Πυκνώνουν τα σύννεφα του πολέμου

Γράφει ο Αλέξης Ζακυνθινός

Όλο και περισσότερα ΜΜΕ αναφέρονται στην επερχόμενη μεγάλη σύγκρουση της Κίνας με τις Η.Π.Α., μεταξύ άλλων στο νομισματικό πεδίο – κάτι που έχουμε αναφέρει από πολύ πριν, ενώ αποτελεί τον εφιάλτη της υπερδύναμης ειδικά εάν συνδυαστεί με ανάλογες κινήσεις εκ μέρους της Ρωσίας (το χρυσό ρούβλι).

Εν προκειμένω δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι, η Κίνα είναι μία από τις λίγες χώρες με ένδοξη ιστορία πολλών χιλιετιών, η οποία ανέκαθεν εξήγαγε την τέχνη και τον πολιτισμό της στη Δύση, χωρίς να υιοθετεί ποτέ τις ευρωπαϊκές αξίες – ενώ σήμερα, σε αντίθεση με το παρελθόν, δεν είναι πλέον εσωστρεφής, έχοντας αγκαλιάσει το δυτικό τρόπο σκέψης και την τεχνολογία, για να στηρίξει τη δική της πρόοδο.

Ειδικά όσον αφορά την Ασία, η δημιουργία του «Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης» (ΟΣΣ) θεωρείται ως η πλατφόρμα με την οποία η Κίνα, σε συνεργασία με τη Ρωσία, θα επιβληθεί στην ήπειρο της ειρηνικά, μέσω του εμπορίου – με στόχο τη βελτίωση της ζωής όλων εκείνων των χωρών που θα γίνουν μέλη του οργανισμού.

Οι προθέσεις της αυτές τεκμηριώνονται από τη μείωση των πλεονασμάτων του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της στο 1,8% του ΑΕΠ από 10,1% το 2007 (γράφημα), κυρίως μέσω της αύξησης των εισαγωγών της από τις γειτονικές της χώρες – γεγονός που σημαίνει ότι, δεν συμπεριφέρεται με τον αχόρταγο τρόπο της Γερμανίας που αυξάνει συνεχώς τα πλεονάσματα της εις βάρος των «εταίρων» της, ειδικά μετά την κρίση χρέους της Ευρωζώνης από την οποία τρέφεται.

Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Κίνας (μπλε στήλες, αριστερή κάθετος), σε σύγκριση με τη Γερμανία (διακεκομμένη γραμμή, δεξιά κάθετος)

Περαιτέρω, ο «ΟΣΣ» υπόσχεται μία επανάσταση στον πλούτο και στο βιοτικό επίπεδο του 40% του παγκοσμίου πληθυσμού, καθώς επίσης σημαντικά οφέλη για τους προμηθευτές-κράτη των άλλων ηπείρων – γεγονός που σημαίνει ότι, η προσέγγιση της Κίνας είναι εντελώς διαφορετική από αυτήν των Η.Π.Α., οι οποίες έχουν πρόσφατα επιλέξει τον οικονομικό εθνικισμό. Η χώρα επιδιώκει συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου με το μεγαλύτερο μέρος του υπολοίπου πλανήτη, εξαιρώντας προς το παρόν την ΕΕ – οπότε απευθύνεται σε μία αγορά συνολικού ΑΕΠ ύψους 70 τρις $ σε όρους αγοραστικής δύναμης (ΡΡΡ), από τα 125 τρις $ του παγκοσμίου ΑΕΠ.

Σε κάθε περίπτωση ήδη κυριαρχεί στο παγκόσμιο εμπόριο, ενώ το ΑΕΠ της έχει υπερβεί το αντίστοιχο των Η.Π.Α. σε όρους αγοραστικής δύναμης, έχοντας φτάσει στα 21,2 τρις $ έναντι 18,5 τρις $ της υπερδύναμης (πηγή, γράφημα). Αν και είναι δε ο μεγαλύτερος καταναλωτής πρώτων υλών, εξάγει τα περισσότερα τελικά προϊόντα σε αξία, συγκριτικά με οποιαδήποτε άλλη χώρα – σημειώνοντας πως οι οικονομίες όλων των κρατών του δυτικού Ειρηνικού, μαζί με τη δική της, φτάνουν στα 50 τρις $ ΑΕΠ, ενώ οι εξαγωγές της Κίνας προς αυτές υπερβαίνουν τις αντίστοιχες της στις Η.Π.Α.

Εν τούτοις, παρά την αναμφισβήτητη κυριαρχία της Κίνας στο διεθνές εμπόριο, οι περισσότερες συναλλαγές της διεξάγονται σε δολάρια – οπότε, εάν δεν θέλει να θέσει σε κίνδυνο την οικονομία της, καθώς επίσης εάν έχει στόχο να αντικαταστήσει τις Η.Π.Α. ως την κυρίαρχη δύναμη του πλανήτη, είναι υποχρεωμένη να πάψει να συναλλάσσεται με δολάρια. Όμως, το να αντικαταστήσει το δολάριο ως χάρτινο χωρίς αντίκρισμα χρήμα (Fiat money), θα χρειαστεί πολλές δεκαετίες – ενώ προϋποθέτει πως θα ακολουθήσει μία πιο σταθερή νομισματική πολιτική, από αυτήν της υπερδύναμης.

Κάτι τέτοιο βέβαια δεν έχει συμβεί μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, όπου η ποσότητα χρήματος Μ2 της Κίνας αυξήθηκε ραγδαία, αντιπροσωπεύοντας ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας νομισματικής επέκτασης των τελευταίων ετών – κάτι που θεωρείται ως επικίνδυνο για τη δημιουργία μίας πιστωτικής φούσκας, όπως αυτή που διαπιστώνεται σήμερα στην Κίνα (άρθρο).

Ως εκ τούτου, η μοναδική δυνατότητα της Κίνας να αντικαταστήσει το δολάριο είναι η υιοθέτηση του κανόνα του χρυσού – κάτι που έχει τη δυνατότητα να κάνει, μέσω του χρηματιστηρίου της Σαγκάης, η οποία είναι ήδη η μεγαλύτερη αγορά φυσικού χρυσού στον πλανήτη. Εν προκειμένω δεν απαιτείται η χρησιμοποίηση του κρατικού χρυσού της Κίνας, αφού υπάρχουν πολλές άλλες δυνατότητες – όπως τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κλπ.

Οφείλουμε να υπενθυμίσουμε εδώ πως πρόσφατα ανακοινώθηκε το άνοιγμα ενός γραφείου στο Πεκίνο από την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας – το οποίο είναι επιφορτισμένο με την επίλυση τεχνικών προβλημάτων που έχουν σχέση με τις παραδόσεις χρυσού της Ρωσίας στην Κίνα (άρθρο). Μέσω του γραφείου αυτού θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο η σημασία του χρηματιστηρίου της Σαγκάης – ενώ, με δεδομένο το ότι η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας παγκοσμίως, μπορεί να επιβάλλει την πληρωμή της σε άλλου είδους «νομίσματα», εκτός από το δολάριο ή το γουάν (CNY).

Οι φόβοι της Κίνας

Συνεχίζοντας, η Κίνα θα μπορούσε εναλλακτικά να ανακοινώσει μελλοντικά σχέδια της να έχει το νόμισμα της σταδιακά αντίκρισμα σε χρυσό – φυσικά σε μία πολύ μεγαλύτερη τιμή από τη σημερινή (8.700 CNY ανά ουγγιά). Εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τότε θεωρείται βέβαιο πως τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα θα εκτοπιζόταν από τη θέση τους ως τα βασικότερα μηδενικού κινδύνου – προκαλώντας ενδεχομένως χάος στις δυτικές χρηματοπιστωτικές αγορές.

Φυσικά δεν είναι στις προθέσεις της να κάνει κάτι τέτοιο, αφενός μεν επειδή θα επηρέαζε και την ίδια, αφετέρου επειδή θέλει να συνυπάρξει με τον υπόλοιπο πλανήτη – ενώ γνωρίζει πολύ καλά πόσο δύσκολο είναι να ανεξαρτητοποιηθεί από το δυτικό σύστημα του χρέους (ανάλυση), το οποίο κυριαρχεί παγκοσμίως.

Η Κίνα επιθυμεί επί πλέον να μειώσει την έκθεση της στο δολάριο σταδιακά – τα συναλλαγματικά της αποθέματα δηλαδή στο αμερικανικό νόμισμα, χωρίς να υποστεί μεγάλες ζημίες. Επομένως μάλλον δεν πρόκειται να υιοθετήσει ακραίες λύσεις, όπως θα ήταν η ανακοίνωση των αληθινών αποθεμάτων της σε χρυσό, καθώς επίσης μία ισοτιμία με το νόμισμα της – εκτός εάν απειληθεί γεωπολιτικά από τις Η.Π.Α., όπως στη Β. Κορέα.

Υποψιάζεται βέβαια πως οι Η.Π.Α. ίσως θελήσουν να επιλύσουν τα οικονομικά τους προβλήματα στρατιωτικά, με αφορμή τη Β. Κορέα, οπότε παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή τις εξελίξεις στην αμερικανική οικονομία και στο δολάριο – ενώ μπορεί μεν τα συνολικά της χρέη να αυξάνονται με μεγάλο ρυθμό, έχοντας φτάσει στο 215% του ΑΕΠ της, αλλά των Η.Π.Α. είναι της τάξης του 375% του ΑΕΠ, όταν φούσκες υπάρχουν και στις δύο χώρες. Στο γράφημα που ακολουθεί συγκρίνεται η στρατιωτική δύναμη των Η.Π.Α., με αυτήν της Κίνας και της Ρωσίας – όπου δεν φαίνονται μεγάλες διαφορές.

Περαιτέρω θυμίζουμε εδώ πως μετά από μία περίοδο υποτονικής ανάπτυξης με τη βοήθεια του διπλασιασμού των δημοσίων χρεών της, η υπερδύναμη φαίνεται πως πάσχει από μία «κόπωση του χρέους» – κάτι που σημαίνει ότι, δεν είναι σε θέση να αναπτύσσεται σταθερά επειδή είναι υπερβολικά χρεωμένη, ενώ ο τραπεζικός δανεισμός της ευρίσκεται σε στασιμότητα. Εύλογα λοιπόν η Κίνα πιστεύει πως ο πρόεδρος Trump προσπαθεί να την παρασύρει σε μία στρατιωτική σύγκρουση, λόγω του ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας του είναι απελπιστική – ενώ φυσικά γνωρίζει τους κινδύνους για το δολάριο.

Εάν τώρα η Κίνα αποφασίσει να ανατιμήσει το χρυσό, ως πρώτη ενέργεια της για να συνδέσει το νόμισμα της με το πολύτιμο μέταλλο, τότε οι δυτικές κεφαλαιαγορές θα βρεθούν εντελώς απροετοίμαστες – ενώ οι χώρες που θα ωφεληθούν περισσότερο θα είναι η Ρωσία και το Ιράν εν πρώτοις, καθώς επίσης οι υπόλοιπες BRICS. Εν προκειμένω, το Ιράν θα γινόταν σημαντικά ισχυρότερο από τη Σαουδική Αραβία, με σοβαρά επακόλουθα για τη Μέση Ανατολή – προς όφελος βέβαια της Ρωσίας, όσον αφορά τη συγκεκριμένη περιοχή.

Όσον αφορά τη Ρωσία, η οποία δέχθηκε το 2014 την οικονομική επίθεση των Η.Π.Α. με βασικό όπλο την κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου σε δολάρια, θα προτιμούσε σίγουρα ένα πετρέλαιο που θα τιμολογούταν σε χρυσό ή σε κάποιο νόμισμα συνδεδεμένο με το χρυσό – αφού θα έδινε πολύ μεγάλη σταθερότητα στην οικονομία της. Είναι βέβαιο λοιπόν ότι θέλει να επανέλθει στην εποχή πριν από την κατάργηση του κανόνα του χρυσού (1971), όπου ουσιαστικά τόσο το πετρέλαιο, όσο και οι υπόλοιπες πρώτες ύλες διαπραγματευόταν με χρυσό, ενώ το δολάριο ήταν απλά το μέσο διακανονισμού.

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας, ίσως έτσι κατανοήσουμε καλύτερα τα γεωπολιτικά ρίσκα – τα σύννεφα του πολέμου που γίνονται όλο και πιο πυκνά στον πλανήτη. Θα μπορούσε βέβαια να ισχυρισθεί κανείς πως η ανθρωπότητα έχει γίνει πιο λογική, οπότε δεν θα διακινδύνευε καμία μεγάλη δύναμη μία πυρηνική σύρραξη.

Εν προκειμένω όμως έχουμε σοβαρότατες αμφιβολίες, επειδή μπορεί μεν να εξελίχθηκε τεχνολογικά ο άνθρωπος, αλλά δεν έχει αλλάξει καθόλου, όσον αφορά τα ένστικτά του – ειδικά όταν πρόκειται για την επιβίωση του, όπως συμβαίνει σήμερα με τις Η.Π.Α.

Πηγή Analyst


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση