Ένταση ναι, θερμό επεισόδιο όχι στην κυπριακή ΑΟΖ

Γράφει ο Σταύρος Λυγερός

«Ένταση ναι, θερμό επεισόδιο όχι». Με την επιγραμματική αυτή φράση απάντησε ανώτατος Κύπριος διπλωματικός παράγοντας στο ερώτημα πού οδηγεί η κλιμάκωση των τουρκικών αντιδράσεων στο πρόγραμμα της Λευκωσίας να αξιοποιήσει τα ενδεχόμενα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ.

Η ανωτέρω εκτίμηση είναι βάσιμη, δεδομένου πως για να προκύψει θερμό επεισόδιο πρέπει να αντιπαρατίθενται δύο δυνάμεις. Στην περίπτωσή μας, στρατιωτικά υφίσταται μόνο η Τουρκία. Η αδύναμη Κυπριακή Δημοκρατία δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της Άγκυρας σ’ αυτό το πεδίο. Γι’ αυτό και κινείται αποκλειστικά στο διπλωματικό επίπεδο.

Υπενθυμίζουμε ότι η θερμοκρασία ανέβηκε τις προηγούμενες ημέρες, λόγω της τουρκικής επιστολής στον ΟΗΕ. Σ’ αυτήν, αναφέρεται ότι η Άγκυρα δεν θα επιτρέψει σε ξένες εταιρείες να πραγματοποιήσουν μη εξουσιοδοτημένες έρευνες υδρογονανθράκων και δραστηριότητες εξόρυξης στην τουρκική υφαλοκρηπίδα.

Όπως, μάλιστα, συνηθίζει, για να κάνει πιο αξιόπιστη την απειλή της, εξέδωσε δύο NAVTEX για ασκήσεις με πραγματικά πυρά σε θαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά της Κύπρου, όπου βρίσκονται τα “οικόπεδα” 1, 6 και 7.

Οι τουρκικές ασκήσεις δεν επηρεάζουν τις προγραμματισμένες έρευνες που πραγματοποιεί στην κυπριακή ΑΟΖ το υπερσύγχρονο νορβηγικό ειδικό σκάφος Ranform Hyperion για λογαριασμό των πετρελαϊκών εταιρειών που έχουν αγοράσει τα σχετικά δικαιώματα.

Το σκηνικό αυτό, άλλωστε, έχει επαναληφθεί και στο παρελθόν, όταν είχαν πραγματοποιηθεί σεισμικές έρευνες και στη συνέχεια γεωτρήσεις σε άλλα “οικόπεδα”. Τότε, τουρκικές φρεγάτες είχαν μεταβεί στη θαλάσσια περιοχή για να κάνουν επίδειξη δύναμης, αλλά δεν είχαν τολμήσει να εμποδίσουν εμπράκτως τις έρευνες.

To «Μπαρμπαρός» σε δράση

Η Άγκυρα έχει επανειλημμένως στείλει το δικό της ερευνητικό σκάφος Μπαρμπαρός (προς τιμή του πειρατή και αργότερα Οθωμανού ναυάρχου του 16ου αιώνα Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα) για παράνομες έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ. Αυτές τις ημέρες, το ίδιο σκάφος πραγματοποιεί παράνομες σεισμικές έρευνες στον κόλπο της Αμμοχώστου, ανατολικά της Κύπρου. Αυτές, όμως, δεν δημιουργούν τετελεσμένο.

Η Τουρκία συνειδητοποιεί ότι σταδιακά αλλά σταθερά, η Κυπριακή Δημοκρατία προωθεί επιτυχώς το πρόγραμμά της για την αξιοποίηση των πιθανολογούμενων κοιτασμάτων στο τμήμα της ΑΟΖ της που βρίσκεται νότια της Μεγαλονήσου. Δικαιολογημένα θεωρεί πως εάν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις πως εκεί υπάρχουν μεγάλα κοιτάσματα, η Κυπριακή Δημοκρατία θα ενταχθεί στον ενεργειακό χάρτη και θα μετατραπεί σε σημαντικό παίκτη.

Το γεγονός αυτό θα έχει δύο συνέπειες:
Πρώτον, θα αναβαθμίσει δραστικά τη γεωοικονομική και κατ’ επέκτασιν και τη γεωπολιτική θέση της, με αποτέλεσμα να την καταστήσει πολύ λιγότερο ευάλωτη στις τουρκικές πιέσεις.
Δεύτερον, θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση της Λευκωσίας στις συνομιλίες για τη λύση του Κυπριακού.

Απειλή στρατιωτικής βίας

Για να αποτρέψει ακριβώς μία τέτοια εξέλιξη, η Άγκυρα καταφεύγει στην έμμεση απειλή άσκησης στρατιωτικής βίας. Στόχος της είναι να τορπιλίσει τις συμφωνίες της Λευκωσίας με τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες και να “γκριζάρει” την κυπριακή ΑΟΖ. Δεν είναι, όμως, εύκολο να επιτύχει τον σκοπό της.

Απέναντι στην Άγκυρα δεν είναι απλώς το διεθνές δίκαιο και η αμυντικά αδύναμη Κυπριακή Δημοκρατία. Από τη στιγμή που η Λευκωσία κατάφερε και ενέπλεξε πετρελαϊκές εταιρείες- κολοσσούς, ο Ερντογάν έχει απέναντί του κι αυτές τις εταιρείες και τα κράτη που βρίσκονται πίσω τους. Δεν είναι μόνο η κορεατική KOGAS. Είναι και η γαλλική ΤΟΤAL, και η ιταλική ΕΝΙ και η αμερικανική ΕΧΧΟΝ, επικεφαλής της οποίας ήταν μέχρι πρότινος ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τίλερσον.

Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν αυτή τη φορά οι Τούρκοι θα κάνουν το άλμα στο κενό και θα επιχειρήσουν να εμποδίσουν με στρατιωτικά μέσα τη διεξαγωγή των σεισμικών ερευνών και ίσως της γεώτρησης που έχει προγραμματίσει να πραγματοποιήσει η TOTAL στις 13 Ιουλίου.

Η γεώτρηση θα γίνει στο “οικόπεδο” 11 που βρίσκεται πολύ κοντά στο γιγαντιαίο αιγυπτιακό κοίτασμα Zor. Ας σημειωθεί ότι τα δικαιώματα για τις έρευνες στο αμφισβητούμενο από την Άγκυρα “οικόπεδο” 6 έχουν από κοινού η TOTAL και η ΕΝΙ.

Κανονικά θα έπρεπε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο τουρκικής στρατιωτικής δράσης, επειδή μία τέτοια ενέργεια θα είχε τεράστιο πολιτικό κόστος και υψηλό ρίσκο για την Άγκυρα. Υπάρχει, ωστόσο, και ένας πρόσθετος λόγος που οδηγεί προς αυτή την κατεύθυνση και ο οποίος δεν έχει επισημανθεί.

Στην επιστολή που κατέθεσε ο Τούρκος μόνιμος αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ Σινιρλίογλου χαρακτηρίζει τουρκική υφαλοκρηπίδα μόνο ένα τμήμα του “οικοπέδου” 6, κοντά στην περιοχή που –θεωρητικά– γειτνιάζουν οι θαλάσσιες ζώνες της Κυπριακής Δημοκρατίας, της Αιγύπτου, της Τουρκίας και της Ελλάδας. Αποφεύγοντας, όμως, να προβάλει τον ίδιο ισχυρισμό για τα υπόλοιπα “οικόπεδα” εμμέσως πλην σαφώς αποδέχεται το κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Οι πειρασμοί του Ερντογάν

Παρόλα αυτά, υπάρχουν λόγοι που επιβάλλουν να αποφύγουμε μία κατηγορηματικά αρνητική απάντηση στο ερώτημα εάν η Άγκυρα θα υποκύψει στον πειρασμό να εμποδίσει με στρατιωτικά μέσα τις σεισμικές έρευνες και τις γεωτρήσεις. Οι λόγοι είναι οι εξής:

Πρώτον, η πολιτική ανάγκη του Ερντογάν για μία εύκολη νίκη, σε συνδυασμό με τον τυχοδιωκτισμό του.
Δεύτερον, η σχετική αδυναμία της Ελλάδας.
Τρίτον, η γεωπολιτική ρευστότητα που επικρατεί στην ευρύτερη περιοχή. Είναι ενδεικτικό ότι οι Τούρκοι βομβάρδισαν επανειλημμένως τους Κούρδους, παρά την αντίθετη σύσταση της Ουάσιγκτον. Οι Αμερικανοί δεν έκρυψαν τη δυσαρέσκειά τους, αλλά –με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά– δεν έστειλαν τελεσίγραφο για να αποτρέψουν τον δεύτερο βομβαρδισμό κοντά στο Καμισλί της βορειοανατολικής Συρίας.
Τέταρτον, η –έστω και τακτικού χαρακτήρα– ρωσοτουρκική σύμπλευση. Η συνάντηση Πούτιν-Ερντογάν στο Σότσι τις προηγούμενες ημέρες την επιβεβαίωσε. Η Μόσχα πήρε σημαντικά ανταλλάγματα στη Συρία για να πει ότι οι σχέσεις της με την Άγκυρα αποκαταστάθηκαν πλήρως. Εκτός αυτού, στο τραπέζι μπήκαν και μεγάλες συμφωνίες, όπως η κατασκευή του αγωγού Turkish Stream και η αγορά από την Τουρκία του προηγμένου αντιαεροπορικού συστήματος S-400.
Πέμπτον, η ασάφεια που ακόμα επικρατεί όσον αφορά την αμερικανική πολιτική έναντι της Τουρκίας. Η επίσκεψη του Ερντογάν στις ΗΠΑ την επόμενη εβδομάδα και οι συνομιλίες του με τον Τραμπ θα δείξουν πως θα διαμορφωθούν εφεξής οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Αν και ο Τούρκος πρόεδρος θα κάνει ό,τι μπορεί για να εξασφαλίσει τη στήριξη του Αμερικανού ομολόγου του, ή τουλάχιστον ένα modus vivendi, είναι δεδομένο ότι στην Ουάσιγκτον είναι ιδιαιτέρως ενοχλημένοι γενικά με τους νεοοθωμανούς και ειδικά με τις γέφυρες που έχουν ρίξει προς τη Ρωσία.

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ "Ένταση ναι, θερμό επεισόδιο όχι στην κυπριακή ΑΟΖ"


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση