Η Τουρκία στην “συριακή παγίδα”

Πρόσφατα σημειώθηκε πολύνεκρη βομβιστική ενέργεια σε τουρκική πόλη, στα σύνορα με τη Συρία. Θα αποφασίσει, άραγε, μετά από αυτό η Τουρκία να στείλει στρατεύματά της στη Συρία; Ποίοι είναι στην πραγματικότητα οι γεωπολιτικοί στόχοι της Αγκυρας στην ευρύτερη περιοχή;

Η τρομοκρατική επίθεση που σημειώθηκε στις 11 Μαΐου στην Τουρκία, ήταν για τη χώρα ιδιαίτερα σκληρή και χωρίς προηγούμενο. Φαίνεται ότι το συγκριτικά ήσυχο -για τα δεδομένα της Μέσης Ανατολής- κράτος, μετατράπηκε σε Συρία, Ιράκ ή Αφγανιστάν, και το κέντρο της περιοχής Ρεϊχανλί έγινε ξαφνικά Δαμασκός, Βαγδάτη ή Καμπούλ, όπου κυριαρχεί η πολιτική αναταραχή, ανατινάζονται παγιδευμένα με εκρηκτικά αυτοκίνητα, και δολοφονούνται ή μένουν ανάπηροι δεκάδες αθώοι άνθρωποι.

Η πόλη βρίσκεται πλησίον των συριακών συνόρων και η τραγωδία που εκτυλίχθηκε εκεί, φαίνεται να συνδέεται άμεσα με τη Συρία. Ελάχιστα μπορεί να αμφιβάλει κανείς γι’ αυτό. Οι τουρκικές αρχές, με πρώτον από όλους τον «λαλίστατο» πρωθυπουργό της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατηγόρησαν αμέσως για το συμβάν τον πρόεδρο της Συρίας, Μπασάρ Άσαντ. Το βράδυ της 12ης Μαΐου ο επικεφαλής της τουρκικής κυβέρνησης στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην Κωνσταντινούπολη, επέρριψε στη Δαμασκό την ευθύνη για το έγκλημα στο Ρεϊχανλί, δηλώνοντας ότι η συριακή κυβέρνηση προσπαθεί με αυτό τον τρόπο να σύρει την Τουρκία «στον συριακό βάλτο».

Η πρεμούρα της Αγκυρας

Αυτή η πρεμούρα και ομοψυχία των τουρκικών αρχών σίγουρα εκπλήσσει. Θα ήταν ευχής έργο η Άγκυρα να μπορούσε να αποτρέψει τις τρομοκρατικές ενέργειες με την ίδια ταχύτητα, με την οποία ανακαλύπτει τους υπαίτιους για αυτές. Ωστόσο, πιθανή συμμετοχή της Δαμασκού στην τραγωδία του Ρεϊχανλί είναι κατά τη γνώμη μου εξαιρετικά αμφίβολη. Ο Άσαντ δεν ενδιαφέρεται για ηχηρές τρομοκρατικές επιθέσεις στην Τουρκία, που θα προκαλούσαν πλήθος θυμάτων και καταστροφές. Το μέλλον του καθεστώτος, ούτως ή άλλως δεν είναι ρόδινο. Επομένως, δεν έχει κανένα απολύτως συμφέρον να προκαλέσει μια τουρκική εισβολή στη Συρία, υπογράφοντας κατ’ αυτό τον τρόπο από μόνο του τη θανατική του ποινή.

Την ίδια στιγμή τους Σύρους αντάρτες απασχολεί ιδιαίτερα να λάβουν όχι μόνο την τουρκική στήριξη, αλλά και να εξασφαλίσουν άμεσα μια εισβολή στη Συρία ενός ΝΑΤΟϊκού στρατού υπό τη φίλια για τους ίδιους μουσουλμανική σημαία.

Η συριακή κυβέρνηση θα συμμετείχε στην τρομοκρατική ενέργεια στο Ρεϊχανλί, μόνο στην περίπτωση που είχε τρελαθεί. Τέτοια σημάδια όμως, δεν έχουν ως τώρα παρατηρηθεί. Φυσικά, δεν αποκλείεται και η εκδοχή ότι κάποιος από τις μυστικές υπηρεσίες στη Δαμασκό «παίζει το δικό του παιχνίδι», επιθυμώντας κατ΄ αυτό τον τρόπο να δυσφημήσει τον Σύρο πρόεδρο και, αποκομίζοντας οικονομικά οφέλη, να εγκαταλείψει τη βουτηγμένη στον εμφύλιο πόλεμο χώρα, πηγαίνοντας στην Τουρκία ή σε κάποια χώρα του Περσικού κόλπου, είτε ακόμη και στη Δύση. Αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να ερευνηθεί με μεγάλη προσοχή.

Περίεργες στρατιωτικές κινήσεις

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στις 6 Μαΐου στην επαρχία των Αδάνων δίπλα από τα συριακά σύνορα, η Άγκυρα άρχισε δεκαήμερη στρατιωτική άσκηση. Σύμφωνα με το τουρκικό Γενικό Επιτελείο, σκοπός της είναι η επεξεργασία των μέτρων επιστράτευσης, ο έλεγχος της πολεμικής ετοιμότητας και του επιπέδου συντονισμού των κρατικών φορέων σε συνθήκες πολέμου. Συμμετέχουν σε αυτή όχι μόνο οι κρατικές υπηρεσίες και ο στρατός, αλλά και ιδιωτικές μεταφορικές εταιρίες. Είναι σαφές, ότι το σενάριο στα γυμνάσια αυτά δεν είναι άλλο από μια ενδεχόμενη επιχείρηση εισβολής στη Συρία.

Πρόσφορο έδαφος για μια τέτοια εξέλιξη δημιουργεί η συμφωνία που τέθηκε σε ισχύ μεταξύ του τουρκικού κράτους και των Κούρδων αυτονομιστών του ΡΚΚ, σύμφωνα με την οποία το τελευταίο ξεκίνησε την αποχώρηση των ένοπλων τμημάτων του από την Τουρκία. Επομένως, ενώ άλλοτε η δραστηριότητα του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος δημιουργούσε στην Άγκυρα ουσιαστικά προβλήματα, και μάλιστα σε περιοχές, οι οποίες σε περίπτωση εχθροπραξιών κατά της Συρίας θα αποτελούσαν τα μετόπισθεν του τουρκικού στρατού, σήμερα το πρόβλημα αυτό σταδιακά παύει να υφίσταται.

Η «Μεγάλη» και η «Νέα» Τουρκία

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Νταβούτογλου, τονίζει ότι η χώρα του θα απαντήσει στις εχθρικές ενέργειες. Τα λόγια του μεταφέρει η εφημερίδα Χουριέτ, η μεγαλύτερη τουρκική εφημερίδα, η οποία εκδίδεται από το 1948. Πρόσφατα στις σελίδες της δημοσιεύτηκε ένα άρθρο με τον τίτλο «Μεγάλη Τουρκία», στο οποίο γίνεται αναφορά για τις προοπτικές οικονομικής εξάπλωσης της Άγκυρας στη Μεσόγειο, ενώ ένα άλλο γνωστό έντυπο, η Μιλιέτ, δημοσίευσε το χάρτη της «Νέας Τουρκίας». Σε αυτή τη «Νέα Τουρκία» περιλαμβάνονται η νοτιοανατολική Βουλγαρία, η βορειοανατολική Ελλάδα, ελληνικά νησιά του Αιγαίου πελάγους, η Κύπρος, η Αντζαρία της Γεωργίας, το Ναχιτσεβάν του Αζερμπαϊτζάν, το βόρειο Ιράκ και, αυτό που εν προκειμένω μας ενδιαφέρει περισσότερο, πάνω από τη μισή Συρία.

Να σημειωθεί ότι στην περίπτωση αυτή τα έντυπα απλώς μετέφεραν τις θέσεις του κυβερνώντος την Τουρκία μετριοπαθούς ισλαμικού Κόμματος της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Η τουρκική ηγεσία, η οποία προέρχεται από αυτό το κόμμα, το τελευταίο διάστημα ασκεί όλο και περισσότερο την πολιτική του αποκαλούμενου «νεοοθωμανισμού» που έχει ως στόχο την παλινόρθωση στις σύγχρονες συνθήκες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η οποία κατέρρευσε μετά την ήττα στον Παγκόσμιο πόλεμο των ετών 1914-1918. Η Άγκυρα τα τελευταία χρόνια άλλαξε το φιλειρηνικό προφίλ της και επιδιώκει σχεδόν ανοιχτά προσαρτήσεις, συμπεριλαμβανομένης και της συριακής κατεύθυνσης.

Όλα τα παραπάνω υπαγορεύουν ότι τώρα, μετά τις αιματηρές τρομοκρατικές επιθέσεις, η Τουρκία είναι πραγματικά ικανή να αποφασίσει την εισβολή στη Συρία. Ωστόσο, θα περιμένει πιθανότατα τα αποτελέσματα της διεθνούς διάσκεψης με θέμα τη Συρία, τη διεξαγωγή της οποίας συμφώνησαν ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, ο πρόεδρος της Ρωσίας και ο Βρετανός πρωθυπουργός στις συναντήσεις του, το Μάιο στη Μόσχα. Εάν βέβαια η διάσκεψη πραγματοποιηθεί...

Ο Στανισλάβ Χατούντσεφ είναι διδάκτορας ιστορικών επιστημών, συγγραφέας πολλών εργασιών στην ιστορία, τη φιλοσοφία και τη γεωπολιτική.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση