Τα 10 ορόσημα στην υπόθεση της πΓΔΜ

1. Το ζήτημα της ονομασίας της πΓΔΜ ήταν μεν ένα διμερές θέμα, αλλά απέκτησε σαφή διεθνή χαρακτήρα με τις Αποφάσεις 817 (1993) και 845 (1993) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Είναι έκτοτε μόνιμα εγγεγραμμένο στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου Ασφαλείας.

2. Η Ελλάδα κατάφερε, χάρις στην πολιτική και διπλωματική της κινητοποίηση, να ανατρέψει μια εντελώς δυσμενή γι’ αυτήν κατάσταση και στην πραγματικότητα να επιβάλλει, χάρις στα πειστικά επιχειρήματά της, την προσωρινή ονομασία «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς. Δεν υφίσταται διεθνής οργανισμός στον οποίο μετέχει η Ελλάδα και στον οποίο η πΓΔΜ να μετέχει, με άλλη, εκτός της ονομασίας αυτής.

3. Ναι, είναι αλήθεια ότι στο παρελθόν, όταν ήμαστε σε συγκριτική θέση ισχύος, χάσαμε μοναδικές ευκαιρίες να λύσουμε το ζήτημα της ονομασίας, χωρίς να αποθηκεύσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα. Αυτό δε, έγινε, κυρίως, λόγω εσωτερικών κλυδωνισμών. Ο πρωθυπουργός Κώστας Μητσοτάκης, ο υπουργός Εξωτερικών Μιχάλης Παπακωνσταντίνου και ο πρέσβης Γιώργος Παπούλιας, ως διαπραγματευτής, είχαν φτάσει κοντά στη Συμφωνία (Πακέτο Βανς-Όουεν, Μάιος 1993). Τρία επιτελικά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας απείλησαν τότε ότι θα έριχναν την κυβέρνηση, αν προχωρούσε.

4. Η Ενδιάμεση Συμφωνία της Νέας Υόρκης (13 Σεπτεμβρίου 1995) ήταν ένας μεταβατικός σταθμός προς την οριστική λύση. Η Ενδιάμεση Συμφωνία κυρώθηκε από τη Βουλή της πΓΔΜ. Ουδέποτε κυρώθηκε από την Ελληνική Βουλή. Άρα;

5.Οι σχέσεις Αθηνών-Σκοπίων ξεπάγωσαν και άρχισε η σταδιακή, κατά φάσεις, εξομάλυνση των σχέσεων. Η πλήρης ομαλοποίηση ήταν πάντοτε συνάρτηση της εξεύρεσης αμοιβαίως αποδεκτής λύσης στο ζήτημα της ονομασίας.

6. Η αναγνώριση από τις ΗΠΑ, στις 4 Νοεμβρίου 2004, της γειτονικής μας χώρας με την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας» αποτέλεσε πλήγμα ουσίας και κύρους κατά της Ελλάδος. Ουσίας, διότι η Ουάσιγκτον έριξε το ειδικό της βάρος υπέρ των Σκοπιών. Η διαπραγμάτευση μεταξύ Ελλάδος και πΓΔΜ, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, υπονομεύτηκε τότε από την Ουάσινγκτον. Τούτο ήταν σαφές. Κύρους, διότι ένας φίλος και σύμμαχος έδειξε στην Αθήνα ότι μπορεί να μεταβάλλει τη θέση του, όταν αυτό πιστεύει ότι υπαγορεύουν τα δικά του συμφέροντα (βλ. δηλώσεις του Εκπροσώπου του Στέητ Ντηπάρτμεντ κ. Μπάουτσερ, στις 4 Νοεμβρίου 2004).

7. Η διπλωματική και πολιτική προσπάθεια της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή και των υπουργών Εξωτερικών Πέτρου Μολυβιάτη (2004- Φεβρ. 2006) και Ντόρας Μπακογιάννη (2006-2009) να επανορθώσουν τη ζημιά που υπέστη, το Νοέμβριο του 2004, η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδος είχε ως φυσιολογική κατάληξη τη διαμόρφωση μιας ενιαίας στάσης των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ. Για πρώτη φορά στις σχέσεις του ΝΑΤΟ με την πΓΔΜ, στη Συνάντηση Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, διαμορφώθηκε η θέση που συνίσταται στην αρχή ότι «η ένταξη της πΓΔΜ προϋποθέτει τη λύση του ζητήματος της ονομασίας». Ήταν μια σημαντική, μια ιστορική στιγμή για την ελληνική εξωτερική πολιτική.

8. Η αλυτρωτική και εθνικιστική πολιτική των διαδοχικών κυβερνήσεων του πρωθυπουργού Νικόλα Γκρουέφσκι συνέβαλε από την πλευρά της -σε κάποιο βέβαια βαθμό- να ατονίσουν οι νουθεσίες και οι πιέσεις για λύση. Σε συνδυασμό με την αστεία και κακόγουστη πολιτική της «αρχαιοποίησης» που έχει ως συνέπεια τη δημιουργία μιας νέας σχολής ιστορίας. Αυτής του σουρεαλισμού και της αυτογελοιοποίησης των κυβερνητών της πΓΔΜ.

9. Η καταδίκη-κόλαφος της Ελλάδος από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, στις 5 Δεκεμβρίου 2011, ήταν προβλέψιμη και αναμενόμενη. Όσοι είχαν διαφορετικές απόψεις για τη στρατηγική μας, πριν από τη Χάγη στο ΥΠΕΞ, είτε δεν εισακούστηκαν είτε αγνοήθηκαν. Το χειρότερο όμως είναι ότι ερμηνεύθηκε σε βάρος μας, συνολικά, η Ενδιάμεση Συμφωνία της Νέας Υόρκης, η οποία εφαρμόζεται κατά τρόπο ετεροβαρή. Σε βάρος μας δηλαδή.

10. Ναι, κάναμε λάθη στο παρελθόν. Ναι, αλήθεια είναι ότι, χάριν εσωτερικών πολιτικών υπολογισμών, δεν ήμαστε σε θέση να συμφωνήσουμε σε συμφέρουσες για την Ελλάδα προτάσεις. Ειδικά, τα χρόνια εκείνα που η Ελλάδα ήταν ο ισχυρός οικονομικός και πολιτικός παίκτης των Βαλκανίων.

Ουδείς μας είναι άμοιρος ευθυνών. Αν όμως σήμερα κατεβάσουμε τον πήχη των εθνικών μας θέσεων, χάριν ενός περίεργου ρεαλισμού, αυτό δεν θα έχει δυσμενή αντίκτυπο στη συνολική αντιμετώπιση των εθνικών μας συμφερόντων; Σε όλα τα ανοικτά μέτωπα. Τα οποία δυστυχώς εξακολουθούν να είναι πολλά. Κανείς δεν θα πειστεί ότι αλλάζουμε θέση ή, έστω, ότι προσαρμοζόμαστε «επειδή πια καταλάβαμε ότι πρέπει να είμαστε λογικοί». Η ερμηνεία που δίνεται (και θα δοθεί) είναι μόνο μία: η Ελλάδα δεν ανθίσταται πλέον -καθόσον είναι αδύναμη και υπό πίεση. Θα επιβεβαιωθούν, δηλαδή, όσοι υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα είναι θέμα χρόνου να υποχωρήσει. Την εικόνα αυτή άλλαξε ριζικά το Βουκουρέστι. Γι’ αυτό πρέπει να διαφυλαχτεί ως ένα πολύτιμο πολιτικό και διαπραγματευτικό κεκτημένο. Όπως άλλωστε και οι εν συνεχεία ανάλογες Αποφάσεις στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Άμυνα και Διπλωματία», τεύχος Απριλίου 2016
Πηγή Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς 


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση