Η ενέργεια της Μεσογείου εξασφαλίζει την Ευρώπη

Τα αναμενόμενα αποθέματα υδρογονανθράκων της νοτιο-ανατολικής Μεσογείου και η ασφάλεια εφοδιασμού της Ε.Ε. 

Του δρος Ηλία Κονοφάγου

«Ο Ενεργειακός Οδικός Χάρτης 2050 της Ε.Ε.», που ψηφίστηκε το περασμένο έτος από το Ευρωκοινοβούλιο με μεγάλη πλειοψηφία, καθορίζει με σαφήνεια ότι, τα επόμενα 40 χρόνια, η ασφάλεια εφοδιασμού υδρογονανθράκων της Ε.Ε. θα πρέπει κατά προτεραιότητα να προέλθει από τα αναμενόμενα αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου της Ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας. Παράλληλα το Κέντρο Γεωπολιτικών Μελετών των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι η θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κύπρου – Λιβάνου – Συρίας – Ισραήλ – Αιγύπτου και Λεκάνης του Ηροδότου νοτιο-ανατολικά της Κρήτης περικλείει –με πιθανότητα 50%- αναμενόμενα αποθέματα φυσικού αερίου (Φ/Α) της τάξης των 12 τρις κυβικών μέτρων (m3), ποσότητα που αντιπροσωπεύει το 50% των αναγκών της Ε.Ε. για τουλάχιστον 50 χρόνια. Η περιοχή αυτή αναμένεται να περιέχει, επίσης, αποθέματα πετρελαίου της τάξης των 11 δις. βαρελιών.

Τι συνέβη στην Ανατολική Μεσόγειο τα τελευταία χρόνια

Τα τελευταία 15 χρόνια (1997 – 2012), όλα τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένων της Κύπρου, Ισραήλ, Τουρκίας, Λιβύης, Ιταλίας και Αλβανίας, δημιούργησαν υποθαλάσσιο ορυκτό πλούτο κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στη μείζονα περιοχή μας, προς όφελος των επόμενων γενεών. Η μόνη χώρα που, δυστυχώς, αυτό το διάστημα ασχολήθηκε αποκλειστικά και μόνον με εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου ήταν η Ελλάδα!

Η απουσία της Ελλάδας από κάθε ερευνητική και παραγωγική επένδυση αναμενόμενων πιθανών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων εντός της Ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) υπήρξε μία καθοριστική παράλειψη για την οικονομία της χώρας μας. Εξάλλου, όταν το 1999, σε διεθνή συνέδρια, ετίθετο στους επιστήμονες και στις εταιρείες το ερώτημα, εάν υπάρχουν τελικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων –μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ- μέσα στη γεωλογική λεκάνη της Λεβαντίνης η απάντηση ήταν ομόφωνα αρνητική. «Δεν υπάρχει απολύτως τίποτε εκεί»…

Ε, λοιπόν, μέσα στο «τίποτε» ανακαλύφθηκαν τελικά σήμερα τα 3 μεγαλύτερα κοιτάσματα Φ/Α της τελευταίας δεκαετίας, παγκοσμίως. Το Ταμάρ, το Λεβιάθαν και η Αφροδίτη!

Η ίδια αντιμετώπιση υπήρξε και εκ μέρους της ελληνικής κοινής γνώμης το 2009 σχετικά με την θαλάσσια περιοχή της υπεράκτιας νότιας Κρήτης. Όταν ορισμένοι «γραφικοί» επιστήμονες (συμπεριλαμβανομένου και του γράφοντος) δήλωναν, προ τριετίας, ότι εντός της Ελληνικής ΑΟΖ, μεταξύ Κρήτης – Αιγύπτου – Λιβύης, θα ήταν δυνατόν να εντοπιστούν ενδιαφέροντα κοιτάσματα υδρογονανθράκων, η απάντηση πολιτικών και επιστημόνων ήταν η ίδια: «δεν υπάρχει τίποτε απολύτως εκεί»!

Χρειάσθηκε να δημοσιευτούν κάποιες πρώτες εκτιμήσεις μας, καθώς και ορισμένων ξένων επώνυμων ινστιτούτων υδρογονανθράκων και έγκυρων τραπεζικών κύκλων (Deutche Bank), ώστε να μεταστραφεί, τελικά, η ελληνική κοινή γνώμη.

Οι περισσότεροι Έλληνες πολίτες έχουν, ευτυχώς, συνειδητοποιήσει σήμερα ότι, επιτέλους, έχουμε χρέος να ψάξουμε εντατικά, για να δούμε τι τελικά έχουμε ως ορυκτό υποθαλάσσιο πλούτο. Απαιτείται, βεβαίως, αντίστοιχη πολιτική βούληση η οποία τελευταία εκφράστηκε θετικότατα από τον ίδιο τον πρωθυπουργό της χώρας και την κυβέρνηση, δεδομένου ότι μία τέτοια κίνηση, μεσοπρόθεσμα, είναι δυνατόν να ανακουφίσει την οικονομία και την ανεργία της χώρας μας. Χρειάζεται όμως, επίσης, να καταρτιστεί συγκεκριμένη Στρατηγική και Γεωπολιτικό Όραμα το οποίο ακόμη δεν φαίνεται υπάρχει στη χώρα μας.

Την ανάγκη ύπαρξης γεωπολιτικής στρατηγικής, αλλά και ασφάλειας στην περιοχή μας, τονίζει εξάλλου με έμφαση και ο Στρατηγός Δρ. Ιωάννης Παρίσης στο βιβλίο του «Η Καθ’ Ημάς Θάλασσα – Γεωστρατηγική Ανάλυση της Μεσογείου» (εκδόσεις Λιβάνη, 2013). Ο δρ. Παρίσης αναφέρει ιδιαίτερα ότι «όλα δείχνουν ότι η ανατολική λεκάνη της Μεσογείου αναδεικνύεται σε περιοχή σημαντικών ενεργειακών μεταβολών και γεωπολιτικών εξελίξεων, οι οποίες ενδιαφέρουν την Ε.Ε. Οι μεταβολές αυτές (…) είναι ενδεχόμενο να περιλάβουν:

1. Την χρησιμοποίηση από τα κράτη, του ελέγχου τους επί των ενεργειακών πόρων ως όπλου πολιτικής πίεσης και επιρροής

2. Τις απειλές που προέρχονται από την τρομοκρατία και την πειρατεία κατά της μεταφοράς της ενέργειας καθώς επίσης και

3. Την εσωτερική αστάθεια, εξεγέρσεις και συγκρούσεις στο εσωτερικό των κρατών που παράγουν κι εξάγουν ενέργεια».

Το Ευρωπαϊκό Γεωπολιτικό Ενεργειακό Όραμα

Ευτυχώς για την Ελλάδα, η Ευρώπη διαμόρφωσε ένα μακροπρόθεσμο γεωπολιτικό Όραμα χάρις στην Κύπρο, την Ελλάδα, την Ρουμανία και την Βουλγαρία, αλλά και το Ισραήλ ως συνεργαζόμενη χώρα με την Ε.Ε.. Ο «Οδικός Ενεργειακός Χάρτης 2050» της Ε.Ε. τονίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί η ενεργειακή ασφάλεια και ενεργειακή αυτάρκεια της Ένωσης.

Σημειώνει το αναδυόμενο ενδιαφέρον σχετικά με την έρευνα για κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο πιστεύει ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για χάραξη ολοκληρωμένης πολιτικής της Ε.Ε. στον τομέα των θαλασσίων γεωτρήσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου και στην οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών (ΕΕΖ) των κρατών μελών της Ε.Ε. και των σχετικών τρίτων χωρών, σύμφωνα με τη Σύμβαση UNCLOS, την οποία έχουν προσυπογράψει όλα τα κράτη μέλη και η Ε.Ε. καθαυτή.

Τονίζει, δε, ιδιαίτερα, ότι η παραχώρηση δικαιωμάτων εκμετάλλευσης για γεωτρήσεις και η οριοθέτηση των ΑΟΖ θα μετατραπεί σε πηγή προστριβών με τρίτες χώρες, και ότι η Ε.Ε. πρέπει να διατηρήσει υψηλό πολιτικό προφίλ στο θέμα αυτό και να επιδιώκει να αποτρέπει διεθνείς τριβές… υπογραμμίζει ότι η ενέργεια πρέπει να χρησιμοποιείται ως κινητήρια δύναμη για ειρήνη, περιβαλλοντική ακεραιότητα, συνεργασία και σταθερότητα.

Είναι μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας να συμμετάσχει ενεργά σ’ αυτό το ενεργειακό όραμα της Ε.Ε. και να προσελκύει επενδύσεις εντός ερευνητικών συμβατικών περιοχών του Λιβυκού και του Ιονίου Πελάγους.

Οι σχεδιασμός προσέλκυσης τέτοιας μορφής σημαντικών επενδύσεων, οι οποίες ως γνωστόν θεωρούνται επενδύσεις Υψηλού Κινδύνου - High Risk (αναφερόμαστε στις επενδύσεις έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων μέσα στην ελληνική ΑΟΖ, η οποία εμπράγματα εμπεριέχει την υφαλοκρηπίδα μας), περνάει υποχρεωτικά μέσα από τη δημιουργία κατάλληλου επιχειρηματικού κλίματος εμπιστοσύνης στη διεθνή αγορά του πετρελαίου.

Η γνωστή ανεπάρκεια όμως του κρατικού μας μηχανισμού –ιδιαίτερα όταν αφορά υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται περισσότερα του ενός υπουργεία- μα οδήγησε στο συμπέρασμα ότι μία τέτοια προσέλκυση επενδύσεων θα πρέπει, αναγκαστικά, να περνάει μέσα από μία εμπεριστατωμένη προετοιμασία ενεργειών στο υψηλότερο δυνατόν κυβερνητικό επίπεδο συνοδευόμενη από μία αντίστοιχη μεσοπρόθεσμη στρατηγική.

Η περίπτωση της Κύπρου και η αναμενόμενη ανακήρυξη της ΑΟΖ από την Ελλάδα

Στην Κύπρο, η Noble Energy Inc, ανάδοχος εταιρεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στο οικόπεδο 12, ανακοίνωσε, πριν από μερικούς μόλις μήνες την ανακάλυψη νέου γιγάντιου κοιτάσματος Φ/Α στο κυπριακό οικόπεδο 12, μέσα στην ΑΟΖ της Κύπρου. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε ότι στη γεώτρηση Κύπρος Α-1 βρέθηκαν περίπου 100 μέτρα ωφέλιμου στρώματος άμμου, της Μειόκαινου περιόδου, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μία εμπορική παραγωγή υψηλής ποιότητας φυσικού αερίου. Η γεώτρηση πραγματοποιήθηκε σε βάθος 19.225 ποδών (5.861 μέτρα) σε θαλάσσιο βάθος 5.540 ποδών (1.689 μέτρα). Η αξιολόγηση των ευρημάτων της δείχνει ότι το Κυπριακό κοίτασμα «Αφροδίτη» πρέπει να περικλείει ποσότητες Φ/Α εξαιρετικής ποιότητας που κυμαίνονται μεταξύ 3,1 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών (με πιθανότητα 10%), με στατιστικό μέσο όρο τα 4,1 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Η έκταση του κοιτάσματος υπολογίζεται σε 100 τετραγωνικά χιλιόμετρα και για την ολοκλήρωση και επιβεβαίωση του ακριβούς μεγέθους των αποθεμάτων του κοιτάσματος πριν από την ανάπτυξή του θα πρέπει να πραγματοποιηθούν ακόμη μία ή δύο επιπλέον ερευνητικές γεωτρήσεις,

Για να καταλάβουμε όμως την σημασία της ανακάλυψης αυτής θα πρέπει να αναφερθούμε στις εξής λεπτομέρειες:

Τα ανακοινωθέντα μέσα αποθέματα κυπριακού κοιτάσματος, εκτιμώνται, σήμερα, περί τα 120 δις. κυβικά μέτρα Φ/Α (800 εκατ. αντίστοιχα βαρέλια πετρελαίου) είναι 120 φορές μεγαλύτερο από τα αποθέματα του μεγαλύτερου ελληνικού κοιτάσματος Φ/Α της Νότιας Καβάλας (αποθέματα 1 δις. κυβικά μέτρα) που βρίσκεται σε παραγωγή εδώ και τριάντα χρόνια στο βόρειο Αιγαίο.

Η ποσότητα αυτή αντιπροσωπεύει τις σημερινές ανάγκες της Ελλάδας σε φυσικό αέριο για 30 χρόνια και τις ενεργειακές ανάγκες της Κύπρου για τουλάχιστον 50 χρόνια. Η ακαθάριστη αξία του κοιτάσματος της Κύπρου εκτιμάται από τη Noble σε 50 δις. δολάρια, δηλαδή το 1/6 του τρέχοντος χρέους της Ελλάδας.

Η επιτυχία της Κύπρου δεν βρίσκεται μόνο στα παραπάνω, αλλά και στον -υπό εξέλιξη- 2ο Γύρο Παραχωρήσεων Τεμαχίων (οικοπέδων) της Κυπριακής ΑΟΖ. Από τις συμβάσεις, που ήδη υπογράφτηκαν μέσω διαπραγματεύσεων με τους πετρελαϊκούς κολοσσούς Total, ENI, Kogas κ.α., θα καθοριστούν πάρα πολλά, ιδιαίτερα δε η προστασία της Μεγαλονήσου από τις μεγάλες δυνάμεις. Αρκεί να κοιτάξει κανείς με προσοχή τον χάρτη των τουρκικών διεκδικήσεων γύρω από την Κύπρο μετά τη συμφωνία του ψευδοκράτους με την Τουρκία και τις δημοσιευθείσες παραχωρήσεις θαλάσσιων περιοχών της Κυπριακής ΑΟΖ στην τουρκική Κρατική Εταιρεία ΤΡΑΟ. Πρέπει να σημειώσουμε ότι την 4η Ιουνίου 2012 και την 3οη Δεκεμβρίου 2013 η Κρατική Εταιρεία της Αιγύπτου προκήρυξε σε διεθνή οργανισμό θαλάσσια τεμάχια (θαλάσσιες παραχωρήσεις ερευνητικών περιοχών) ορισμένα εκ των οποίων εφάπτονται της Κυπριακής και της αντίστοιχης ατακτοποίητης ακόμη ελληνικής ΑΟΖ. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αναφέρουμε ότι η αιγυπτιακή πλευρά τοποθέτησε τα συγκεκριμένα θαλάσσια τεμάχια σεβόμενη πλήρως την μέση γραμμή μεταξύ του συγκροτήματος νήσων Καστελλόριζου και της Αιγύπτου.

Να σημειωθεί ότι το κοίτασμα της Αφροδίτης στο Οικόπεδο 12 βρίσκεται νοτιότερα από τη μέση γραμμή Τουρκίας – Αιγύπτου και δεν είναι δυνατόν να διεκδικηθεί από την Τουρκία. Επίσης, η Τουρκία δεν μπορεί να διεκδικήσει δικαιώματα επί των τεμαχίων 10 και 11, σε αντίθεση με τα τεμάχια 4, 5 και 6 που είναι μερικώς απαιτητά. Είναι φανερό ότι, εάν τελικά τα τεμάχια 4, 5 και 6 παραχωρηθούν από την Κυπριακή Δημοκρατία σε πετρελαϊκούς κολοσσούς μεγάλων δυνάμεων, οι ισορροπίες ασφάλειας και προστασίας δικαιωμάτων στην περιοχή θα μπορούσαν να αλλάξουν άρδην.

Όσον αφορά την Ελλάδα, η αναμενόμενη, εδώ και αρκετούς μήνες, ανακήρυξη της ΑΟΖ συνοδεύεται αναγκαστικά από αντίστοιχες οριοθετήσεις θαλασσίων συνόρων με τα γειτονικά μας κράτη καθώς και από μία αντίστοιχη θαλάσσια οικοπεδοποίηση (blocks) προσέλκυσης σχετικών ερευνητικών επενδύσεων εντοπισμού και αξιοποίησης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, Η πραγματοποίηση μιας θαλάσσιας οικοπεδοποίηση δεν προϋποθέτει, αναγκαστικά, μία προηγούμενη ολοκλήρωση της οριοθέτησης. Με βάση τα παράδειγμα της Κύπρου –η οποία κέρδισε πολύτιμο χρόνο- το 2007 προχώρησε άμεσα σε οικοπεδοποίηση και υπογραφή σύμβασης με την εταιρεία Noble στο οικόπεδο 12, στα θαλάσσια σύνορα με το Ισραήλ, ενώ η οριοθέτηση της ΑΟΖ με το Ισραήλ ολοκληρώθηκε τρία χρόνια αργότερα το 2010. Απλά η οικοπεδοποίηση και η σχετική προσέλκυση επενδύσεων πρέπει, επί της ουσίας, να αφορούν αμοιβαία μη γκρίζες ζώνες ερευνητικού ενδιαφέροντος μεταξύ των δύο γειτονικών κρατών.

Για να γίνουν όλα τα παραπάνω απαιτείται κατάρτιση βάσει της διεθνούς πρακτικής συγκεκριμένης επιχειρηματικής στρατηγικής η οποία αφορά διαδικασίες αρμοδιότητας τεσσάρων υπουργείων: ΥΠΕΞ, ΥΠΕΘΑ, ΥΠΕΘΟ και ΥΠΕΚΑ. Σε πολλά κράτη, όπως η Κύπρος, η Γαλλία, η Αμερική κ.α., τη διαμόρφωση αυτής της στρατηγικής αναλαμβάνουν υποστηρικτικά ομάδες εμπείρων στελεχών του πετρελαϊκού κλάδου, με προηγούμενη επιτυχή πολυετή εκτελεστική επιχειρηματική εμπειρία.

Το μοντέλο της Κύπρου αποτελεί ζωντανό παράδειγμα σημαντικής επιτυχίας. Το Κυπριακό Νομοσχέδιο της Θέσπισης ΑΟΖ αποτελείται από πέντε σελίδες διακήρυξης γενικών αρχών, έχει γίνει αποδεκτό από τον ΟΗΕ και θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση περαιτέρω ενεργειών της Ελληνικής Πολιτείας. Συνολικά 142 κράτη έχουν θεσπίσει μέχρι σήμερα ΑΟΖ.

Όπως προαναφέραμε, το 2012 η Κύπρος πραγματοποίησε με μεγάλη επιτυχία τον 2ο Γύρο Αδειοδότησης Θαλάσσιων Οικοπέδων. Οι διαδικασίες της Κύπρου υπήρξαν μαζικές (προκηρύχτηκαν σε διεθνή διαγωνισμό ταυτόχρονα όλα τα διαθέσιμα οικόπεδα της Κυπριακής ΑΟΖ) και χρονικά πολύ σύντομες. Οι διαπραγματεύσεις και οι υπογραφές των σχετικών Συμβάσεων Παραχωρήσεων επετεύχθησαν μέσα σε χρόνο ρεκόρ 11 μηνών από την ημερομηνία προκήρυξης του σχετικού διαγωνισμού.

Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης του μεγέθους της γραφειοκρατίας που υπάρχει στην Ελλάδα σε σύγκριση με την Κύπρο, οι πρώτες ελληνικές συμβάσεις παραχώρησης περιοχών της Δυτικής Ελλάδας δεν αναμένεται να υπογραφούν τον Ιούνιο του 2014, δηλαδή 2,5 χρόνια μετά την προκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού από το αρμόδιο Υπουργείο Ενέργειας.

Λόγω της ιδιαίτερα κρίσιμης οικονομικής κατάστασης της χώρας μας, το συγκεκριμένο παράδειγμα της Κύπρου, δηλαδή η υιοθέτηση βάσει της διεθνούς πρακτικής μίας αντίστοιχης προσπάθειας μαζικής προσέλκυσης επενδυτών με εξαιρετικά γρήγορες διαφανείς διαδικασίες, θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε ανακούφιση, πολύ συντομότερα, την ελληνική οικονομία, καθώς και την υπάρχουσα ανεργία.

Να σημειώσουμε ότι η αναπτυξιακή προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων, μέσω της παραχώρησης ερευνητικών θαλάσσιων τεμαχίων της ελληνικής ΑΟΖ, δεν δημιουργεί καμία δανειακή υποχρέωση ή υποχρέωση παροχής οικονομικών εγγυήσεων για το Ελληνικό Δημόσιο (σε αντίθεση με άλλους επιχειρηματικούς κλάδους ανάπτυξης, οδικά έργα, έργα ΕΣΠΑ, κ.α. που εμπεριέχουν επιπλέον δανειακές υποχρεώσεις). Ως γνωστόν, οι εταιρείες στην έρευνα πετρελαίου επενδύουν ίδια κεφάλαια, ενώ η ανάπτυξη ανακαλυφθέντων κοιτασμάτων πραγματοποιείται με κεφάλαια που εξασφαλίζουν οι εταιρείες μέσω τραπεζικού δανεισμού που εμπεριέχει υποθήκευση μέρους των αναμενόμενων απολήψιμων αποθεμάτων υδρογονανθράκων των κοιτασμάτων. Ανεξάρτητα από τα έσοδα που μακροπρόθεσμα θα μπορούσαν να υπάρξουν για το Ελληνικό Δημόσιο, εάν η προσπάθεια αυτή προσέλκυσης επενδύσεων πραγματοποιηθεί τελικά με μαζικό τρόπο και επιτυχώς (προκήρυξη ταυτόχρονα μεγάλου αριθμού οικοπέδων ελκυστικού μεγέθους), οι επιπτώσεις οικονομικής προεξόφλησης του εγχειρήματος στη διεθνή επιχειρηματική αγορά θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά θετικές για τη χώρα μας.

Αναμενόμενα πιθανά αποθέματα υδρογονανθράκων στην υπεράκτια νότια Κρήτη

Είναι γνωστό πλέον ότι η νοτιο-ανατολική Μεσόγειος αναμένεται στο μέλλον να διαδραματίσει ένα σημαντικότατο ρόλο στην ασφάλεια του εφοδιασμού των υδρογονανθράκων των κρατών όλης της περιοχής, αλλά, βέβαια, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το τελευταίο διάστημα, σειρά δημοσιεύσεων, αλλά και ανακοινώσεων στον διεθνή τύπο, επικεντρώθηκαν ιδιαίτερα τόσο σε αναμενόμενα αποθέματα υδρογονανθράκων στην ελληνική ΑΟΖ και ειδικά στην περιοχή τη υπεράκτιας νότιας Κρήτης, όσο και σε αναμενόμενα έσοδα του κράτους από τυχόν μελλοντική εκμετάλλευση των αποθεμάτων αυτών. Είναι γνωστό εξάλλου ότι τα διαθέσιμα επίσημα επιστημονικά στοιχεία της εν λόγω περιοχής είναι πολύ λίγα, ενώ, αντίθετα, οι ανεπίσημες σεισμικές καταγραφές που υπάρχουν διαθέσιμες στη διεθνή αγορά είναι άφθονες, αλλά δεν καλύπτουν την περιοχή με συστηματικό τρόπο, ώστε να συνεισφέρουν αποτελεσματικά σε τυχόν αξιολόγηση. Η απόκτησή τους εξάλλου είναι εξαιρετικά δαπανηρή και είναι σε γνώση μόνο ενός μικρού αριθμού πετρελαϊκών εταιρειών ειδικών σε θέματα έρευνας και εξόρυξης.

Πρόσφατα, με τη βοήθεια στατιστικών δεδομένων επώνυμων ινστιτούτων υδρογονανθράκων. Έλληνες και ξένοι επιστήμονες προχώρησαν σε κατ’ αναλογία εκτιμήσεις πιθανών αποθεμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου της υπεράκτιας νότιας Κρήτης. Οι εκτιμήσεις αυτές στηρίχθηκαν σε γεωπολιτικές ομοιότητες που παρουσιάζει η περιοχή νότιας Κρήτης όπου έχουμε σύγκλιση τεκτονικών πλακών με αντίστοιχες ανά τον κόσμο περιοχές με παρόμοια γεωλογική ιστορία.

Τέτοιες περιοχές που παρουσιάζουν σημαντικές γεωλογικές αναλογίες με την υπεράκτια νότια Κρήτη βρίσκονται στην Καραϊβική (νήσοι Barbados, Trinidad και Tobago), στην υπεράκτια βόρεια Αυστραλία (νήσος Timor και νήσοι Salomon) και βέβαια στον κόλπο της Βεγγάλης (νήσοι Andaman και Nicobar). Ορισμένες από τις παραπάνω περιοχές έχουν στο παρελθόν τύχει αξιολόγησης αναμενόμενων αποθεμάτων υδρογονανθράκων (Oil και Gas Resources) τόσο από εταιρείες όσο και από ινστιτούτα πετρελαίου. Τα δεδομένα των περιοχών αυτών επέτρεψαν πρόσφατα μία, κατ’ αναλογία, στατιστική εκτίμηση των πιθανών αποθεμάτων της μείζονος υπεράκτιας νότιας Κρήτης. Οι πρώτες αυτές εκτιμήσεις φαίνονται να ικανοποιούν τόσο τους πολύ αισιόδοξους, όσο και τους εξαιρετικά απαισιόδοξους αναλυτές, ανάλογα με το βαθμό αβεβαιότητας που προκύπτει από τους αναλογιστικούς υπολογισμούς των αναμενόμενων αποθεμάτων. Μία πρώτη εικόνα των παραπάνω εκτιμήσεων δείχνει (η τελική μελέτη αναμένεται να δημοσιευθεί στο τέλος του 2014 ή στις αρχές του 2015) ότι η πιθανότητα (αβεβαιότητα) να μην υπάρχουν σημαντικοί πόροι φυσικού αερίου νότια της Κρήτης (δηλ. περίπου 0,150 τρις κυβικά μέτρα) είναι μόλις 2%. Αντίθετα, η πιθανότητα να περιέχει η νότια Κρήτη αποθέματα που κυμαίνονται μεταξύ 0,8 τρις κυβικά μέτρα έως και 2,4 τρις κυβικά μέτρα είναι της τάξης του 50%, πιθανότητα η οποία μπορεί να θεωρηθεί εξαιρετικά υψηλή.

Για γεωπολιτικούς λόγους η κυβέρνηση υιοθέτηση στις εκτιμήσεις της αναμενόμενα αποθέματα 2,4 τρις κυβικά μέτρα Φ/Α. εάν σε αυτόν τον αριθμό προσθέσουμε τα αναμενόμενα αποθέματα του Αιγαίου Πελάγους, του Ιονίου Πελάγους και της αντίστοιχης λεκάνης του Ηροδότου, φτάνουμε σε ένα συνολικό αριθμό της τάξης των 4,5 δις m3 Φ/Α, ποσότητα που θα μπορούσε να περικλείει το σύνολο των 500.000 km2 της ελληνικής ΑΟΖ, Πιστεύουμε ότι τα παραπάνω αποτελέσματα θα πρέπει να τύχουν ευρύτερης δημοσιότητας ώστε να γίνουν κατανοητά από το ευρύ κοινό, εξηγώντας ότι στη διεθνή αγορά το Φ/Α και το πετρέλαιο δεν ταυτίζονται μόνο με την επιστήμη και την τεχνολογία, αλλά, επίσης, και με παίγνια, όπου εκεί επικρατεί η τυχαιότητα. Να υπενθυμίσουμε ότι, σε παγκόσμιο οικόπεδο, η μέση πιθανότητα ανακάλυψης κοιτάσματος υδρογονανθράκων είναι μόλις της τάξης του 7%. Άρα τίποτε δεν είναι δεδομένο, πριν ολοκληρωθεί η έρευνα με αντίστοιχες γεωτρήσεις αξιολόγησης σχετικών απολήψιμων αποθεμάτων.

Οι εκτιμήσεις πιθανών συγκεντρώσεων Φ/Α στην υπεράκτια νότια Κρήτη δείχνουν ότι η ύπαρξη κοιτασμάτων στην περιοχή αυτή εμφανίζεται να είναι εξαιρετικά πιθανή, αλλά, λόγω έλλειψης ικανού αριθμού δημοσιευμένων επιστημονικών στοιχείων, δεν κατέστη ακόμη δυνατόν να εκτιμηθεί η ακριβής πιθανότητα ανακάλυψης κοιτασμάτων. Αυτή τη στιγμή, όλες οι δυνατότητες είναι ανοικτές στην περιοχή αυτή. Να σημειώσουμε ότι στην Κύπρο η πιθανότητα ανακάλυψης κοιτάσματος το 1998 ήταν μόλις 2%-3% και σήμερα –πριν την ανακάλυψη του κοιτάσματος Αφροδίτη με 120 δις. μ3 διαπιστωμένα αποθέματα Φ/Α- έχει φτάσει στο εντυπωσιακό επίπεδο του 70%. Ελπίζουμε ότι στην ευρύτερη περιοχή της ελληνικής ΑΟΖ, και ιδιαίτερα στην υπεράκτια νότια Κρήτη, θα σταθούμε τελικά αρκετά τυχεροί, ώστε, αντί για 1 δις. ελάχιστα βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου (ελάχιστα αναμενόμενα), να ανακαλύψουμε τελικά τουλάχιστον την αναμενόμενη εκτιμηθείσα ποσότητα των 16 δις. ισοδύναμων βαρελιών πετρελαίου (δηλ. 2,4 τρις μ3 Φ/Α).

Ποια θα είναι τελικά η πραγματικότητα, θα μας το αποδείξουν οι μελλοντικές γεωτρητικές έρευνες, οι οποίες αναμένονται να διαρκέσουν τουλάχιστον 30 με 40 χρόνια.

Ο ορυκτός μας πλούτος βρίσκεται μέσα στην Ελληνική ΑΟΖ

Η ΑΟΖ αποτελεί σήμερα μία ξεχωριστή έννοια για όλους εμάς τους Έλληνες. Παρ’ ότι είναι παγκόσμια γνωστή από το 1982, στην Ελλάδα την ανακαλύψαμε μόλις πριν τέσσερα χρόνια στον Τύπο. Εδώ όμως και τρία χρόνια, αντί να δίνουμε σημασία στην ΑΟΖ, ασχολούμαστε καθημερινά με τους όρους του Μνημονίου. Εξάλλου, παρότι όλοι θεωρούμε ότι οι όροι του Μνημονίου είναι εξαιρετικά απαράδεκτοι, κανείς τελικά δεν συζητάει σε βάθος το πρόβλημα και κανείς δεν ασχολείται με το πώς θα μπορέσουμε να απαλλαγούμε από αυτό.

Για όσους ασχολούνται καθημερινά με το θέμα του ορυκτού μας πλούτου, είναι πλέον φανερό ότι υπάρχει κάποια λύση, υπάρχει διέξοδος, αρκεί τη λύση αυτή να την πιστέψουμε, αρκεί να την αναζητήσουμε. Πιστεύουμε ότι η λύση της απαλλαγής περνάει μέσα από την άμεση «δημιουργία πλούτου για το λαό μας», τη δημιουργία ντόπιου «ορυκτού πλούτου» για τα χρεωμένα παιδιά μας. Ο ορυκτός αυτός πλούτος είναι πλέον γνωστό ότι βρίσκεται μέσα στην ΑΟΖ, η οποία και υπερκαλύπτει την υφαλοκρηπίδα της χώρας μας.

Αντί λοιπόν να αγωνιζόμαστε με πάθος για να καλύψουμε τα χρέη των Μνημονίων, μέσα από τις περικοπές των μισθών ή από τις περικοπές των συντάξεων και τις εισπράξεις νέων φόρων, εμείς οι ειδικοί προτείνουμε να οδηγήσουμε το Μνημόνιο στην αφάνεια χάρις στην ανάδειξη του πλούτου της ΑΟΖ. Σχεδόν όλοι οι ξένοι και ευτυχώς αρκετοί Έλληνες, εντοπίζουν τις προοπτικές σημαντικών υποθαλάσσιων κοιτασμάτων μέσα στο απέραντο Ελληνικό Γαλάζιο, δηλαδή στην ΑΟΖ της χώρας μας. Δεν χρειάζεται κανείς να είναι πράγματι σοφός για να καταλάβει. Αρκεί να στηριχθεί στα λόγια του Θουκυδίδη «Μέγα το της Θαλάσσης Κράτος». Η πρώτη εξάλλου «de facto» ΑΟΖ δημιουργήθηκε στο Αιγαίο Πέλαγος χάρις στον ορυκτό πλούτο του Λαυρίου, που μέσω του παραχθέντος αργύρου των μεταλλείων του, βοήθησε στην κατασκευή των διακοσίων από τις τετρακόσιες τριήρεις που τελικά οδήγησαν στη νίκη της Σαλαμίνας και στο οικονομικό θαύμα των Αθηνών.

Αυτό το «Μέγα Κράτος» ορυκτού πλούτου το έχουμε εδώ και πολλά χρόνια μπροστά μας, το έχουμε ακριβώς κάτω από τα πόδια μας, στο βυθό της θάλασσας. Απλά το αγνοούσαμε, το περιφρονούσαμε συστηματικά και φροντίζαμε παράλληλα να πλουτίζουν ορισμένοι επιτήδειοι από τις εισαγωγές ξένων προϊόντων και αντίστοιχων ενεργειακών πρώτων υλών του εξωτερικού. Κοιτάξτε όμως τι έπραξαν οι Κύπριοι τα τελευταία χρόνια. Η Κύπρος είχε διαβάσει ιστορία, θυμήθηκε τα λόγια του Θουκυδίδη… Ας γυρίσουμε λίγο πίσω στον χρόνο, όταν το έτος 2000 η «ψυχή» του φυσικού αερίου της Κύπρου, Σόλων Κασίνης, μαζί με τους Γάλλους συνεργάτες του, δήλωνε δημόσια ότι στην Κύπρο «υπάρχει πετρέλαιο, υπάρχει άφθονο φυσικό αέριο»!!!

Οι περισσότεροι, κυρίως οικονομικοί παράγοντες ενεργειακών κυπριακών εισαγωγών υδρογονανθράκων, τον βρίζανε και τον χλευάζανε με τα χειρότερα λόγια και, τέλος, τον χαρακτηρίζανε «γραφικό» και «ανόητο καραγκιόζη». Δέκα χρόνια μετά η Κύπρος δικαιώθηκε πανηγυρικά, οι ΑΟΖ του Ισραήλ και της Κύπρου απέδωσαν τα 3 μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου παγκοσμίως στην τελευταία δεκαετία.

Η Κύπρος, παρ’ όλες τις γύρω της απειλές, τόλμησε! Τόλμησε να θεσπίσει στην πράξη ΑΟΖ από το 2004 και τα οφέλη της τα βλέπουμε μπροστά μας. Το κοίτασμα της Αφροδίτης, το 3ο μεγαλύτερο κοίτασμα Φ/Α στον κόσμο, βρέθηκε από την πρώτη κιόλας γεώτρηση. Η αξιοποίηση της Αφροδίτης αναμένεται να αρχίσει το 2016 και η αξία της υπολογίζεται σήμερα σε 100 δις. ευρώ. Αναμένεται δε ότι από το 2016 μέχρι και το 2019, θα δημιουργηθούν τοπικά 100.000 νέες θέσεις εργασίας. Υπολογίζεται ότι το πρόσφατο Μνημόνιο της Κύπρου, χάρις στον αναμενόμενο πλούτο της, είναι ήδη νεκρό. Η γιορτή όμως της Κύπρου μόλις τώρα αρχίζει. Υπολογίζεται ότι μέσα στην ΑΟΖ της θα βρεθούν ακόμα αποθέματα Φ/Α που αντιστοιχούν σε άλλες τουλάχιστον 14 «Αφροδίτες»…!

Μιλώντας τώρα για ορισμένους από εμάς, τους ειδικούς των υδρογονανθράκων, θα ήθελα να αναφέρω ότι, το 2010, προσπαθήσαμε με πάθος να περάσουμε το μήνυμα της ελληνικής ΑΟΖ, του αναμενόμενου πλούτου της και τις σημαντικές προοπτικές της, αντίστοιχες με αυτές της Κύπρου. Προσπαθήσαμε λοιπόν, με επιστημονικά τεκμηριωμένο πείσμα, να πείσουμε τον Έλληνα πολίτη –που σήμερα πνίγεται στα χρέη- ότι έχουμε, τελικά, πραγματικό πλούτο στη χώρα μας, ότι έχουμε «Ορυκτό Πλούτο», ότι υπάρχει ελπίδα, ότι έχουμε μέλλον, ότι μπορούμε!

Την προσπάθεια αυτή την κάναμε πέρα από κατεστημένα κομματικά ή οικονομικά συμφέροντα, τονίζοντας σε όλους τους τόνους ότι άμεσος στόχος είναι οι Έλληνες να ενωθούν και να ψάξουν παντού.

Ζητήσαμε από τους συμπολίτες μας να ξυπνήσουν από το λήθαργο της καλοπέρασης και του εύκολου πλουτισμού και να κοιτάξουν το αχανές θαλάσσιο πέλαγος, να πιστέψουν στον πλούτο του και να ζητήσουν από την οποιαδήποτε κυβέρνηση να ψάξει αμέσως τις θάλασσές μας, εντοπίζοντας επιτέλους κοιτάσματα και εξορύσσοντας αυτόν τον πλούτο προς όφελος του Ελληνικού λαού.

Είναι πλέον κοινό μυστικό ότι τις πρώτες ημέρες συναντήσαμε μία γενικευμένη αντίδραση από όλες τις πλευρές. Μας είπαν στην αρχή: «τι αθλιότητες είναι αυτές. Δεν υπάρχει τίποτα το αξιόλογο στην θάλασσα. Προσπαθείτε να κάνετε δικιά σας διαφήμιση. Σερβίρετε λόγια του αέρα. Λαϊκίζετε για δικό σας όφελος. Πουλάτε ανύπαρκτα πετρέλαια, είστε έμποροι ελπίδας».

Αλλά μέσα σε αυτό το θλιβερό κλίμα της πρώτης διετίας 2009 – 2010 σταθήκαμε τελικά πολύ τυχεροί. Μόλις δημοσιεύτηκαν οι πρώτες ξένες επιστημονικές εκθέσεις των Γάλλων και Αμερικανών, που έδειχναν ότι το τελικό μέγεθος του αναμενόμενου πλούτου της ΑΟΖ, νότια και νοτιο-ανατολικά της Κρήτης, και μόλις ήρθαν οι πρώτες γειτονικές ανακαλύψεις των ΑΟΖ του Ισραήλ και της Κύπρου, όλα άλλαξαν ω δια μαγείας! Τα πάντα άλλαξαν, επειδή πλέον δεν τα λέγαμε εμείς! Ή… μόνο εμείς! Όλοι άρχισαν να μιλούν πλέον για τις αναμενόμενες δυνατότητες ύπαρξης πλούτου νότια της Κρήτης κατ’ αναλογίαν με αυτά που βρέθηκαν στην Κύπρο και το Ισραήλ. Ο κολοσσός που λέγεται Deutche Bank ανέφερε ότι, τα επόμενα 35 χρόνια, οι Έλληνες θα μπορούσαν να εισπράξουν –με πιθανότητα επιτυχίας 50%- 270 δις. δολάρια!

Ως ειδικός, σήμερα, δεν μπορώ να πω, εάν θα σταθούμε πραγματικά τυχεροί και πόσο πετρέλαιο ή πόσο αέριο θα ανακαλύψουμε τα επόμενα τριάντα χρόνια στην Ελλάδα. Αυτό που μπορώ να αναφέρω είναι ότι οι πρώτες εκτιμήσεις μας δείχνουν ότι το σύνολο της ελληνικής ΑΟΖ παρουσιάζει εξαιρετικά σημαντικό ερευνητικό ενδιαφέρον. Γνωρίζω, επίσης, πολύ καλά ότι υπάρχει άμεση ανάγκη να ψάξουμε το συντομότερο, ώστε να εντοπίσουμε κάτι σημαντικό όπως αυτό εξάλλου έπραξε η Κύπρος. Είναι ο μόνος γρήγορος τρόπος να απαλλαγούμε από κάθε εξάρτηση, να απαλλαγούμε από οποιοδήποτε μνημόνιο.

Επί της ουσίας η Ελλάδα δεν έχει ακόμη ξεκινήσει. Όπως έχουμε διαπιστώσει, η πολιτεία προχώρησε μόνο σε μερικά μικρά μεμονωμένα διστακτικά βήματα, έναρξης κάποιων πρώτων ερευνητικών διαδικασιών. Δεν θα μπω στην λεπτομέρεια, αλλά Ελληνική ΑΟΖ στο σύνολό της δεν έχει ακόμη καθοριστεί ή θεσπιστεί. Η τυχόν οριοθέτηση και θέσπιση της Ελληνικής ΑΟΖ θα μπορούσε να δώσει οπωσδήποτε σημαντική αξία στα αναμενόμενα θαλάσσια ερευνητικά οικόπεδα που, αναγκαστικά, θα πρέπει να αναλάβουμε να προκηρύξουμε στην διεθνή αγορά, ώστε, επιτέλους, να προσελκύσουμε ξένους επενδυτές για την ανακάλυψη και αξιοποίηση κοιτασμάτων πετρελαίου και Φ/Α. Να επισημάνω, σε αυτό το σημείο, τη μεγάλη σημασία της ΑΟΖ και στην ασφάλεια του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Τα παραπάνω όμως προϋποθέτουν ότι πρέπει να καταλάβουμε όλοι, ανεξαιρέτως, ότι, για να πραγματοποιηθούν, θα πρέπει εμείς οι Έλληνες να ενωθούμε πάνω από οποιαδήποτε κομματικά και προσωπικά συμφέροντα. Ας ελπίζουμε ότι αυτοί που εξακολουθούν να τρέφονται και να ζουν από το μίσος και τον διχασμό θα απομονωθούν τελικά προς όφελος όλων μας.

Πηγή περιοδ. «Άμυνα και Διπλωματία»

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση