Έχεις καταθέσεις στην τράπεζα; Νομίζεις…
Το επιπλέον θέμα που προέκυψε στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, στην Ελλάδα των μνημονίων και στην –προσφάτως- Ελλάδα του ολικού ξεπουλήματος, βασίστηκε στην εκκίνησή του στο δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας (δηλαδή στην κάκιστη έως εγκληματική διαχείριση του δημοσίου χρήματος από τις εκάστοτε κυβερνήσεις) και στη συνέχεια μέσω των μνημονίων έγινε κατορθωτή μέσω της υπερφορολόγησης η μετακύλιση του κρατικούς οικονομικού προβλήματος στους ιδιώτες, με αποτέλεσμα να κλείσουν επιχειρήσεις, να αυξηθεί η ανεργία και, τέλος, να αρχίσει η μη εξυπηρέτηση των δανείων προς τις τράπεζες. Τράπεζες, οι οποίες είχαν ένα διαχειρίσιμο πρόβλημα και οι οποίες στηρίχθηκαν με 232 (αναμένονται και
άλλα) δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία στην πραγματικότητα επιβάρυναν το δημόσιο χρέος της χώρας.
Κι ενώ όλα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο, ξαφνικά έγιναν και τα capital contrοls (ο έλεγχος των κεφαλαίων) προκειμένου να μην φύγουν και άλλες καταθέσεις εκτός των τραπεζών, για να διαφυλαχθεί περαιτέρω η οικονομία της χώρας. Το ποιος και γιατί αποφάσισε αυτό το capital control αποτελεί πλέον (μία σκοτεινή) ιστορία.
Το μέγα ζητούμενο (ή αποτέλεσμα;) είναι πως ο έλεγχος κεφαλαίων οδήγησε στην πλήρη έλλειψη της τραπεζικής πίστης (εμπιστοσύνης) εκ μέρους των καταθετών. Για την ακρίβεια, αυτό που συνέβη (εάν πιστέψουμε τον Ντράγκι, ο οποίος επιμένει να εγγυάται τις καταθέσεις έως 100.000 ευρώ) είναι μία αγωνιώδης παρέμβαση των τραπεζιτών της Ελλάδας, να συγκρατήσουν τις καταθέσεις για να μην αποκαλυφθεί «η κορυφή του παγόβουνου», δηλαδή η ανυπαρξία των μετρητών – καταθέσεων. Στην ερώτηση τι απέγιναν τα περίπου 150 δισεκατομμύρια ευρώ των καταθέσεων (νεότερη μέτρηση αναφέρει πως είναι πλέον 128 δισ. περίπου) θα πρέπει ενδεχομένως να παρέμβει η Δικαιοσύνη.
Στο κυρίως θέμα, όμως, δηλαδή αυτό της ύπαρξης και λειτουργίας των capital controls, αντιλαμβανόμαστε πως οι τράπεζες διαχειρίζονται το χρήμα των καταθετών ως δικό τους. Σε τέτοιο σημείο μάλιστα, που μέσω του ελέγχου των καταθέσεων είδαμε να μην γίνονται αποδεκτές πληρωμές υποχρεώσεων πολιτών προς τις τράπεζες, μέσω των υπαρχόντων καταθετικών λογαριασμών! Δηλαδή, οι τράπεζες είτε δεν αναγνώριζαν τα χρήματα των καταθέσεων ως κανονικά χρήματα, αλλά ως εικονικά (και άρα χωρίς καμία πραγματική αξία) είτε αντιλαμβανόταν τα χρήματα των καταθέσεων των πολιτών ως δικά τους χρήματα (των τραπεζών), με αποτέλεσμα να μην δέχονται αποπληρωμή μέσω υπαρχόντων χρημάτων (δηλαδή "δικών τους" χρημάτων), αλλά μόνο μέσω «νέων» χρημάτων!!!
Τι αντιλαμβανόμαστε από αυτό; Ότι τα χρήματα των καταθετών έπαψαν να είναι δικά τους χρήματα. Απλά, για να μην καούν οι τράπεζες και να μην επαναληφθούν γεγονότα όπως στην Αργεντινή (όπου οι καταθέτες «έπαιρναν κεφάλια» -κυριολεκτικά- τραπεζικών υπαλλήλων), αλλά, κυρίως, για να μην θιγεί η αξιοπιστία της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης, αποφασίστηκε να δίνεται ένα μικρό ποσό (των 60 ευρώ) στους καταθέτες μέσω των ΑΤΜ.
Υπάρχει, λοιπόν, αξιοπιστία στις σημερινές τράπεζες στην Ελλάδα; Δυστυχώς, ούτε ίχνος αξιοπιστίας και αυτό επιβεβαιώνεται από την άρνηση του τραπεζικού συστήματος να επανέλθει την κανονική τραπεζική λειτουργία. Και δεν πρόκειται το κάνουν αυτό, επειδή φοβούνται –και δικαίως- πως οι καταθέτες θα τρέξουν να πάρουν τα χρήματά τους, για να μην ξανα-υποστούν την ταλαιπωρία του ΑΤΜ και για να μην ξαναπεράσουν την αγωνία του κουρέματος, που είναι ένα ορατό ενδεχόμενο, όσο και αν προσπαθεί να το αρνείται και να το απομακρύνει ως ενδεχόμενο ο κύριος Ντράγκι (πρόεδρος της ΕΚΤ).
Σύμφωνα με τον Rodrigo Olivares - Caminal, καθηγητή Τραπεζικού και Χρηματοοικονομικού Δικαίου του Queen Mary University of London, «ίσως αυτό να αποτελεί μεγάλη έκπληξη για αρκετό κόσμο, αλλά από τη στιγμή που κάποιος καταθέτει τα χρήματά του σε μία τράπεζα, παύουν να είναι δικά του και ανήκουν πλέον στην τράπεζα».
Η σύμβαση που συνάπτει ο καταθέτης με την τράπεζα είναι μία σύμβαση δανείου με την τράπεζα, η οποία διαθέτει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: η τράπεζα είναι υποχρεωμένη να επιστρέψει τα χρήματα όταν της ζητηθούν, εντός του καταστήματος και κατά τις ώρες λειτουργίας της.
Τόσο οι καταθέτες όσο και οι ομολογιούχοι έχουν απαιτήσεις έναντι της τράπεζας.
Με λίγα λόγια, η λογική του «bail in» είναι πως στοχεύει στη χρήση των χρημάτων των ομολογιούχων για να διασωθεί η τράπεζα, μειώνοντας το συνολικό ποσό του χρέους και προχωρώντας σε αύξηση κεφαλαίου.
Το «κούρεμα» από την άλλη είναι ορολογία (jargon) που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη μείωση της ονομαστικής αξίας, εν προκειμένω των καταθέσεων στην τράπεζα.
Το «κούρεμα» δεν είναι εργαλείο, αλλά συνέπεια. Το «bail in» είναι ένα εργαλείο που προβλέπεται από την Οδηγία BRRD και στην ουσία λέει πως όταν μία τράπεζα αντιμετωπίζει δυσκολίες, πριν ζητήσει λεφτά φορολογουμένων, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τα χρήματα των μετόχων της για να διασωθεί. Τελικώς, ως συνέπεια, οι καταθέτες ίσως χάσουν ορισμένα χρήματα.
Οι πρώτοι που χάνουν, σύμφωνα με την BRRD, είναι οι μέτοχοι, έπειτα οι ομολογιούχοι και τελικά οι καταθέτες.
Υπάρχουν δύο μεγάλες αλήθειες τις οποίες οι καταθέτες συνήθως δε γνωρίζουν:
1) ότι από τη στιγμή της κατάθεσης στην τράπεζα, τα χρήματα δεν είναι πλέον δικά τους, αλλά της τράπεζας και
2) ότι ενώ πιστεύουν πως τα χρήματά τους είναι απολύτως προστατευμένα, στην ουσία είναι προστατευμένα μόνο εν μέρει, ανάλογα με το εκάστοτε σύστημα εγγύησης καταθέσεων και υπό την προϋπόθεση ότι το αρμόδιο ταμείο εγγύησής τους διαθέτει επαρκείς πόρους.
Στη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών ανά τον κόσμο υπάρχει κάποιου είδους σύστημα εγγύησης καταθέσεων, είτε είναι δημόσια είτε ιδιωτική, είτε είναι ρητή είτε σιωπηρή. Συνεπώς ναι, από τεχνικής άποψης, οι καταθέσεις έως 100.000 ευρώ είναι εγγυημένες με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αυτή τη στιγμή, όμως, το κάθε κράτος έχει τους δικούς του κανόνες ως προς το ποιος εγγυάται τις καταθέσεις.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κινείται προς μία τραπεζική ένωση. Η ένωση αυτή έχει τρεις πυλώνες:
Κοινή επιτήρηση (common supervision) από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, κοινή πολιτική εξυγίανσης (common resolution) και κοινό σύστημα εγγύησης καταθέσεων (common deposit guarantee scheme) για όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ.
Το τελευταίο κομμάτι (σ.σ. κοινό σύστημα εγγύησης καταθέσεων) δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα. Συνεπώς, το πρόβλημα είναι πως το εκάστοτε εθνικό ταμείο εγγύησης καταθέσεων θα πρέπει να είναι σε θέση να εγγυηθεί τις καταθέσεις.
Εν τέλει, πρόκειται για μία απλή εξίσωση. Τι θα συμβεί σε περίπτωση που το ελληνικό ταμείο δε διαθέτει επαρκή αποθέματα; Θα μπορούσε να στραφεί στην Κεντρική Τράπεζα προκειμένου να καλύψει το έλλειμμα, όμως τι θα συμβεί αν δεν έχει ούτε η κεντρική τράπεζα χρήματα;
Η απάντηση σε όλα τα ερωτήματα βρίσκεται στα χρήματα των καταθετών, οι οποίοι σε κάθε περίπτωση καλύπτουν τις ανάγκες ρευστότητας των τραπεζών. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το μέγα ερώτημα είναι: Πως μπορεί το κράτος να εγγυηθεί τις καταθέσεις των πολιτών; Η απάντηση ίσως να είναι και το θέμα της επόμενης ημέρας για την ίδια τη χώρα…
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...