Τα τουρκικά λάθη που δυνάμωσαν τους τζιχαντιστές

Η Άγκυρα καλείται τώρα να πάρει θέση αν θα συμμετάσχει στη διεθνή συμμαχία κατά της τρομοκρατικής οργάνωσης
Η πολιτική Νταβούτογλου δεν σχεδιάστηκε με την πραγματικότητα της περιοχής

Γράφει ο Αλέξανδρος Καμπούρης

Νέα δεδομένα για την Τουρκία θέτει η απελευθέρωση, ύστερα από «διπλωματικές διαπραγματεύσεις», των 46 μελών της διπλωματικής αποστολής της χώρας στη Μοσούλη, που κρατούνταν για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών, από μαχητές του Ισλαμικού Κράτους.
Μέχρι και το Σάββατο, ημέρα κατά την οποία οι τούρκοι όμηροι των τζιχαντιστών επέστρεψαν στην πατρίδα τους, η τουρκική ηγεσία αρνούνταν τη συμμετοχή της χώρας στη διεθνή συμμαχία κατά της τρομοκρατικής οργάνωσης, προβάλλοντας ως κύρια αίτια την ομηρεία των πολιτών της. Προχθές, ωστόσο, ο τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μιλώντας σε δημοσιογράφους, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο περαιτέρω εμπλοκής της Τουρκίας στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους, δηλώνοντας ότι «πρέπει να αποφασίσουμε τη στάση θα τηρήσουμε».

Αυτές οι εξελίξεις επαναφέρουν στο προσκήνιο τις συζητήσεις για τα σφάλματα της εξωτερικής πολιτικής που οδήγησαν στην άνοδο της οργάνωσης, το μέλλον των σχέσεων της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και τον ρόλο της στην περιοχή.
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Μπιλγκί, Μεχμέτ Αλί Τουγτάν, μία σειρά σφαλμάτων της αμερικανικής, αλλά και της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, οδήγησε στην μετάλλαξη μίας μικρής τζιχαντιστικής ομάδας σε βασική απειλή για την περιοχή.

Διεκπεραιωτές της Δύσης

Η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους, σύμφωνα με τον Τουγτάν, ευνοήθηκε από τη «φθηνή λύση – καρμπόν α λα Λιβύη» που πρόκρινε η Δύση για τη συριακή κρίση. «Το σχέδιο επέμβασης της Δύσης για την προστασία των αμάχων στη Λιβύη εξελίχθηκε σε μία ΝΑΤΟϊκή αεροπορική υποστήριξη των «εξεγερμένων» που μάχονταν από εδάφους τον Καντάφι. Αυτοί οι «εξεγερμένοι», τους οποίους η Δύση αναγνώρισε ως αθώους, αν και είχαν διασυνδέσεις με τζιχαντιστικές οργανώσεις, έδρασαν ως «διεκπεραιωτές» στο δυτικό σχέδιο ανατροπής του Καντάφι.
Στη Συρία, η Τουρκία και το Κατάρ, φιλικά προσκείμενες χώρες σε σουνιτικές ριζοσπαστικές ομάδες, ξεκίνησαν μία συγκαλυμμένη επιχείρηση συγκέντρωσης μαχητών για την ανατροπή του Άσαντ. Οι ΗΠΑ λειτούργησαν ως «απών οικοδεσπότης», γνωρίζοντας τα πάντα αλλά αποφασίζοντας να μην επέμβουν», λέει ο καθηγητής. Η ηθελημένη αδράνεια των ΗΠΑ εξέθρεψε την τζιχαντιστική οργάνωση που μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα απέκτησε μέλη, τόσο από τους σουνίτες του Ιράκ όσο και από χώρες του Κόλπου, αλλά και εθελοντές από την Ευρώπη, ενώ παράλληλα απέκτησε πρόσβαση σε όπλα.

Εξωτερική πολιτική εκτός πραγματικότητας

Ο τότε υπουργός Εξωτερικών Νταβούτογλου, σχεδιάζοντας τη στρατηγική της χώρας στην περιοχή, προσπάθησε να τοποθετήσει στη δική του κοσμοθεωρία, αυτή της ενότητας όλων των σουνιτικών στοιχείων της Μέσης Ανατολής, την άνοδο του Ισλαμικού Κράτους. Υιοθέτησε τη λογική της ριζοσπαστικής αντίδρασης των σουνιτών. Οι μαχητές της οργάνωσης, είπε, είναι εξοργισμένοι σουνίτες που αντιδρούν στην καταπίεση του σιίτη Μαλίκι στο Ιράκ και του αλεβίτη Άσαντ στη Συρία.
Το σχέδιο της Τουρκίας στην περιοχή, λέει ο Τουγτάν, αναγκαστικά περιλαμβάνει «περισσότερο σουνίτες, λιγότερο σιίτες». Η εξωτερική πολιτική, που παρά την αλλαγή προσώπων εξακολουθεί να ελέγχεται από τον Νταβούτογλου, προτείνει την ανατροπή Άσαντ, την επικράτηση σουνιτών σε Ιράκ και Συρία, την εδραίωση της Χαμάς στην Παλαιστίνη κα την άνοδο των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο.
Ωστόσο, η πολιτική Νταβούτογλου δεν σχεδιάστηκε με βάση την πολιτική πραγματικότητα της περιοχής, αλλά με βάση τον ιδεαλισμό και την κοσμοθεωρία του ίδιου, σημειώνει ο καθηγητής, συμπληρώνοντας ότι η εξωτερική πολιτική της χώρας του κινείται αντίθετα στην ροή των εξελίξεων που διαμορφώνονται στην περιοχή.

Απομακρύνονται οι ΗΠΑ από την Τουρκία
«Σαράντα χώρες τάσσονται υπέρ της καταπολέμησης των τζιχαντιστών και η Τουρκία αρνείται! Αν συνεχίσει έτσι, τότε κινδυνεύει να χάσει κάθε έρεισμα».
Πριν από λίγες ημέρες, αμερικανικές εφημερίδες φιλοξενούσαν δημοσιεύματα που αναφέρονταν στην κυβέρνηση της Άγκυρας ως ο «σύμμαχος που δεν είναι», υπονοώντας παράλληλα ότι ήρθε η ώρα για τον Ομπάμα να αναζητήσει άλλους στρατηγικούς εταίρους στην περιοχή.
«Το μυαλό των περισσότερων πηγαίνει στους Κούρδους, ωστόσο το μεγάλο στοίχημα είναι το Ιράν. Αν το Ιράν αποκτήσει τη γεωστρατηγική αξία που είχε στο παρελθόν, αυτό θα αποβεί εις βάρος της Τουρκίας. Εφόσον η Τουρκία αρνείται να συνδράμει στρατιωτικά, ο μόνος αξιόμαχος στρατός στην περιοχή που μπορεί να εξασφαλίσει την οριστική εξουδετέρωση της οργάνωσης είναι ο Ιρανικός», σημειώνει ο Τουγτάν.

Διάβημα για απειλές σε δημοσιογράφο
Την ώρα που η Τουρκία καλείται να επαναπροσανατολίσει την στάση της όσον αφορά την συμμετοχή της ή μη στη διεθνή εκστρατεία κατά του Ισλαμικού Κράτους, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ προέβη σε διάβημα διαμαρτυρίας με αφορμή την στοχοποίηση από τν τουρκικό Τύπο της τουρκάλας ανταποκρίτριας των «New York Times» στη χώρα.

Την προηγούμενη εβδομάδα η Τσεϊλάν Γεγκινσού υποστήριξε σε άρθρο της ότι το Ισλαμικό Κράτος αποπειράται να στρατολογήσει στις τάξεις του μαχητές από την Τουρκία. Αμέσως μετά η ανταποκρίτρια της αμερικανικής εφημερίδας άρχισε να δέχεται προσωπικές επιθέσεις μέσω του twitter και της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, ενώ την Παρασκευή τουρκικές εφημερίδες που ελέγχονται από συμμάχους του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έφτασαν στο σημείο να δημοσιεύσουν στα πρωτοσέλιδά τους φωτογραφίες της Γεγκινσού, αποκαλώντας την «προδότρια» και υποστηρίζοντας ότι επιδιώκει να παρουσιάσει τον τούρκο πρόεδρο ως κρυφό υποστηρικτή του Ισλαμικού Κράτους.

Πηγή εφημ. «Τα Νέα»

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση