir έκανε μια κλινική διάγνωση του σημερινού Παγκόσμιου Κράτους, όταν ισχυρίστηκε ότι «ο μεσσιανισμός των νεοφιλελεύθερων-δημοκρατών είναι (σαν) ένα θρησκευτικό κίνημα που εκθειάζει τον Μαμμωνά αλλά αποκλείει κάθε ηθική». Όταν, αργότερα, διαλυθεί η ομίχλη και ξεκαθαρίσει η εικόνα, τόσο η θρησκεία του Ολοκαυτώματος όσο και της Παγκοσμιοποίησης θα αποδειχθεί ότι είναι απλώς διαφορετικές ερμηνείες της λατρείας του Μαμμωνά (ή, όπως ο καθηγητής Muzaffar έχει πει – πρόκειται για Θρησκεία του Χρήματος – Money-theism)!

Ο πόλεμος κατά της ανθρωπότητας

Αυτή η υπερεθνική νομενκλατούρα, που προσχηματικά χρησιμοποιεί τόσο τον «πόλεμο των πολιτισμών» όσο και τον «πολυπολιτισμό», ουδόλως νοιάζεται στην πραγματικότητα για κανέναν πολιτισμό ή θρησκεία, για τον Χριστό ή τον Μωάμεθ. Αυτοί πιστεύουν μόνο στην δική τους θεότητα, τον Μαμμωνά, τον αρχαίο θεό της απληστίας, που λατρεύετο δύο χιλιάδες χρόνια πριν, όταν ο ίδιος ο Χριστός με τα «Ουαί υμίν…» άλλαξε οριστικά και αμετάκλητα την πορεία της ανθρωπότητας.

Ο μεγάλος μας διηγηματογράφος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μας περιέγραψε αυτή την κυνική κακότητα στην νουβέλα του «Χαλασοχώρηδες» (δηλ. αυτοί που «χαλάνε», καταστρέφουν την χώρα):
«Ο Χριστός είπεν: “Ου δύνασθε Θεώ λατρεύειν και Μαμμωνά”.

Διατί δεν έλαβεν ως όρον αντιθέσεως άλλο τι βαρβαρικόν είδωλον; Διατί δεν είπε “Θεώ και Μολώχ ή Θεώ και Ασταρώθ ή Θεώ και Βάαλ;”

Διότι ο Μαμμωνάς είναι ισχυρός, ο κραταιότατος, όστις υποτάσσει παν άλλο είδωλον και τον Μολώχ και τον Ασταρώθ και τον Βάαλ. Η πλουτοκρατία ήτο, είναι και θα είναι ο μόνιμος άρχων του κόσμου, ο διαρκής Αντίχριστος. Αύτη γεννά την αδικίαν, αύτη τρέφει την κακουργίαν, αύτη φθείρει σώματα και ψυχάς. Αύτη παράγει την κοινωνικήν σηπεδόνα. Αύτη καταστρέφει κοινωνίας νεοπαγείς». (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Οι Χαλασοχώρηδες)

Οι σημερινοί Μαμμωνίτες, δηλαδή η υπερεθνική χρηματιστηριακή-συνωμοτική ελίτ…, «ζητούν μια θρησκευτική πίστη στο αλάθητο της άναρχης αγοράς», όπως αναφέρεται στην εισαγωγή τού βιβλίου του Νόαμ Τσόμσκυ Profit Over People (εκδ. Seven Stories Press, Ιούλιος 2003).

Όλες οι παράμετροι του Σχεδίου της Παγκόσμιας Χειραγώγησης (το οποίο παρουσιάσαμε παληότερα στο τεύχος 154, Καλοκαίρι 2007) είναι το προϊόν μιας επιχείρησης με το όνομα «Operations Research», που αναπτύχθηκε κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου για επίθεση κατά των εχθρικών πληθυσμών χρησιμοποιώντας εργαλεία κοινωνικής μηχανικής και ψυχολογικού πολέμου.

Τα όπλα που έχουν στα χέρια τους για να χειραγωγούν χώρες και λαούς είναι πολλά και αποτελεσματικά: μπορούν να υπερχρεώσουν μια χώρα, να εξαγοράσουν την πολιτική ηγεσία της, να διαφθείρουν κρατικούς λειτουργούς, να επιβάλουν υποτίμηση του νομίσματος, ιδιωτικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων ή καταστροφή της παιδείας κ.λπ…

Δεν είναι, λοιπόν, δυνατόν να συμβιβαστεί ούτε η αρχαία ελληνική, ούτε η ορθόδοξη χριστιανική παράδοση, όπου η υπερβολή ταυτίζεται με την αδικία, με την “φυσική κατάσταση της αγριότητας” του ανθρώπου που πρεσβεύει η νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία, σ' ένα περιβάλλον στο οποίο επικρατεί η ολοκληρωτική ιδιοτέλεια και ένας διαρκής “πόλεμος όλων εναντίον όλων” για την απόκτηση περισσότερου πλούτου. Διότι ο πλούτος είναι σαν τον θάνατο, όπως λέει κι ο Μέγας Χρυσόστομος: δεν έχει ποτέ τέλος... Αυτά πρέπει να έχουμε κατά νου, αν θέλουμε να αντισταθούμε και να επιβιώσουμε από τον παρατεταμένο θάνατο στον οποίο μας οδηγούν σαν έθνος και κοινωνία οι “οικονομικοί δολοφόνοι” του παγκόσμιου μηδενισμού.

* Δημοσιεύθηκε στο Τρίτο Μάτι τ.254, Ιούλιος 2017
Πηγή "Πύλη των Φίλων"


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση