Ουκρανία, Ιράκ, στρατηγική στη Μαύρη Θάλασσα και η "μαύρη τρύπα" Τουρκία

Οι ΗΠΑ σήμερα αντιμετωπίζουν τις κρίσεις σε Ιράκ-Συρία και Ουκρανία χωρίς να έχουν ξεκάθαρη απάντηση. Δεν έχουν ιδέα τι αντιπροσωπεύει η επιτυχία ή αν τυχόν αποτυχία θα είναι διαχειρίσιμη. Το σημαντικότερο για τις ΗΠΑ είναι να προετοιμάσουν ένα σχέδιο διαχείρισης των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο ανοικτά μέτωπα για τους Αμερικανούς. Στην Ουκρανία και στην περιοχή του Ιράκ και της Συρίας. Αν και φαίνεται πως δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ των δύο αυτών πολεμικών θεάτρων τελικά υπάρχει.

Του George Friedman
ΠΗΓΗ: STRATFOR
ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Παντελής Καρύκας

Η Ρωσία, λόγω των Τσετσένων δεν απολαμβάνει τις προόδους των ισλαμιστών στην Συρία και το Ιράκ, αν και το ότι αποσπά την προσοχή των Αμερικανών από την Ουκρανία την εξυπηρετεί. Το Ισλαμικό Κράτος (IS) αποτελεί, σαφώς, εν δυνάμει αντίπαλο της Ρωσίας, μακροπρόθεσμα όμως.
Όμως η ουκρανική κρίση εμπεριέχει ένα πολύ διαφορετικό πολιτικό δυναμικό σε σχέση με αυτή της Μέσης Ανατολής. Ρώσοι και ισλαμιστές φυσικά δεν συνδυάζουν τις κινήσεις τους και η νίκη του ενός θα αποτελεί πρόκληση ισχύος για τον άλλο. Για τους Αμερικανούς όμως οι δύο κρίσεις πρέπει να αναλυθούν ταυτόχρονα. Οι Αμερικανοί βρίσκονταν στη διαδικασία περιορισμού της εμπλοκής τους στη Μέση Ανατολή, προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν την κρίση της Ουκρανίας.

Ο πρόεδρος Ομπάμα επιθυμεί ένα ενιαίο Ιράκ, χωρίς τζιχαντιστές και μια Ρωσία που να αποδέχεται μια φιλική προς τη Δύση Ουκρανία. Όμως δεν επιθυμεί να εμπλέξει ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις, σε κανένα πολεμικό θέατρο. Πως λοιπόν μπορεί να επιτύχει αυτούς τους σκοπούς του χωρίς κινδύνους; Και αν το επιτύχει ποιους κινδύνους θα πρέπει να αποδεχτεί;

Η στρατηγική χαμηλού ρίσκου που έχουν επιλέξει οι Αμερικανοί επιβάλει την διατήρηση των ισορροπιών στα δύο πολεμικά θέατρα μέσω της παροχής υποστήριξης σε τρίτους, χωρίς άμεση εμπλοκή τους, όσο αυτό είναι δυνατό. Στη Συρία, η αμερικανική στρατηγική έχει μεταβληθεί και τώρα επιδιώκει την εξεύρεση ισορροπιών μεταξύ Αλεβιτών και τζιχαντιστών. Στο Ιράκ, ο ΗΠΑ εμμένουν στην ύπαρξη ενός ενιαίου Ιράκ και χρησιμοποιούν τους Κούρδους, τους σιίτες και κάποιους σουνίτες να πολεμούν το IS. Αν η στρατηγική τους αυτή αποτύχει δεν έχουν ξεκαθαρίσει πως θα συνεχίσουν. Εξάλλου είναι δεδομένο ότι μόνο με αεροπορικές επιθέσεις το IS δεν πρόκειται να ηττηθεί. 

Στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ επεδίωξαν να επιφέρουν ηθικό, ή ίσως στρατηγικό πλήγμα στη Ρωσία. Σε κάθε περίπτωση αυτό που πέτυχαν ήταν να προκαλέσουν τη Ρωσία, απειλώντας ζωτικά της συμφέροντα, μη αφήνοντάς της άλλη στρατηγική επιλογή από αυτή που ακολούθησε. Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες απέτυχαν παταγωδώς να προβλέψουν ή έστω να διαχειριστούν τα γεγονότα στο Κίεβο και την ανατολική Ουκρανία και η Ρωσία είναι δεδομένο ότι δεν θα δεχτεί τετελεσμένα. Η Ρωσία θα αντεπιτεθεί και θα κρατήσει μέρος έστω τα Ουκρανίας, στη σφαίρα επιρροής της.


Η αμερικανική στρατηγική στην Ουκρανία πηγάζει από την αντίστοιχη που ακολουθήθηκε σε Ιράκ και Συρία. Και πάλι οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τους Ουκρανούς για να διεξάγουν τον πόλεμο, απέφυγαν άμεση εμπλοκή και απλώς ενίσχυσαν τους Ουκρανούς με υλικό.

Οι κινήσεις των ΗΠΑ σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία αποδεικνύουν πάντως πως Αμερικανοί θεωρούν ότι τόσο το IS, στην πρώτη, όσο και η Ρωσία στη δεύτερη περίπτωση, δεν είναι σε θέση να εξαπολύσουν μια αποφασιστική επίθεση, ή ότι ακόμα και αν μια τέτοια επίθεση εξαπολυθεί θα αρκέσουν οι αμερικανικές αεροπορικές προσβολές για να αναχαιτιστεί. Για να επιτύχει όμως η στρατηγική αυτή προϋποθέτει την σκληρή αντίσταση των Ιρακινών και των Ουκρανών. Αν αυτή δεν υπάρξει ολόκληρο το στρατηγικό σχέδιο των Αμερικανών καταρρέει.

Οι Αμερικανοί στηρίζονται σε αναξιόπιστους συμμάχους, γεγονός που έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο οι Αμερικανοί ανέπτυξαν την στρατηγική της ανάπτυξης, περιορισμένων, έστω, δυνάμεών τους και είχαν καλύτερα αποτελέσματα. Η στρατηγική της ανάπτυξης δυνάμεων πριν το ξέσπασμα μιας κρίσης, αντί της στρατηγικής της επέμβασης στο τελευταίο λεπτό, κόστιζε, από κάθε άποψη λιγότερο. Αυτή την στιγμή οι δύο υπάρχουσες δεν αποτελούν απειλές για τις ΗΠΑ, αλλά αν αφεθούν ανεξέλεγκτες θα αποτελέσουν. Όμως οι ΗΠΑ πρέπει να αναλάβουν κάποια ρίσκα.

Η λογική επιβάλει σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Ουγγαρία ή η Πολωνία να υποχωρήσουν σε τυχόν ρωσική πίεση, εκτός κι αν έχουν ισχυρές εγγυήσεις πίσω τους. Και μόνο οι ΗΠΑ μπορούν να παράσχουν αυτές τις εγγυήσεις. Το ίδιο μπορεί να λεχθεί και τους σιίτες και τους Κούρδους, τους οποίους, αμφότερους, οι ΗΠΑ, πολλάκις έχουν εγκαταλείψει. 

Το ερώτημα είναι πως οι ΗΠΑ θα στοιχειοθετήσουν, εμπράκτως, τις εγγυήσεις αυτές, σε δύο τόσο απομακρυσμένα και διαφορετικά πολεμικά θέατρα, δεδομένου ότι η αμερικανική ισχύς δεν είναι ανεξάντλητη. Για αυτό οι ΗΠΑ πρέπει να δουν τα δύο αυτά θέατρα, ως διαφορετικές εκδοχές του αυτού θεάτρου, της Μαύρης Θάλασσας. Κοιτάζοντας στον χάρτη βλέπουμε η Μαύρη Θάλασσα αποτελεί το γεωγραφικό ορόσημο και των δύο περιοχών. Η θάλασσα αυτή είναι το νότιο σύνορο της Ουκρανίας και της ευρωπαϊκής Ρωσίας και του Καυκάσου, όπου Ρώσοι, Ιρανοί, αλλά τζιχαντιστές συγκλίνουν προς τη Μαύρη Θάλασσα, η οποία απέχει λιγότερο από 650 χλμ. από τη βόρεια Συρία.

Οι ΗΠΑ έχουν τη δική τους στρατηγική για τον βόρειο Ατλαντικό. Έχουν την στρατηγική τους γα την Καραϊβική και τον Ειρηνικό. Και δεν εννοούμε μόνο ναυτική στρατηγική. Αντίθετα υπάρχουν σχέδια συνδυασμένων επιχειρήσεων ανάπτυξης στρατευμάτων και επιμελειτιακής τους υποστήριξης. Το ίδιο πρέπει να γίνει και για την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.

Η στρατηγική της Μαύρης Θάλασσας θα υποχρεώσει τις ΗΠΑ να ξεκαθαρίσουν και τις σχέσεις τους με δύο χώρες την Τουρκία και τη Ρουμανία. Η Τουρκία, η οποία μετά τη Ρωσία είναι η ισχυρότερη δύναμη στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, έχει επίσης συμφέροντα στη Συρία, το Ιράκ, αλλά και στον Καύκασο τη Ρωσία και την Ουκρανία. Οι νέες συνθήκες θα καταστήσουν την Τουρκία απαραίτητο σύμμαχο των ΗΠΑ. Ωστόσο, για να επιτευχθεί αυτό πρέπει και οι δύο πλευρές να αλλάξουν πολιτική η μια έναντι της άλλης. Αν η αλλαγή αυτή δεν επιτευχθεί τότε οι δύο χώρες μάλλον θα πρέπει να επανεξετάσουν την στρατηγική τους σχέση. Αυτή στην στιγμή οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις βασίζονται στην συστηματική αποφυγή αντιμετώπισης της πραγματικότητας.

Η Ρουμανία επίσης αποτελεί κρίσιμο παράγοντα. Βάσει της Συνθήκης του Μοντρέ η παραμονή ναυτικών δυνάμεων χωρών που δεν βρέχονται από τη Μαύρη Θάλασσα απαγορεύεται για μεγάλο διάστημα. Η είσοδος της Μαύρης Θάλασσας, τα στενά του Βοσπόρου, ελέγχεται από την Τουρκία. Η Ρουμανία όμως, ως παράκτιο κράτος της Μαύρης θάλασσας, δεν υπόκειται στους περιορισμούς της Συνθήκης του Μοντρέ. Η ναυτική της όμως δύναμη είναι αμελητέα. Πέραν του ότι το έδαφός της θα μπορούσε να αποτελέσει ιδανική βάση αεροπορικών επιχειρήσεων, είναι ζωτικής σημασίας να αποκτήσει η Ρουμανία ισχυρό Ναυτικό, το οποίο θα διαθέτει και πλοία αμφίβιων επιχειρήσεων.

Άσχετα με το πώς θα λήξει το δράμα σε Συρία και Ιράκ, η κατάληξή του είναι δευτερεύουσας σημασίας σε σχέση με το μέλλον των σχέσεων Ρωσίας – Ουκρανίας και την Ευρώπη, γενικότερα. Έχω γράψει συχνά για την ανάγκη δημιουργίας μιας «διαθαλάσσιας» στρατηγικής, με την περιοχή μεταξύ Βαλτικής και Μαύρης θάλασσας να αποκτά ιδιάζουσα σημασία και η γραμμή Πολωνίας-Ρουμανίας ήδη υπάρχει.

Οι ΗΠΑ πρέπει να υιοθετήσουν την πολιτική του Ψυχρού Πολέμου σε τέσσερα σημεία. Πρώτον, οι σύμμαχοί τους πρέπει να διαθέτουν το έδαφός τους προς όφελος της κοινής άμυνας και σημαντικές δυνάμεις για να αντιμετωπίζουν τις διάφορες απειλές. Δεύτερον, οι ΗΠΑ θα παρέχουν οικονομική και στρατιωτική βοήθεια, τρίτον, οι ΗΠΑ θα εγκαταστήσουν δυνάμεις τους στις συμμαχικές χώρες, ως εγγύηση για την ασφάλεια των χωρών αυτών και τέταρτον, οι ΗΠΑ θα εγγυηθούν την πλήρη κινητοποίηση των δυνάμεών τους προς υπεράσπιση των συμμάχων τους.

Πηγή Defence-Point


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση