Ο «Επιτάφιος» κόπηκε, το Ισλάμ και οι λαοί των Σλάβων ήρθαν

Το υπουργείο Παιδείας καταργεί την ιστορική συνέχεια. Ποιοι πολεμούν τη σημασία του εκπολιτιστικού έργου του Μεγάλου Αλεξάνδρου; Τι λένε οι φιλόλογοι για την υποβάθμιση

Από την Εύη Πανταζοπούλου

Με πρόσχημα τον εξορθολογισμό των προγραμμάτων σπουδών και αποκλειστικό στόχο την εξοικονόμηση προσωπικού τα τελευταία χρόνια το υπουργείο Παιδείας έχει καταφέρει να «εξαφανίσει» σημαντικά κεφάλαια από τα μαθήματα που διδάσκονται σε γυμνάσιο και λύκειο. Επί υπουργίας Νίκου Φίλη στο στόχαστρο βρέθηκαν κυρίως τα φιλολογικά μαθήματα, και συγκεκριμένα η Ιστορία, τα Αρχαία και τα Νέα Ελληνικά. Ωστόσο, οι... περικοπές έχουν αγγίξει την πλειονότητα των μαθημάτων. Πρόσφατο παράδειγμα είναι το πλήγμα που δέχθηκε το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών στη γ’ λυκείου με την κατάργηση της διδασκαλίας του «Επιταφίου» του Περικλή. Το ζήτημα ανέδειξε ο Πανελλήνιος Σύλλογος Αναπληρωτών Φιλολόγων με κείμενό του, το οποίο υπέγραψαν 70 εκπαιδευτικοί και καθηγητές πανεπιστημίου.

Στην ανακοίνωση τονιζόταν χαρακτηριστικά: «Την ώρα που υπογραμμίζεται η αναγκαιότητα της καλλιέργειας της ιδέας της Δημοκρατίας στις συνειδήσεις των νέων, κρίνεται σκόπιμη η κατάργηση της διδασκαλίας του “Επιταφίου” του Περικλή. Δηλαδή, το μάθημα για την αξία της Δημοκρατίας εξοβελίζεται οριστικά από τα σχολεία της χώρας μας, την ίδια ώρα που τα υποκριτικά δάκρυα για την αδιαφορία της νεολαίας προς τα κοινά και τους θεσμούς αφθονούν».

Ο σύλλογος εξέφραζε παράλληλα τον προβληματισμό του για τους σκοπούς που εξυπηρετεί γενικότερα η υποβάθμιση των ανθρωπιστικών σπουδών: «Ενώ από παντού επισημαίνεται η επιθυμία δημιουργίας ενός εκπαιδευτικού συστήματος που θα αναδεικνύει τις δεξιότητες κάθε μαθητή και θα δημιουργεί άρτιες προσωπικότητες, γινόμαστε μάρτυρες ενός οξύμωρου σχήματος. Οι ανθρωπιστικές σπουδές, πάνω στις οποίες οφείλει να βασίζεται το φιλόδοξο αυτό εγχείρημα, παραγκωνίζονται από το δημόσιο σχολείο».

Εξορθολογισμός

Προ μηνών ο πρώην υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε «περικοπές» και στα μαθήματα της Ιστορίας και των Αρχαίων Ελληνικών λυκείου, στο πλαίσιο του εξορθολογισμού των προγραμμάτων σπουδών των δύο γνωστικών αντικειμένων.
Ειδικότερα, είχε αποστείλει εγκύκλιο στα σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, σύμφωνα με την οποία στην Ιστορία της α΄ τάξης θα διδάσκονται συνοπτικά και δεν θα εξετάζονται τα κεφάλαια «Ο πρώτος και ο δεύτερος Ελληνικός Αποικισμός», «Η σημασία των Περσικών Πολέμων», «Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος» και «Ο Φίλιππος Β΄ και το Οικουμενικό Κράτος του Μεγάλου Αλεξάνδρου». Αντίστοιχα, στην Ιστορία της β΄ λυκείου θα διδάσκονται συνοπτικά το Ισλάμ και οι λαοί των Σλάβων και των Βουλγάρων, και θα παραλείπονται βασικά γεγονότα σχετικά με την εγκατάστασή τους στη Βαλκανική, στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Επιπλέον, δεν θα διδάσκεται η συγκρότηση των ελληνικών κρατών στη φραγκοκρατία.

Αυτή η κίνηση του πρώην υπουργού Παιδείας είχε προκαλέσει σάλο, με την Εταιρεία Ελλήνων Φιλολόγων (ΕΕΦ) να κάνει λόγο «για ολέθρια και αυθαίρετη απόφαση... με αποτέλεσμα το σχολείο να παρέχει στους μαθητές ελλιπή γνώση του ελληνικού πολιτισμού στη συνέχεια και στη διαχρονία του. Αποσιωπάται έτσι η ουσία του ελληνικού πολιτισμού, η εξάπλωσή του σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο, η ενότητά του, όπως την πέτυχε ο Φίλιππος Β’, ο βασιλιάς της Μακεδονίας, η οικουμενική διάσταση και η σημασία του μέσω του εκπολιτιστικού έργου του Μεγάλου Αλεξάνδρου». Η εταιρία είχε επισημάνει ακόμη ότι το γεγονός αυτό οδηγεί «στην πλήρη άγνοια από τους μαθητές των θεμελιωδών αυτών σελίδων της Ιστορίας και του πολιτισμού μας, και συρρικνώνει την ανθρωπιστική παιδεία και τη μόρφωση των νέων μας».

Κακές επιδόσεις

Μιλώντας (στην «κυριακάτικη δημοκρατία») ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Αναπληρωτών Φιλολόγων Κώστας Μπουζιάνος σημειώνει: «Το υπουργείο Παιδείας καταργεί την ιστορική συνέχεια. Δεν μπορεί μια περίοδος να παρουσιάζεται είτε περιληπτικά ή αποσπασματικά. Πρέπει να παρουσιάζεται σε όλη της την εξέλιξη, ως αίτιο και αποτέλεσμα». Μάλιστα, υποστηρίζει ότι η έλλειψη διδακτικής συνέχειας έχει συμβάλει στις κακές επιδόσεις των υποψηφίων στις πανελλαδικές στο συγκεκριμένο μάθημα. Χαρακτηριστικά λέει: «Πρέπει να υπάρχει εμβάθυνση και άρα πρέπει να υπάρχει και ο απαραίτητος χρόνος, ώστε ο εκπαιδευτικός να ανατρέξει στις κατάλληλες πηγές, στα παραθέματα, στους χάρτες κ.λπ.». Σε κάθε περίπτωση, οι περικοπές στα μαθήματα του γυμνασίου και του λυκείου δεν είναι «επίτευγμα» μόνο της σημερινής κυβέρνησης. «Οι περικοπές έχουν ξεκινήσει από το 2011, επί υπουργίας Αρβανιτόπουλου, Κουράκη κ.λπ., και φυσικά συνεχίστηκαν και επί Φίλη, προκειμένου να υπάρξει εξοικονόμηση προσωπικού. Βαφτίζεται “εξορθολογισμός της διδακτέας ύλης”, αλλά στην πραγματικότητα αυτό που επιδιώκουν είναι λιγότερες προσλήψεις προσωπικού και ειδικότερα φιλολόγων» υπογραμμίζει ο κ. Μπουζιάνος και προσθέτει ότι οι μειώσεις και οι καταργήσεις της ύλης στα φιλολογικά μαθήματα προκαλούν προβλήματα γλωσσικής παιδείας.

Σημειώνει χαρακτηριστικά: «Τα φιλολογικά μαθήματα συντελούν στην ποιότητα της γλωσσικής παιδείας. Δεχόμαστε παράπονα από καθηγητές άλλων ειδικοτήτων ότι τα παιδιά δεν μπορούν να αναπτύξουν ένα θεώρημα ή να καταλάβουν μια άσκηση. Εχει εκφραστεί δυσαρέσκεια και από πολλούς κλάδους ότι οι μαθητές δεν μπορούν να κατανοήσουν ένα κείμενο ή ακόμη και να εκφραστούν σωστά. Απορούμε, λοιπόν, πώς είναι δυνατόν να μειώνονται οι ώρες διδασκαλίας των φιλολογικών μαθημάτων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ενώ είναι τόσο σημαντικά για τους νέους».

Το μένος του πρώην υπουργού με την Ορθοδοξία και τα Θρησκευτικά!

Από τη μανία του Νίκου Φίλη να... περικόψει ώρες και προσωπικό δεν γλίτωσε ούτε το μάθημα των Θρησκευτικών, αυτήν τη φορά στο ολοήμερο δημοτικό. Η απόφαση περιορισμού του ωρολόγιου προγράμματος από 35 ώρες εβδομαδιαίως σε 30 είχε ως αποτέλεσμα να μετατραπούν τα Θρησκευτικά σε μονόωρο μάθημα από δίωρο στην ε’ και τη στ’ δημοτικού. Η αντίδραση της Πανελλήνιας Ενωσης Θεολόγων (ΠΕΘ) ήταν άμεση και κάτι παραπάνω από οργισμένη, καθώς πίσω από τη μείωση των ωρών διέβλεψε μια προσπάθεια να μετατραπεί το μάθημα «σε θρησκειολογία ή σε ένα πολυθρησκειακό σούπερ μάρκετ θρησκειών».

Σύμφωνα με την ένωση, το υπουργείο «κατά παράβαση κάθε συνταγματικής επιταγής, εντελώς προκλητικά, μείωσε τις ώρες διδασκαλίας και ουσιαστικά καταργεί τη διδασκαλία του μαθήματος, αν συνυπολογίσει κανείς το γεγονός ότι ήδη σε πολλά δημοτικά σχολεία γίνεται ελλιπής διδασκαλία ή δεν πραγματοποιείται καθόλου το μάθημα των Θρησκευτικών».

Αναφερόμενη στον πρώην υπουργό Παιδείας, η ΠΕΘ τόνισε: «Φανέρωσε περίτρανα το μένος και την απαξίωσή του προς τη διδασκαλία της ορθόδοξης χριστιανική αγωγής στο ελληνικό σχολείο». Παράλληλα, τον κατηγόρησε: «Δεν εξετάζει παιδαγωγικά τα θέματα αυτά διότι, καθώς φαίνεται για ακόμη μία φορά, είναι εγκλωβισμένος στις κομματικές του ιδεοληψίες. Ετσι, “ξαναχτυπά” σε ένα καθαρά εθνικό θέμα αγωγής, επιχειρώντας απερίσκεπτα και επιπόλαια να μειώσει και να υποτιμήσει το μάθημα εκείνο που διδάσκει τις αξίες της αγάπης, της ελπίδας, της αυτοθυσίας και της προσφοράς προς τον “άλλον” ως αδελφό και όχι απλώς ως συνάνθρωπο».

Οι μεγάλοι χαμένοι στο πρόγραμμα με τις ώρες διδασκαλίας!

Το «μαχαίρι» του υπουργείου Παιδείας δεν περιορίστηκε μόνο στην ύλη των μαθημάτων, αλλά και στις ώρες διδασκαλίας τους. Μάλιστα, φαίνεται ότι στο νέο ωρολόγιο πρόγραμμα, του οποίου η εφαρμογή ξεκίνησε τη φετινή χρονιά, οι μεγάλοι χαμένοι ήταν τα φιλολογικά μαθήματα. Ειδικότερα, στο γυμνάσιο μειώθηκε η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών κατά μία ώρα και στις τρεις τάξεις. «Το αρνητικό σενάριο είναι ότι πλέον δεν θα εξετάζονται ούτε στο τέλος της σχολικής χρονιάς» σημειώνει ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Αναπληρωτών Φιλολόγων.
Την ίδια ώρα, στη γ’ λυκείου μειώθηκαν και οι ώρες διδασκαλίας της Ιστορίας από τρεις σε δύο. «Δηλαδή, καλείται ο φιλόλογος να διδάξει όλες τις ιστορικές περιόδους από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό έως τη Μεταπολίτευση μέσα σε δύο διδακτικές ώρες κάθε εβδομάδα. Επιπλέον, σε αυτές τις ώρες ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να υποστηρίξει το μάθημα διδακτικά και όχι να κάνει μια απλή ιστορική αφήγηση. Οπως γίνεται κατανοητό, ο χρόνος αυτός δεν επαρκεί για την κάλυψη της ύλης. Μάλιστα, φέτος το υπουργείο Παιδείας παραπέμπει τους διδάσκοντες σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες για να αξιοποιήσουν υλικό, πράγμα που είναι αδύνατο» αναφέρει ο κ. Μπουζιάνος.

Τι συμβαίνει στα ΕΠΑ.Λ.

Στο λύκειο οι περικοπές έχουν «χτυπήσει την πόρτα των ΕΠΑ.Λ. ήδη από το 2012. Συγκεκριμένα, έχει εξοβελιστεί το μάθημα τις Ιστορίας, καθώς πλέον διδάσκεται μόνο στην α’ τάξη. Σύμφωνα με τους φιλολόγους, το μάθημα παρουσιάζεται πολύ περιληπτικά, ενώ είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι όλες οι ιστορικές περίοδοι, από τους αρχαϊκούς χρόνους έως τη νεότερη ιστορία, έχουν συμπεριληφθεί μόνο σε ένα βιβλίο. Στην ίδια βαθμίδα έχει χαθεί μία ώρα από τα Νέα Ελληνικά από το εβδομαδιαίο πρόγραμμα κάθε τάξης.

Ταυτόχρονα, όπως επισημαίνει ο κ. Μπουζιάνος, στο γενικό λύκειο «εκτός από την απώλεια του “Επιταφίου” του Περικλή, μετράμε και την απώλεια των Λατινικών στη β’ τάξη, όπου το μάθημα καταργήθηκε, και απέμεινε μόνο ένα τρίωρο στη γ’. Επιπλέον, στη β’ λυκείου μειώθηκαν οι ώρες των Αρχαίων Ελληνικών Ομάδας Προσανατολισμού και πλέον στον Ρητορικό Λόγο διδάσκεται μόνο Λυσίας και όχι Δημοσθένης και Ισοκράτης. Είναι πρωτοφανές να προχωρούν σε τέτοιες περικοπές για τον δήθεν εξορθολογισμό των προγραμμάτων σπουδών, αδιαφορώντας για τα παιδαγωγικά και τα επιστημονικά κριτήρια».

Σύμφωνα με τον ίδιο, «δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν έχουν εισακουστεί οι προτάσεις μας από το υπουργείο Παιδείας, ωστόσο θα επιδιώξουμε να συναντηθούμε με την ηγεσία του». Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Αναπληρωτών Φιλολόγων ζητάει να μη χαθεί καμία διδακτική ώρα από τα Αρχαία Ελληνικά, καθώς -όπως επιχειρηματολογεί- δεν πρόκειται για ένα μάθημα «που διδάσκει μόνο γραμματική και συντακτικό, αλλά και λεξιλόγιο, διδάσκει δηλαδή τη συνάφεια μεταξύ αρχαίων και νέων ελληνικών».
Ο κ. Μπουζιάνος καταλήγει: «Τα νέα ελληνικά βασίζονται στα αρχαία. Ακόμη και η μία ώρα που χάνεται είναι πολύτιμη σε ένα μάθημα με τρία σκέλη (γραμματική, συντακτικό και ετυμολογικό). Εμείς ζητάμε να ενισχυθεί το γλωσσικό μάθημα και στο γυμνάσιο και στο λύκειο, αφού η διδασκαλία του είναι απαραίτητη για τα υπόλοιπα μαθήματα. Ουσιαστικά, τα Αρχαία είναι ένα μάθημα διάπλασης της προσωπικότητας».

Πηγή "Δημοκρατία"


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου  

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση