Τα 14 χαρακτηριστικά «πρωτοφασισμού» στον ΣΥΡΙΖΑ

Του Ανδρέα Ζαμπούκα

Η χθεσινή πρόταση της κυβέρνησης για πρόεδρο του ΕΣΡ, τον Βύρωνα Πολύδωρα, επιβεβαίωσε την επικινδυνότητα αυτών των ανθρώπων. Δεν νομίζω ότι έχει νόημα να σχολιάσει κανείς περισσότερο, την επιλογή. Απλώς είναι μια ευκαιρία να αισθανθούμε ακόμα πιο ανήσυχοι απέναντι σ΄αυτό το "κρυπτοολοκληρωτικό" μόρφωμα που ο οργισμένος ελληνικός λαός ανέδειξε στην εξουσία, για να εκδικηθεί τον ίδιο του τον εαυτό.

Σύμφωνα με τον Ουμπέρτο Έκο, μπορεί κανείς να διακρίνει 14 χαρακτηριστικά σε ένα πρώτο επίπεδο ολοκληρωτισμού στις κοινωνίες. Όχι μόνο σε κόμματα αλλά και σε οποιοδήποτε σύστημα εξουσίας ή διαχείρισης θεσμών και κανόνων. Ο πρωτοφασισμός δεν είναι πάντα εξελίξιμος σε μία συγκεκριμένη φόρμα ολοκληρωτισμού, σε ό τι αφορά τα συστήματα (πχ Εκπαιδευτικό) αλλά μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνος, όταν υιοθετείται ως τρόπος άσκησης πολιτικής και εξουσίας.

- Το πρώτο χαρακτηριστικό του πρωτοφασισμού είναι η λατρεία της παράδοσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα τυχοδιωκτικό πολιτικό σχήμα το οποίο υιοθέτησε με έντονη διάθεση οπορτουνισμού, ανεπεξέργαστα κομμάτια της αριστερής ιδεολογίας. Αρκέστηκε στην επίκληση κάποιων παραδοσιακών «αρχών» τις οποίες χρησιμοποιεί χωρίς καμία διάθεση να προτείνει τον εκσυγχρονισμό τους. Επιμένει ακόμα σε μια αρχέγονη αλήθεια που έχει ήδη καταγραφεί κι εμείς το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεχίζουμε να ερμηνεύουμε το δυσνόητο μήνυμά της.

- Η παραδοσιαρχία συνεπάγεται την απόρριψη του μοντερνισμού. Η απόρριψη του σύγχρονου κόσμου είναι πάντα, μεταμφιεσμένη σαν αντίκρουση του καπιταλιστικού τρόπου ζωής. Παλαιότερα, αφορούσε κυρίως στην απόρριψη του Πνεύματος του 1789 και του Διαφωτισμού. Κατ’ αυτή την έννοια, ο πρωτοφασισμός μπορεί να οριστεί ως ανορθολογισμός. Στην «ιδεοαντίληψη» του ΣΥΡΙΖΑ, ο σύγχρονος κόσμος διοικείται από ένα βρώμικο καπιταλιστικό σύστημα με το οποίο συμπορευόμαστε μόνο από ανάγκη. Και επομένως, δεν δημιουργούμε και δεν παράγουμε, μέχρι που να ανατραπεί.

- Ο ανορθολογισμός βασίζεται επίσης στη λατρεία της δράσης για τη δράση. Επειδή η δράση είναι από μόνη της όμορφη, πρέπει να αναλαμβάνεται πριν, ή χωρίς, οποιαδήποτε σκέψη. Η σκέψη είναι μια μορφή αποδυνάμωσης. Επομένως, η κουλτούρα είναι ύποπτη, στο βαθμό που ταυτίζεται με την κριτική στάση και το χειρότερο, κάθε σοβαρό σχέδιο πολιτικής στρατηγικής είναι συνήθως περιττό (ο Βαρουφάκης δρούσε απροσχεδίαστα με «δημιουργική ασάφεια»… ).

- Καμιά συγκρητιστική πίστη δεν αντέχει στην αναλυτική κριτική. Στον σύγχρονο πολιτισμό, η επιστημονική κοινότητα επαινεί τη διαφωνία ως μέθοδο βελτίωσης της γνώσης. Για τον πρωτοφασισμό του ΣΥΡΙΖΑ κάθε αντίθεση είναι προδοσία και εκπορεύεται από τα «παλιά κέντρα συνομωσίας» .

- Ο ρατσιστικός πρωτοφασισμός καλλιεργεί και αναζητεί τη συναίνεση με το να οξύνει και να εκμεταλλεύεται το φυσικό φόβο του διαφορετικού. Για τους «Αριστερούς» του ΣΥΡΙΖΑ, κάθε «μη αριστερή τάση» είναι απορριπτέα και εναντίον του «λαού».

- Ο πρωτοφασισμός πηγάζει από την ατομική ή κοινωνική απογοήτευση. Αυτός είναι και ο λόγος που ένα από τα πιο τυπικά χαρακτηριστικά των φασιστικών καθεστώτων του παρελθόντος ήταν η επίκληση προς μια απογοητευμένη μεσαία τάξη που μαστιζόταν από την οικονομική κρίση ή ένιωθε πολιτικά εξευτελισμένη.

- Στη ρίζα της πρωτοφασιστικής ψυχολογίας υπάρχει μια εμμονή με τις συνωμοσίες, ιδιαίτερα τις διεθνείς. Οι οπαδοί πρέπει να νιώθουν πολιορκημένοι. Ο πιο εύκολος τρόπος να πολεμήσεις μια συνωμοσία είναι η επίκληση στην ξενοφοβία (οι ξένοι και ειδικά οι Γερμανοί θέλουν το κακό μας).

- Ο πρωτοφασισμός αναζητά οπαδούς που πρέπει να νιώθουν ταπεινωμένοι από τον επιδεικτικό πλούτο των εχθρών τους (όλοι έχουν πιο πολλά χρήματα από μας και σίγουρα τα έχουν κλέψει).

- Για τον πρωτοφασισμό, δεν υπάρχει αγώνας για τη ζωή· αντίθετα, η ζωή είναι ένας συνεχής αγώνας. Επομένως, ο ειρηνισμός ισοδυναμεί με συναλλαγή με τον εχθρό. Όλοι πρέπει να ζούμε με το «σύμπλεγμα του Αρμαγεδώνα» και με την συνεχή πάλη, όπου ο σοσιαλισμός θα κατακτήσει τον κόσμο. Κάθε άλλος συμβιβασμός είναι ήττα!

- Ο πρωτοφασισμός μπορεί να εκφράσει μόνο έναν λαϊκό ελιτισμό που εκφυλίζεται σε μαζικό. Κάθε πολίτης ανήκει στον καλύτερο λαό του κόσμου, τα μέλη του κόμματος είναι οι καλύτεροι πολίτες και μόνο δια μέσου του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να υπάρχει αντιπροσώπευση του λαού στην εξουσία

- Για την πρωτοφασιστική ιδεολογία, ο ηρωισμός είναι ο κανόνας. Αυτή η λατρεία του ηρωισμού συνδέεται στενά με τη λατρεία της ήττας και της ταπείνωσης. Ανέκαθεν άλλωστε, η ήττα υπήρξε η σημαία της Αριστεράς

- Πολλές φορές, ο πρωτοφασίστας μεταθέτει τον πόθο του για εξουσία στη σεξουαλική συμπεριφορά του. Ο ήρωας προτιμά να παίζει με τα όπλα – σαν φαλλικό υποκατάστατο (Υβρεολόγιο, μολότοφ, κρητικά όπλα κτλ)

- Για τον πρωτοφασισμό, τα άτομα ως άτομα δεν έχουν δικαιώματα, και ο Λαός υφίσταται σαν μια μονολιθική οντότητα που εκφράζει την «Κοινή Βούληση». Και επειδή κανένα μεγάλο σύνολο ατόμων δεν μπορεί ποτέ να έχει κοινή βούληση, ο Ηγέτης παριστάνει το διερμηνέα τους. Λόγω του ποιοτικού λαϊκισμού του, ο πρωτοφασισμός πρέπει να είναι κατά των «διεφθαρμένων» κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων

- Η «Νέα Ομιλία» επινοήθηκε από τον Όργουελ στο βιβλίο του «1984», ως επίσημη γλώσσα του Αγγλικού Σοσιαλισμού. Όλα τα ναζιστικά και φασιστικά σχολικά εγχειρίδια χρησιμοποιούσαν φτωχό λεξιλόγιο και στοιχειώδη σύνταξη, με σκοπό να περιορίσουν τη διάδοση των εργαλείων της σύνθετης και κριτικής σκέψης. Όλα τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, επιλέγουν ως συνομιλητή τον ημιμαθή και αδύναμο γλωσσικά άνθρωπο, προκειμένου να συμπληρώσουν το δίδυμο «εξουσία-πολίτης». Ίσως έτσι εξηγείται ο πανικός να ελεγχθούν τα τηλεοπτικά δίκτυα που αποτελούν, κατά κανόνα, την ενημέρωση των χαμηλών μορφωτικά, στρωμάτων.

Ο πρωτοφασισμός μπορεί να επιστρέψει με το πιο αθώο προσωπείο, επισημαίνει ο Έκο. Κάπως έτσι έγινε με τον ΣΥΡΙΖΑ και συνεχίζει να γίνεται εν μέρει, ως σήμερα. Το αθώο χαμόγελο του Αλέξη Τσίπρα, το «ροκ» στιλ του Βαρουφάκη και η αρχέγονη μορφή του Πολάκη είναι δείγματα μιας «ολοκληρωτικής αθωότητας» που ξεγελούν τους πάντες. Και όλα μοιάζουν για τους πολλούς «όμορφα» και «νεανικά», μέχρι που να γίνει η αποκάλυψη. Κάτι σαν το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ με συνένοχο στην πλάνη την ίδια την κοινωνία…

Το πρωτότυπο κείμενο του Έκο δημοσιεύτηκε στο New York Review of Books το 1995
Πηγή Liberal

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση