Η Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν είναι μία χώρα με σύνδρομα μεγάλης δύναμης και ανασφάλειας

Του Χρήστου Θ. Μπότζιου
Πρέσβης ε.τ.

Την Τουρκία έχω επισκεφθεί αρκετές φορές. Λογικό να με έχει απασχολήσει και ιστορικά, πολιτικά και πολιτιστικά. Με τους εκάστοτε Τούρκους συναδέλφους διατηρούσα πολύ καλές προσωπικές σχέσεις και δεν έλειπαν μεταξύ μας τα αλληλοπειράγματα.

Από πλευράς μου τους έλεγα ότι πολύ πιθανό να ήταν εκτουρκισμένοι «Ρωμιοί» και αυτοί το ανταπέδιδαν με τη παρατήρηση ότι και οι σημερινοί Έλληνες είμαστε γνήσια τέκνα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Πολλές φορές διερωτήθηκα τι είδους κράτος είναι η σημερινή Τουρκία; Η πλέον πρόσφορη απάντηση θα ήταν μία χώρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Πρόκειται βέβαια για μία υπεραπλουστευμένη απάντηση. Το βέβαιο είναι ότι είναι διάδοχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που και αυτή ήταν διάδοχος της Βυζαντινής την οποία κατέλυσαν και τυπικά με την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Με βασικές όμως διαφορές από αυτήν.

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, όπως ονομάσθηκε από δυτικούς ιστορικούς αιώνες μετά, ξεκίνησε ως Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, δημιούργημα του Μεγάλου Κωνσταντίνου και των αμέσως διαδόχων του. Οι πρώτοι Αυτοκράτορες όπως και ο Ιουστινιανός ήσαν Ρωμαίοι με όχι καλή γνώση της ελληνικής. Ο πληθυσμός της Αυτοκρατορίας, ένα μωσαϊκό εθνοτήτων με κυρίαρχο το ελληνικό στοιχείο. Όπως γράφει η σπουδαία βυζαντινολόγος Ελένη Γλυκατζή-Αρβελέρ, τρία ήσαν τα βασικά χαρακτηριστικά της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Γλώσσα και Παιδεία ελληνική, Διοίκηση στα πρότυπα της Ρωμαϊκής και Θρήσκευμα Χριστιανοί Ορθόδοξοι.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία που την διαδέχθηκε, ήταν ακριβώς το αντίθετο. Επίσημη γλώσσα η Τουρκική, Θρήσκευμα το Ισλάμ (Σουνιτικό), Διοίκηση, Σουλτανική απολυταρχία. Πως τριακόσιοι ιππείς κατά τα τέλη του 12ου αιώνα προερχόμενοι από τα βάθη της Ασίας τουρκο-μογγολικής φυλής, κατόρθωσαν σιγά-σιγά να μετακινηθούν δυτικά, να καταλύσουν μια χριστιανική Αυτοκρατορία για να φθάσουν μέχρι τα πρόθυρα της Βιέννης; Αυτά είναι ερωτήματα της ιστορίας και δεν αφορούν αυτή τη στήλη. Το ενδιαφέρον μας επικεντρώνεται στην θέση της Τουρκίας σήμερα στο δυτικό κόσμο και στην συμπεριφορά της έναντι της Ελλάδας,της Κύπρου αλλά και της Δύσης γενικότερα.

Η γειτονική χώρα διακατέχεται από το σύνδρομο της μεγάλης Δύναμης το οποίο δεν πρόσκτησε τυχαία. Και ούτε είναι γνώρισμα αποκλειστικό του καθεστώτος Ερντογκάν. Και ο Κεμαλισμός που κυριάρχησε για δεκαετίες είχε παρόμοια αλλά μετριοπαθέστερα γνωρίσματα. Διέφερε από το σημερινό καθεστώς Ερντογκάν ως προς τον πολιτικό προσανατολισμό που ήταν, βασικά, φιλοδυτικός. Και για τους Κεμαλιστές ήταν έντονο το σύνδρομο υπεροχής έναντι των γειτονικών λαών που προέκυπτε τόσο από τα πληθυσμιακά μεγέθη της χώρας όσο και από την γεωπολιτική της θέση την οποία οι δυτικές χώρες την υπολόγιζαν σοβαρά.

Το Κεμαλικό σύστημα που στηριζόταν κυρίως στο στρατό και εν μέρει στη Δικαιοσύνη αλλά και στην Διπλωματική Υπηρεσία, αποδομήθηκε από τον Ερντογκάν και αντικαταστάθηκε, βαθμιαία, από ένα εθνικό-θρησκευτικό σύστημα, που φαίνεται να εδραιώνεται. Καταλυτικό ρόλο έπαιξαν και οι εξελίξεις στη Μ. Ανατολή με τη δυτική επέμβαση στο Ιράκ, στη συνέχεια στη Συρία όπως και τα παράγωγά τους, Προσφυγικό-Μεταναστευτικό, ISIS κ.α.

Το καθεστώς Ερντογάν άρχισε να δυσπιστεί για τις πραγματικές προθέσεις των ΗΠΑ στη Μ. Ανατολή φοβούμενο, μεταξύ άλλων, ότι υποθάλπεται και η δημιουργία Κουρδικού Κράτους που κατά εκτίμηση πολλών αναλυτών είναι πλέον αναπόφευκτη. Ο Ερντογάν ασκεί δριμεία κριτική κατά των ΗΠΑ με αφορμή και την μη έκδοση του Γκιουλέν το οποίο θεωρούν ότι υποκίνησε το αποτυχόν πραξικόπημα του Ιουλίου του περασμένου χρόνου. Ανάλογες είναι και οι αντιδράσεις και απειλές κατά ευρωπαϊκών χωρών Γερμανία, Γαλλία,Ολλανδία, Αυστρία ,συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας για τις κριτικές που ασκούν στον Τούρκο Πρόεδρο για τις αθρόες συλλήψεις, φυλακίσεις, εκτοπίσεις και συναφή μέτρα που έλαβε και εξακολουθεί να λαμβάνει κατά αντιφρονούντων τους οποίους ενοχοποιεί χωρίς να σέβεται τα νομικά και δημοκρατικά τους δικαιώματα.

Αναμφίβολα ο Ταγίπ Ερντογάν είναι ένας ευφυής και χαρισματικός πολιτικός ηγέτης. Επι των ημερών του η Τουρκία έχει σημειώσει μεγάλη οικονομική πρόοδο και έχει ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο όπως και των μη προνομιούχων πληθυσμών της Ανατολίας. Η συμμετοχή στο G20 ανύψωσε το κύρος της Τουρκίας διεθνώς. Βέβαια καμία οικονομικό-κοινωνική πρόοδος δεν θα ήταν εφικτή χωρίς τις επενδύσεις των Δυτικών αλλά και τις γενναίες επιχορηγήσεις και χρηματοδοτήσεις της Ε. Ενωσης πού αν τις στερηθεί μπορεί τα αποκτηθέντα πλεονεκτήματα να απολεσθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Όμως για πολλές δυτικές χώρες η Τουρκία έχει καταστεί ένας άβολος και απρόβλεπτος εταίρος . Το Ε. Κοινοβούλιο ,μάλιστα, ζήτησε την διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων αν δεν γίνουν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η θέση που συχνά ακούγεται από ορισμένους Τούρκους αξιωματούχους, ότι «Αν δεν μας θέλετε εσείς δεν σας θέλουμε και εμείς», νομίζω ότι οι περισσότεροι Τούρκοι πολίτες δεν θα την συμμερίζονται .Ούτε επίσης οι απειλές , φραστικές ή εμπρακτες, ότι θα στραφούν προς τη Ρωσία είναι πολύ ρεαλιστικές.

Η Μόσχα, προφανώς, θα επωφελείτο αλλά μεταξύ των δύο χωρών υπάρχουν και θέματα στρατηγικής φύσης που τις χωρίζουν. Η Τουρκία επιδεικνύει τελευταίως και μία ασυνήθιστη παραβατικότητα στο Αιγαίο και συγχρόνως επιθετικότητα έναντι της Κύπρου με κορύφωση τις αντιδράσεις στην έναρξη των γεωτρήσεων εντός της Κυπριακής ΑΟΖ που πραγματοποιούνται με την παρακολούθηση εκ του σύνεγγυς γαλλικών και αμερικανικών ναυτικών δυνάμεων. Θα επιχειρήσει η Άγκυρα να παρεμποδίσει τη συνέχιση των γεωτρήσεων ή θα επιδιώξει να εκβιάσει μία συμμετοχή στον ενεργειακό υποθαλάσσιο χώρο που βάσει των διεθνών κανόνων ανήκουν στην Κυπριακή ΑΟΖ;

Ήδη ανήγγειλε τη διεξαγωγή ναυτικών ασκήσεων σε επίμαχες θαλάσσιες περιοχές ενώ απειλεί να διενεργήσει και γεωτρήσεις καταφεύγοντας εν ανάγκη και σε αγορά τεχνολογικού υλικού που δεν διαθέτει. Η Γαλλική και αμερικανική συμπαράσταση συμπαράσταση προς την Κύπρο είναι ,όπως φαίνεται, δεδομένη. Θα περίμενε όμως κανείς και μία ενεργότερη συνδρομή από πλευράς της Επιτρόπου για τις Εξωτερικές Υποθέσεις της Ε. Ενωσης την Ιταλίδα κα. Μοργκερίνι.

Η απόκτηση ισχυρών συμμαχιών καταγράφεται στις επιτυχίες της Κυπριακής και ελληνικής διπλωματίας. Εύστοχη απάντηση στους τουρκικούς λεονταρισμούς και προκλήσεις δίνουν και οι δηλώσεις του έλληνα Υπουργού Εξωτερικών κ..Κοτζιά στο έγκυρο ευρωπαϊκό Πρακτορείο EUROACTIV ότι «δεν μπορεί ο κλέφτης να παριστάνει τον Σερίφη»

Κίνημα Πράττω
Πηγή MIgnatiou



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση