Η κρίση στο Ιράκ υπό το πρίσμα κάθε χώρας ξεχωριστά

Η διαφαινόμενη επικράτηση, έστω και προσωρινή, των φανατικών σουνιτών ισλαμιστών στο Ιράκ έχει επιπτώσεις και εκτός των συνόρων του Ιράκ. Η διαλυτική διαδικασία του κράτους του Ιράκ, η οποία ξεκίνησε μετά την ανατροπή του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν, θα ενταθεί.

Του Παντελή Καρύκα

Η αυτονομία των Κούρδων του Ιράκ είναι πλέον γεγονός και οι ίδιοι αποτελούν σημαντικό παίκτη στην περιοχή. Αν η προώθηση των σουνιτών συνεχιστεί, θα οδηγήσει στην δημιουργία ενός αυτόνομου, σουνιτικού, μορφώματος στην περιοχή, ενώ το νότιο Ιράκ μπορεί με ευκολία να περιέλθει υπό τον έλεγχο του Ιράν. Με τα δεδομένα αυτά το Ιράκ θα εξελιχθεί σε «εξαγωγέα τρομοκρατίας»… και ίσως αντικαταστήσει την Ισλαμική Δημοκρατία που κάνει βήματα επανόδου στη διεθνή κοινότητα και η κρίση αυτή ίσως ανοίξει μεγάλη ευκαιρία…

Όλες οι γειτονικές του Ιράκ χώρες, όπως και οι ΗΠΑ, ανησυχούν για τα άμεσα, αλλά και τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα των πρόσφατων εξελίξεων. Η εξασθένιση της ιρακινής κεντρικής εξουσίας στις διάφορες επαρχίες της χώρας, μπορεί να εξυπηρετήσει τελικά την επέκταση της επιρροής του Ιράν, στο βόρειο Ιράκ, τη Συρία, μέχρι και τις ελεγχόμενες από τη Χεζμπολάχ περιοχές του Λιβάνου. Ωστόσο, η επικράτηση των σουνιτών, αποτελεί παράλληλα εφιάλτη για την Τεχεράνη, αφού η σιιτική κυβέρνηση της Βαγδάτης είναι ατύπως προστατευόμενή της. Και όχι μόνο για τον λόγο αυτό.

Η Τουρκία αντιμετωπίζει επίσης με προσοχή τις εξελίξεις στο Ιράκ. Ο έλεγχος συνοριακών περιοχών από ισλαμιστές τρομοκράτες, επιτείνουν το πρόβλημα ασφαλείας στα νοτιοανατολικά σύνορα της Τουρκίας. Το πρόβλημα ασφαλείας επεκτείνεται πλέον σε μέρος της Συρίας και του Ιράκ, γεγονός που ίσως υποχρεώσει την Άγκυρα να αναλάβει στρατιωτική δράση.

Η σουνιτική Τουρκία, μπορεί να αναγκαστεί να καλύψει τα σύνορά της από τυχόν διείσδυση σουνιτών ισλαμιστών, ή απλούστερα, να αντιδράσει στην υπέρμετρη ισχυροποίηση των Κούρδων του Ιράκ, που παρά τις καλές σχέσεις με την Άγκυρα πάντα ως προτεραιότητα έχουν την ίδρυση κουρδικού ανεξάρτητου κράτους.

Η Ιορδανία, η οποία ήδη έχει κατακλυστεί από πάνω από ένα εκατ. Σύρους πρόσφυγες, έχει κάθε λόγο επίσης, να φοβάται τις εξελίξεις. Στην Ιορδανία υπάρχουν ακόμα 250.000 Ιρακινοί πρόσφυγες, οι περισσότεροι από το 2003. Μετά την προέλαση των ισλαμιστών ο αριθμός αυτός αναμένετε να αυξηθεί ραγδαία. Ωστόσο, αυτό αποτελεί τον μικρότερο φόβο των Ιορδανών.

Η επιτήρηση των εκτεταμένων συνόρων της χώρας, με την Συρία και το Ιράκ, είναι ιδιαίτερα δύσκολη και θα εντείνει, στο έπακρο, τις δυνατότητες του στρατού και των δυνάμεων ασφαλείας της χώρας. Όλα αυτά, με τη σειρά τους, θα επιτείνουν τους κινδύνους εσωτερικής ασφάλειας, αλλά και θα επιβαρύνουν, ιδιαίτερα, οικονομικά, την Ιορδανία. Οι απειλές για την ασφάλεια του βασιλιά Αμπντάλα έχουν ήδη εκτοξευθεί από την ISIL…

Οι χώρες του Κόλπου, επίσης, αντιμετωπίζουν με προσοχή τις εξελίξεις στο Ιράκ και τις εδαφικές προόδους των φανατικών ισλαμιστών, οι οποίοι δεν ελέγχονται από κανέναν και δεν ενθουσιάζονται όταν οι Άραβες εθίζονται σταδιακά σε κυβερνήσεις που δεν είναι… ελέω Θεού μοναρχίες. Η εξασθένιση της σιιτικής κυβέρνησης της Βαγδάτης, αντιμετωπίζεται με ανησυχία, καθώς τον έλεγχο της περιοχής κερδίζουν οι ανεξέλεγκτοι ισλαμιστές, την ώρα μάλιστα που το αμερικανικό ενδιαφέρον για την περιοχή δείχνει να έχει περιοριστεί.

Είναι ακόμα νωρίς για να αξιολογηθεί η επίπτωση του ελέγχου του ιρακινού πετρελαίου από τους ισλαμιστές, αν και αναμένεται ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις στις ιρακινές εξαγωγές και κατά συνέπεια στις τιμές του πετρελαίου. Ο περιορισμός της προσφοράς, συν τη γεωπολιτική αστάθεια, θα οδηγεί σε άνοδο τις τιμές και αυτό βολεύει το Ιράν και κάθε άλλον τροφοδότη της διεθνούς αγοράς.

Βάσει των ανωτέρω, φαίνεται ότι σχηματίζεται ένας ετερόκλητος συνασπισμός από χώρες που έχουν μόνο ένα κοινό, να σταματήσουν την εδαφική επέκταση των ισλαμιστών. Στο Ιράκ, οι Κούρδοι Πεσμεργκά συνεργάζονται με τον Ιρακινό Στρατό, για να αναχαιτιστεί η προέλαση των ισλαμιστών, παρά την πρόσκληση της ISIL να μην ανακατευθούν και σε αντάλλαγμα να μην στραφούν εναντίον τους οι ισλαμιστές αντάρτες.

Όσον αφορά τις ΗΠΑ, το βασικό ερώτημα που τίθεται ενώπιόν τους αφορά τον οπλισμό που είχαν διαθέσει στον Ιρακινό Στρατό και τώρα έχει πέσει στα χέρια των ισλαμιστών. Ήδη, το ερώτημα αν οι Αμερικανοί έπρεπε ή όχι να διαθέσουν σύγχρονα όπλα στους αντάρτες της Συρίας, έχει ξεπεραστεί από τα γεγονότα. Στην ομιλία του στου Γουέστ Πόιντ, στις 28 Μαΐου, ο Αμερικανός πρόεδρος, σωστά ανέφερε, ότι πλέον ο κίνδυνος δεν προέρχεται από μια συγκεντρωτικά δρώσα αλ Κάιντα, αλλά από τα αποκεντρωμένα παρακλάδια της οργάνωσης.

Αν και οι ΗΠΑ δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο πολεμικής εμπλοκής, αν οι σύμμαχοί τους κινδυνεύσουν, μάλλον θα προτιμούσαν να δράσουν σε συνεργασία και με άλλες δυνάμεις της περιοχής, ακόμα και το Ιράν. Ωστόσο, οι Αμερικανοί θα πρέπει να εξετάσουν και το αν θα πρέπει να παραχωρήσουν προηγμένα όπλα στους συμμάχους τους και ειδικά στους Ιρακινούς, τα οποία, θα μπορούσαν να καταλήξουν και αυτά στα χέρια των ισλαμιστών.

Ένας ακόμα πονοκέφαλος για τους Αμερικανούς είναι το Ιράν, το οποίο θα μπορούσε σε κάποιο μελλοντικό χρονικό σημείο, να επιχειρήσει να σαμποτάρει μια κοινή προσπάθεια, αν δεν κέρδιζε σοβαρά ανταλλάγματα, όπως ελάφρυνση, τουλάχιστον, των εναντίον του κυρώσεων, ή περισσότερη «κατανόηση» επί του πυρηνικού του προγράμματος, για να μην πούμε την επιρροή επί του σιιτικού τμήματος του Ιράκ…

Τυχόν συμμετοχή του Ιράν πάντως, σε έναν τέτοιο συνασπισμό υπό φυσιολογικές συνθήκες θα φάνταζε αδύνατη, με δεδομένη την εμπλοκή της χώρας αυτής στη συριακή κρίση, στο πλευρό του Άσαντ και τη συνεργασία της με τη Χεζμπολάχ. Εξάλλου και οι χώρες του Κόλπου, δεν θα έβλεπαν μια συμμαχία με το Ιράν με καλό μάτι. Εκτός κι αν η διαφαινόμενη επικράτηση του Άσαντ και η επάρκεια της στρατιωτικής βοήθειας της Χεζμπολάχ στο καθεστώς του, συν την ενδεχόμενη πλέον, έστω και σιωπηρά, αναθεώρηση της δυτικής πολιτικής στη Συρία, αφού η σημερινή κατάσταση είναι αποτέλεσμα της πολιτικής που ασκήθηκε, έχει αλλάξει τους υπολογισμούς.

Οι νίκες των ισλαμιστών στο Ιράκ αποτελούν ορόσημο για την ιστορία της Μέσης Ανατολής. Η επιτυχία της Χεζμπολάχ να καταστεί η κορυφαία πολιτική δύναμη του Λιβάνου ή της Χαμάς να κερδίσει τον έλεγχο στη Λωρίδα της Γάζας, αποτελούν σημαντικούς προπομπούς της επιτυχίας αυτής των ισλαμιστών, αφού σουνίτες ή σιίτες, αφέθηκαν εν πολλοίς ανεξέλεγκτοι. Ο φόβος ότι οι νίκες αυτές μπορούν να δημιουργήσουν ένα νέο, σταθερό status quo στην περιοχή, είναι πάντως κοινός για όλους, των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένων.

Αν όμως οι χώρες της περιοχής κινητοποιηθούν κατά των ισλαμιστών, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, τα πράγματα θα δυσκολέψουν ιδιαίτερα για τους ισλαμιστές. Ενδεχομένως και διότι οι κρατικοί δρώντες του διεθνούς συστήματος, προτιμούν ως αντίπαλο ένα κράτος, παρά μια ένοπλη οργάνωση, χωρίς «διεύθυνση και τηλέφωνο», να μην υπόκειται στους άγραφους «νόμους» της αποτροπής (deterrence)…

Το Ισραήλ επίσης ενδιαφέρεται ιδιαίτερα να αντιμετωπιστούν οι φανατικοί ισλαμιστές, σε όλη τη Μέση Ανατολή. Αν και, μέχρι τώρα, οι ισλαμιστές δεν έχουν στραφεί, άμεσα, κατά του Ισραήλ, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στρατηγικός στόχος των ισλαμιστών αποτελεί, εν δυνάμει, η καταστροφή του Ισραήλ. Σε τακτικό επίπεδο βέβαια, το να βλέπει ισλαμιστές να αλληλοεξουδετερώνονται δεν το αφήνει και αδιάφορο.

Πηγή Defence-Point

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση