Πολλά τα μέτωπα για τον Vladimir Putin

Tου Leonid Bershidsky 

Πολλές κρίσεις χτύπησαν ταυτόχρονα την πόρτα του Ρώσου Προέδρου. Το Σαββατοκύριακο, Ουκρανοί ακτιβιστές ανατίναξαν πύργους μετάδοσης υψηλής τάσης με αποτέλεσμα να κοπεί το ηλεκτρικό ρεύμα στην Κριμαία. Την Τρίτη, στη γενέτειρα του Vladimir Putin Αγία Πετρούπολη, μια αυτοκινητοπομπή 600 βαρέων οχημάτων κατευθυνόταν προς το κυβερνητικό μέγαρο στο πλαίσιο διαμαρτυρίας για τα διόδια στους ρωσικούς αυτοκινητοδρόμους (ο γιος ενός στενού φίλου του Putin έχει οικονομικό συμφέρον από το σύστημα). Και στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας, η τουρκική πολεμική αεροπορία κατέρριψε ένα ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος.

Αφού προσάρτησε την Κριμαία, προκάλεσε αναταραχές στην ανατολική Ουκρανία, κατέστειλε την αντιπολίτευση στο εσωτερικό και έστειλε στρατεύματα στη Συρία, o Putin δεν έχει απαντήσει στις τελευταίες προκλήσεις.

Η Κριμαία έμεινε τρεις ημέρες χωρίς ρεύμα και ο κυβερνήτης Sergei Aksyonov έχει πει στους πολίτες να "προετοιμαστούν για το χειρότερο" -και αυτό είναι ένα μπλακάουτ που θα μπορούσε να διαρκέσει έως τα τέλη Δεκεμβρίου.
Στην Αγία Πετρούπολη, η Αστυνομία σταμάτησε να εμποδίζει τη διέλευση των φορτηγών και οι τοπικοί αξιωματούχοι συμφώνησαν να συνομιλήσουν με τους οδηγούς. 

Η αντίδραση του Putin στην κατάρριψη του Su-24 ήταν βουβή και γεμάτη πικρία αντί για επιθετική.

Την Τρίτη, ο Ρώσος ηγέτης χαρακτήρισε το συμβάν "πισώπλατη μαχαιριά" από "εκείνους που βοηθούν τους τρομοκράτες". Κατηγόρησε την Τουρκία ότι προστατεύει τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους επειδή μεταφέρουν λαθραία πετρέλαιο στη χώρα. Ισχυρίστηκε επίσης ότι το αεροσκάφος είχε σταλεί για να βομβαρδίσει τοποθεσίες του Ισλαμικού Κράτους στο βόρειο τμήμα της επαρχίας της Λατάκειας, όπου μάλλον το Ισλαμικό Κράτος δεν έχει παρουσία.

Όταν η Ρωσία διαπίστωσε ότι το επιβατικό αεροσκάφος ανατινάχθηκε από τρομοκράτες πάνω από την Αίγυπτο περασμένο μήνα, ο Putin υποσχέθηκε να "βρει και να τιμωρήσει" τους υπεύθυνους. Δεν ήταν το ίδιο αποφασιστικός την Τρίτη. "Τα σημερινά τραγικά γεγονότα, θα έχουν σοβαρές συνέπειες για τις ρωσο-τουρκικές σχέσεις", είπε. "Εμείς δεν θα ανεχθούμε ποτέ εγκλήματα σαν αυτό που διαπράχθηκε σήμερα". Δεν λες ακριβώς ότι ξεσπάθωσε.

Οι σύμμαχοι του Putin και οι εκφραστές της πολιτικής του έχουν αντιληφθεί ότι δεν βρίσκεται στα σκαριά κάποια αποφασιστική αντίδραση. "Η Άγκυρα προφανώς δεν υπολόγισε τις συνέπειες των εχθρικών της ενεργειών για τα συμφέροντα της Τουρκίας και της οικονομίας της", τουίταρε ο Alexei Puishkov, επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικής πολιτικής της Κάτω Βουλής. Οι πιο υπερήφανοι σχολιαστές δεν χάρηκαν ιδιαίτερα που η αντίδραση θα περιορίζεται στο πεδίο της οικονομίας. "Τι δηλαδή, απλά θα τους κατσαδιάσουμε;", απάντησε κάποιος στην ανάρτηση του Pushkov. "Στο διάολο με την τουρκική οικονομία", έγραψε ένας άλλος. "Τι θα κάνουμε με το Βόσπορο;".

Μια καθαρά οικονομική αντίδραση θα μπορούσε να περιλαμβάνει την απαγόρευση της εναέριας κυκλοφορίας μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας και το πάγωμα των κοινών επιχειρηματικών σχεδίων, ανέφερε ο Nikolai Levichev, αναπληρωτής κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Κάτω Βουλής. Πρότεινε επίσης την απομάκρυνση των Ρώσων τουριστών από την Τουρκία –έναν από τους δύο πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς για τους Ρώσους, μαζί με την Αίγυπτο. Ένα από τα μεγαλύτερα ταξιδιωτικά πρακτορεία, το Natali Tours, ανακοίνωσε την Τρίτη πως διακόπτει τα πακέτα που αφορούν την Τουρκία.

Τυχόν οικονομικές κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας ενδεχομένως να έβλαπταν τους Ρώσους τόσο όσο και τους Τούρκους. Οι οικονομικοί δεσμοί Ρωσίας-Τουρκίας ήταν ένα πεδίο που είχε μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης: ο Putin και o πρώην φίλος του, Recep Tayyip Erdogan, είχαν δεσμευτεί να αυξήσουν τον όγκο των συναλλαγών των δύο χωρών από τα περίπου 25 δισ. δολάρια που αναμένονται φέτος, στα 100 δισ. δολάρια έως το 2020. Η Ρωσία ήταν ήδη από πέρυσι ο μεγαλύτερος εταίρος της Τουρκίας στον τομέα των εισαγωγών, χάρη στις μεγάλες αγορές ενέργειας, αλλά οι Ρώσοι προμηθευτές πετρελαίου και φυσικού αερίου χρειάζονται την αγορά. Η σημασία της Τουρκίας ως εμπορικού εταίρου αυξήθηκε το περασμένο έτος όταν η Ρωσία επέβαλε εμπάργκο στις εισαγωγές τροφίμων από χώρες που συμμετέχουν στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη χώρα για τη στάση της στην Ουκρανία. Οι εισαγωγές από την Τουρκία μειώθηκαν κατά 38,5% σε ετήσια βάση στο διάστημα Ιανουαρίου -Σεπτεμβρίου, αλλά οι εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση έκαναν ακόμη μεγαλύτερη βουτιά της τάξης του 43,1%.

Αν οι σχέσεις παγώσουν ή καταρρεύσουν, καμία χώρα από τις δύο δεν θα βγει κερδισμένη. Και στις δύο, τα χρηματιστήρια υποχώρησαν μετά την κατάρριψη του αεροσκάφους.

Ο Putin ανακαλύπτει ότι ίσως έχει απλώσει αρκετά τα πλοκάμια του. Δεν μπορεί να στείλει στρατεύματα στη νότια Ουκρανία για την αποκατάσταση του ηλεκτρικού ρεύματος στην Κριμαία, διότι αυτό θα προκαλούσε διεθνή κατακραυγή και θα έθετε σε κίνδυνο κάθε ευκαιρία σφυρηλάτησης μιας συμμαχίας με τις δυτικές χώρες στη Συρία. Ούτε μπορεί να διακινδυνεύσει μια στρατιωτική αντιπαράθεση με την Τουρκία, ένα μέλος του ΝΑΤΟ που μπορεί να κόψει την κύρια γραμμή εφοδιασμού της Ρωσίας στη Συρία –και προς ολόκληρη τη Μεσόγειο. Η Ρωσία δεν μπορεί να διαχειριστεί πολλαπλές ταυτόχρονες συγκρούσεις με τους πιο σημαντικούς γείτονές της, ιδιαίτερα τώρα που η εγχώρια δυσαρέσκεια για τα μέτρα λιτότητας δείχνει να αυξάνεται.

Η Ρωσία του Putin δεν είναι ακριβώς αδύναμη, είναι απλώς μόνη και αντιπαθής αφού αποξενώνει πιθανούς συμμάχους όπως η Τουρκία και η Ουκρανία. Αν στο εγγύς μέλλον, η πίεση αυξηθεί σε οποιοδήποτε από τα πολλαπλά μέτωπα που έχουν ανοίξει, ο Putin μπορεί να αισθανθεί στριμωγμένος. Σε ένα βιβλίο συνεντεύξεων που δημοσιεύθηκε το 2000 με τίτλο "Σε Πρώτο Πρόσωπο" περιέγραφε ένα περιστατικό που συνέβαλε στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του στο σκοτεινό κτίριο της Αγίας Πετρούπολης όπου ζούσε όταν ήταν παιδί: 

Εκεί, σε αυτή τη σκάλα, κατάλαβα μια για πάντα τι σημαίνει αυτό που λέμε "στριμωγμένος". Κυκλοφορούσαν αρουραίοι στους διαδρόμους. Οι φίλοι μου και εγώ τους κυνηγούσαμε πάντα με ραβδιά. Είδα έναν τεράστιο αρουραίο και άρχισα να τον κυνηγάω μέχρι τη γωνία. Δεν είχε πουθενά να πάει. Οπότε γύρισε και χύμηξε προς το μέρος μου. Ήταν απρόσμενο και πολύ τρομακτικό. Πλέον ο αρουραίος κυνηγούσε εμένα.

Τώρα, όμως, είναι ο Putin ο οποίος μπορεί και να έχει στριμωχθεί. Εκφοβίζει τους τοπικούς εταίρους και τους αντιπάλους του, τις χώρες της Δύσης αλλά και το λαό του εδώ και 15 χρόνια. Εάν στραφούν όλοι ταυτόχρονα εναντίον του, ίσως να μην έχει αρκετά μακρύ ραβδί για να τους αντιμετωπίσει.

Πηγή Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση