Διεθνείς σχέσεις – συμμαχίες

Γράφει ο Φώτης Σαραντόπουλος 

Το σημερινό πλαίσιο

Η Ελλάδα ανήκει στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. και αυτά καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την διεθνή θέση της. Παραπέρα, η Ελλάδα αντιμετωπίζει οξυμένα προβλήματα εξ αιτίας της Τουρκικής επιθετικότητας, και στο θέμα αυτό δεν μπορεί (όπως έχει φανεί ως τώρα) να βασιστεί αποκλειστικά στο ΝΑΤΟ ή στην Ε.Ε., επιβάλλεται πρώτα απ’ όλα η λήψη μέτρων που κρατούν ισχυρή την άμυνά μας, αλλά και η ανάπτυξη συμμαχιών για αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος.

Το πρόβλημα με την Τουρκία και τα νέα δεδομένα στην ΝΑ Μεσόγειο

Η Ε.Ε., στην οποία κυριαρχούν Γερμανία και Γαλλία, δεν μπορεί (ούτε υποκειμενικά ούτε και αντικειμενικά – όντας σχεδόν άοπλη) να σταθεί στο πλευρό μας, στην σύγκρουση με την Τουρκία. Επομένως επιβάλλεται η αναζήτηση άλλων στηριγμάτων. Η ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην ΝΑ Μεσόγειο αλλάζει τις γεωστρατηγικές ισορροπίες στην περιοχή.  Σε αυτό το πλαίσιο, αποτελεί θετική εξέλιξη η ανάπτυξη δεσμών με τις ΗΠΑ και το κράτος του Ισραήλ, δεσμοί από τους οποίους επωφελείται ήδη και η αδελφή Κύπρος.

Η διεθνής «σκακιέρα» - Το παιχνίδι των μεγάλων Δυνάμεων

Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να κρατούν τα πρωτεία στην οικονομία και στην στρατιωτική ισχύ, όμως η επάνοδος της Ρωσίας στην διεθνή «σκακιέρα» και ιδίως η ραγδαία ανάπτυξη της ισχύος της Κίνας, διαμορφώνουν ένα νέο πλαίσιο ανταγωνισμού υπερδυνάμεων, επαναφέροντας στο προσκήνιο την διαμάχη χερσαίων – θαλασσινών δυνάμεων. Στην διαμάχη αυτή, η Ε.Ε. ταλαντεύεται ακόμη, ανάμεσα στις Γερμανικές προσπάθειες προσεταιρισμού της Ρωσίας (που μάλλον απέτυχαν), και στις Βρετανικές προσπάθειες στήριξης στις ΗΠΑ,  που όμως (όπως πάντοτε) έχουν σαν αφετηρία τα ίδια συμφέροντα των Βρετανών.

Η Τουρκία

«Συνεπαρμένοι» από την οικονομική ανάπτυξη της χώρας τους, οι γείτονες έχουν θέσει φιλόδοξους στόχους: Να γίνουν (ούτε λίγο ούτε πολύ) μία υπερδύναμη! Να είναι το κέντρο ενός «Τουρκικού τόξου», που φθάνει ως την Κασπία και επαρχίες της Κίνας. Τα σχέδια αυτά  ξεπερνούν τις δυνατότητές τους, μην ξεχνάμε ότι δεν νοείται σήμερα Υπερδύναμη χωρίς επάρκεια σε ορυκτά καύσιμα. Έτσι, «παίζοντας σε πολλά ταμπλώ», προσπαθούν να γίνουν προστάτες των Τουρκόφωνων χωρών της Κασπίας, ιδίως του πάμπλουτου σε πετρέλαια και φυσικό αέριο Αζερμπαϊτζάν, να ελέγξουν στρατηγικά την διακίνηση αερίου και πετρελαίου μέσω αγωγών που θα περνούν από το έδαφός της, διατηρούν σχέσεις με το Ιράν, και ταυτόχρονα προσπαθούν να δημιουργήσουν νέες συμμαχίες με τους Άραβες και τις μουσουλμανικές χώρες της Β. Αφρικής. Με βάση τα αντικρουόμενα συμφέροντα που υπάρχουν μεταξύ των χωρών αυτών (συμμάχων μόνο επιφανειακά), η Τουρκία έχει εμπλακεί σε ένα επικίνδυνο για αυτήν παιχνίδι, χάνοντας ήδη δύο βασικούς συμμάχους, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Στην πραγματικότητα, πέρα από την αισιοδοξία που εμπνέει τις φιλοδοξίες της, η Τουρκία δεν παύει να είναι μία χερσαία δύναμη χωρίς «μαύρο χρυσό», που περιορίζεται στην επέκτασή της δυτικά από την Ελλάδα, νότια από την Κύπρο και το Ισραήλ, βόρεια από την Ρωσία και ανατολικά από την Κίνα. Και ο Αλλάχ μάλλον δεν την αγαπάει ιδιαίτερα, αφού όλες οι χώρες γύρω της είναι γεμάτες από πετρέλαια, ενώ αυτή … yok …

Η θέση της Ελλάδας

Η Ελλάδα είναι μία δύναμη «θαλασσινή», τόσο εξ αιτίας της θέσης και της γεωγραφίας της, όσο και λόγω του ισχυρού εμπορικού της στόλου. Στην διάρκεια των τελευταίων δύο αιώνων επωφελήθηκε κάθε φορά που τάχθηκε στο πλευρό άλλων θαλασσινών δυνάμεων. Χωρίς να κόβουμε τις σχέσεις μας με την Ε.Ε. και ιδίως με την Γερμανία (δεν υπάρχει λόγος ούτε είναι αντίπαλοι μας), επιβάλλεται να αναπτύξουμε παραπέρα τους δεσμούς με τις ΗΠΑ, αξιοποιώντας την στρατιωτική ισχύ τους, σε μία περίοδο που έχουν αυξανόμενες  διαφωνίες και (τελικά) αντίθετα συμφέροντα με την Τουρκία.

Η οικονομική συνιστώσα του προβλήματος

α. Υδρογονάνθρακες

Στις θάλασσές μας φαίνεται ότι υπάρχουν άφθονοι υδρογονάνθρακες, που ενδιαφέρουν κάθε Δύναμη. Η δική μας επιλογή πρέπει να βασίζεται στο τι μας προσφέρουν οι Δυνάμεις αυτές: Ποσοστά εκμετάλλευσης αλλά και στρατιωτική ισχύ. Από κάποιους έχει προταθεί και η άποψη για συνεκμετάλλευση με την Τουρκία, Η άποψη αυτή είναι επιεικώς αφελής. Η Τουρκία είναι κατ’ αρχήν «κακός» συνεταίρος, που μας βλέπει σαν δορυφόρους της, αλλά και που δεν έχει τίποτα να προσφέρει στον «συνεταιρισμό» αυτό, ούτε καν τεχνογνωσία ή κεφάλαια. Αυτά θα μπορούσαν να προσφερθούν βεβαίως από χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και ιδίως της Γερμανίας, όμως το όλο σχέδιο δεν το καλοβλέπουν οι ΗΠΑ, όχι τόσο επειδή θα βασιζόταν σε μία σύμπραξη Γερμανίας-Ρωσίας-Τουρκίας, που θα δημιουργούσε μία άλλη Υπερδύναμη, αλλά κυρίως επειδή η σύμπραξη αυτή είναι πρακτικά αδύνατη, ακόμη και για πολιτισμικούς λόγους. Και αφού είναι αδύνατη, κάθε προσπάθεια για την υλοποίησή της θεωρείται (δικαιολογημένα) επικίνδυνη, με απρόβλεπτες συνέπειες. Σε κάθε περίπτωση, είναι ευτύχημα ότι σήμερα τα συμφέροντά μας συμπίπτουν με αυτά των ΗΠΑ (πιο ισχυρής χώρας του κόσμου) και του Ισραήλ (πιο ισχυρής στρατιωτικής δύναμης στην περιοχή).

β. Πύλη εισόδου Κινεζικών προϊόντων στην Ε.Ε.

Παραπέρα, οι ΗΠΑ έχουν σήμερα μία όχι ξεκάθαρη θέση απέναντι στην Κίνα. Θέλουν την συνεργασία της, αλλά διαβλέπουν τις επεκτατικές βλέψεις της, που είναι δύσκολο να ελεγχθούν. Όμως σήμερα, η κατάσταση αυτή μας εξυπηρετεί. Με τον εμπορικό στόλο που διαθέτει η Ελλάδα και την γεωγραφική της θέση (πλησιέστερη χώρα στην Κίνα) θα μπορούσε να αποτελεί το λιμάνι από το ποίο θα περνούσαν όλα τα κινέζικα προϊόντα, στον δρόμο τους προς την Ευρώπη. Μόνο ηλίθιοι θα μπορούσαν να απορρίψουν (σχεδόν ασυζητητί) τις προτάσεις για την δημιουργία ενός τεράστιου λιμένα στη Νότια Κρήτη, καθώς και την παραχώρηση τμήματος του σιδηροδρομικού δικτύου στους Κινέζους. Ας σκεφτούμε λίγο τα πιθανά έσοδα του Ελληνικού κράτους από τους δασμούς και τον ΦΠΑ (που θα καταβάλλονταν στην Ελλάδα) για τον εκτελωνισμό των κινέζικων προϊόντων για όλες τις χώρες της Ε.Ε. Και βέβαια, τα έσοδα από την ναυτιλία, τα λιμάνια, τις χερσαίες μεταφορές, τη λειτουργία χιλιάδων γραφείων αντιπροσωπειών κλπ κλπ.

Η πρόσφατη αναγγελία για την εισαγωγή στην Ευρώπη των προϊόντων της ΗΡ από την Κίνα, μέσω Πειραιά και με την παραπέρα αξιοποίηση του ΟΣΕ, δίνει μια καλή ιδέα του μεγέθους του αναμενόμενου τζίρου.

γ. Τουρισμός

Ο Τουρισμός είναι σήμερα η «βαριά βιομηχανία» της Ελλάδας. Δεν νοείται να βάζουμε εμπόδια στην ανάπτυξή του, πρώτα απ’ όλα με την συμπεριφορά μας, ενισχύοντας σε τελική ανάλυση την Τουρκία. Τα όπλα μας είναι δεδομένα: Χιλιάδες χιλιόμετρα ακτών, εξαιρετικό κλίμα, φιλόξενοι άνθρωποι, τεράστια πολιτιστική παράδοση. Πρέπει να πάψουμε να θέτουμε εμπόδια, ιδίως στην ανάπτυξη του πολύ υψηλού τουρισμού. Και να μην φοβούμαστε μήπως γίνουμε «τα γκαρσόνια της Ευρώπης», όταν μπορούμε να γίνουμε το «Μαϊάμι της Ευρώπης» και όχι μόνο.

Συμπέρασμα

Οι διεθνείς μας σχέσεις χρειάζονται «εμπλουτισμό». Και στην Ευρώπη θα ανήκουμε, και με τις ΗΠΑ πρέπει να συνδεθούμε πιο στενά, και με την Κίνα πρέπει να ανοίξουμε πόρτες. Και χωρίς να αγνοούμε τα οφέλη της διακίνησης υδρογονανθράκων από το Αζερμπαϊτζάν και τις λοιπές χώρες της Κασπίας (που νοιώθουν «πολύ σφιχτή» την Τουρκική αγκαλιά), μέσω Ρωσίας, ανοίγοντας και αυτήν την πόρτα. Ούτε κλείνουμε την πόρτα στους Άραβες, αρκεί να θυμόμαστε ότι Άραβες δεν είναι οι Παλαιστίνιοι, αλλά οι πλούσιες χώρες του Κόλπου, τις επενδυτικές προτάσεις των οποίων έχουμε επανειλημμένα απορρίψει ως τώρα.

Η γεωγραφική μας θέση επιβάλλει να έχουμε σχέσεις φιλίας και συνεργασίας με όλους, χωρίς να ξεχνάμε ότι πολλοί ζηλεύουν τη θέση αυτή … και ότι για να την προστατεύσουμε χρειάζονται ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις και ξεκάθαρη και αποφασιστική επιλογή συμμάχων. Που ίσως να μην ήταν τόσο αναγκαίοι αν τα οικονομικά μας ήταν καλύτερα. Αλλά αυτό το ξέρουμε …

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που θα ήταν καθαρή ηλιθιότητα (συγγνώμη, δεν βρίσκω άλλη λέξη), θα ήταν μία πολιτική απομονωτισμού και «Ψωροκώσταινας», σαν αυτές που προτείνουν (με κούφιες μεγαλοστομίες) η αριστερά και η άκρα δεξιά.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση