Γκιουλέν: Ο Ερντογάν ήξερε για το πραξικόπημα

Ένα παράξενο πραξικόπημα περιμένει εξήγηση...

Τρεις μήνες μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, που δρομολόγησε δραματικές ανατροπές στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, αλλά και τους διεθνείς προσανατολισμούς της Τουρκίας, η διαμάχη για το τι ακριβώς συνέβη τη νύχτα της 15ης Ιουλίου όχι μόνο δεν έχει κοπάσει, αλλά κάθε μέρα που περνάει αποκτά και νέες διαστάσεις.

Μπορεί ο Ταγίπ Ερντογάν να ενοχοποιεί για το πραξικόπημα τον αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ ισλαμιστή ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν και την οργάνωσή του Hizmet, αλλά ακραιφνώς φιλοκυβερνητικές εφημερίδες καθιστούν σαφές πως, όταν μιλούν για τον Γκιουλέν, εννοούν την Ουάσιγκτον.

Μία από αυτές, η Yeni Safak, ανέφερε ότι το γενικό πρόσταγμα του πραξικοπήματος για λογαριασμό της CIA είχε ο δρ Χένρι Μπάρκεϊ από το Ινστιτούτο Γουίλσον, ο οποίος εκείνες τις μέρες βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη υπό την κάλυψη επιστημονικού συνεδρίου. Η ίδια εφημερίδα υποστήριξε ότι τον κεντρικό οργανωτικό ρόλο ανέλαβε ο πρώην διοικητής των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στο Αφγανιστάν, Τζον Κάμπελ.

Αλλά και ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ μίλησε για «ανοιχτή ομολογία» με αφορμή δημόσια δήλωση του Τζέιμς Κλάπερ, γενικού διευθυντή των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, ότι «οι περισσότεροι συνομιλητές μας στην Τουρκία είτε έχουν εκκαθαριστεί είτε έχουν συλληφθεί».

Ριζικά διαφορετική είναι η εκδοχή των γκιουλενικών, όπως αποτυπώνεται σε αναλυτική έκθεση για το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου και τις σαρωτικές εκκαθαρίσεις που ακολούθησαν. Πρόκειται για ένα είδος «Λευκής Βίβλου», που δόθηκε στη δημοσιότητα από την οργάνωση Συμμαχία για τις Κοινές Αξίες, τον προπαγανδιστικό βραχίονα της αδελφότητας Γκιουλέν.

Η πολυσέλιδη έκθεση παραθέτει σειρά εύλογων ερωτημάτων για το «αδέξιο» κίνημα της 15ης Ιουλίου. Γιατί δεν συνελήφθησαν εξαρχής από τους κινηματίες ο Ερντογάν, ο Γιλντιρίμ και οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί, όπως είχε συμβεί στα προηγούμενα, επιτυχή πραξικοπήματα του 1960, του 1971 και του 1980; Γιατί ο διοικητής της ΜΙΤ ενημέρωσε μεν τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων στις 4 το απόγευμα, αλλά δεν μπήκε καν στον κόπο να στείλει δυνάμεις να προστατέψουν τον Ερντογάν, ο οποίος (υποτίθεται ότι) έμαθε τα καθέκαστα τέσσερις ώρες αργότερα, από τηλεφώνημα του γαμπρού του; Γιατί οι αρχηγοί της Πολεμικής Αεροπορίας, που υποτίθεται ότι πρωταγωνίστησαν στο πραξικόπημα, δεν έστειλαν ένα αεροπλάνο να εμποδίσει την επιστροφή του Ερντογάν από τη Μαρμαρίδα στην Κωνσταντινούπολη;

Το όργανο των γκιουλενικών δεν υιοθετεί την –δημοφιλή, στη Δύση– εκδοχή ότι το πραξικόπημα «στήθηκε» από τον Ερντογάν για να τον ηρωοποιήσει στα μάτια του λαού και να του επιτρέψει να εκμηδενίσει όλους τους αντιπάλους του. Η εκδοχή τους είναι πιο εκλεπτυσμένη και περισσότερο αληθοφανής: Το πραξικόπημα ήταν πραγματικό και είχε πολύ ευρύτερες διαστάσεις από εκείνες που περιγράφει ο Ερντογάν, καθώς συμμετείχαν σ’ αυτό κεμαλικοί και νεοεθνικιστές. (Αν ο Ερντογάν ρίχνει τις ευθύνες αποκλειστικά στον Γκιουλέν είναι για να κρατάει την κεμαλική αντιπολίτευση σε κατάσταση πολιτικής ομηρίας). Ωστόσο, οι μυστικές υπηρεσίες και οι ειδικές δυνάμεις του Ερντογάν είχαν αντιληφθεί από καιρό τις μηχανορραφίες των επίδοξων κινηματιών, τους οποίους μάλιστα είχαν «φακελώσει» εγκαίρως – κάτι που εξηγεί και την ταχύτητα των εκτεταμένων συλλήψεων, την επομένη του πραξικοπήματος.

Σύμφωνα με το ίδιο σενάριο, ο Ερντογάν και οι στενοί συνεργάτες του άφησαν το κίνημα να εξελιχθεί, βέβαιοι ότι θα το βραχυκυκλώσουν και θα το συντρίψουν, όπως και έγινε, για να ξεκαθαρίσουν μια και καλή την κατάσταση στον στρατό και να γίνουν απόλυτοι κυρίαρχοι του πολιτικού παιχνιδιού, εξαπολύοντας κυνήγι μαγισσών απέναντι σε κάθε αντιπολιτευτική φωνή. Αίσθηση προκαλούν και οι κατηγορίες για συμμετοχή στο πραξικόπημα (μήπως σε συνεννόηση με τον Ερντογάν, για να ανακαλύψει και να εκθέσει κινηματίες;) του στρατηγού Μεχμέτ Ντισλί, αδελφού του αντιπροέδρου του ΑΚΡ, Σιμπάν Ντισλί.

Πέραν των γκιουλενικών, το μακιαβελικό αυτό σενάριο έχει πολλούς υποστηρικτές στο σύνολο της αντιπολίτευσης – από τον ηγέτη του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς, μέχρι γνωστούς εκπροσώπους των κεμαλικών, όπως ο αρθρογράφος της Sozcu, Τσαν Ατακλί. Γεγονός είναι ότι, σερφάροντας πάνω στο παλιρροϊκό κύμα πατριωτισμού και αντιαμερικανισμού, που σαρώνει την Τουρκία, ο Ταγίπ Ερντογάν είδε τη δημοτικότητά του να απογειώνεται την επομένη του πραξικοπήματος, με ποσοστά αποδοχής που ξεπερνούν το 65%, γεγονός πρωτοφανές στην πολιτική του διαδρομή.

«Υπάρχει στην ατμόσφαιρα μια αίσθηση επιστροφής στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μια διάθεση αποκατάστασης της τουρκικής ηγεμονίας στην περιοχή. Ο Ερντογάν προβάλλει μια ισλαμική εναλλακτική λύση στο Δυτικό πρότυπο», διαπιστώνει με ανησυχία ο Τζέιμς Τζέφρι, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αγκυρα. Το δάσος από κόκκινες και λευκές σημαίες, με την ημισέληνο και το αστέρι, που έχει κατακλύσει τον τελευταίο καιρό τις ταράτσες και τα μπαλκόνια της Κωνσταντινούπολης, έρχεται να υποστηρίξει τις διαπιστώσεις του Αμερικανού διπλωμάτη.

Πέτρος Παπακωνσταντίνου
Καθημερινή

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση