Οι ανόητοι των αγορών αγνοούν ότι θα προκαλέσουν εκρήξεις

Εικόνα πρώτη: «Περίπου 21 τρισ δολάρια είναι ‘παρκαρισμένα’ σε φορολογικούς παραδείσους. Το ποσό ισοδυναμεί με το άθροισμα των ΑΕΠ των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας».

Εικόνα δεύτερη: «Οι διευθύνοντες σύμβουλοι των μεγαλύτερων αμερικανικών εταιρειών το 1980 κέρδιζαν κατά μέσον όρο 42 φορές περισσότερα χρήματα από το μέσο εργαζόμενο. Το 2001 κέρδιζαν 531 φορές περισσότερα» [από το άρθρο του Νίκολας Κριστόφ στους New York Times, αναδημοσίευση στο «Βήμα»].

Εικόνα τρίτη: «Το 2006, οι 25 πιο καλοπληρωμένοι διαχειριστές hedge fund έβγαλαν 14 δισ δολάρια, δηλαδή τριπλάσια χρήματα από όσα οι 80.000 δάσκαλοι της Νέας Υόρκης μαζί» [από το βιβλίο του Πωλ Κρούγκμαν. 'Τέλος στην ύφεση τώρα!’ εκδόσεις Πόλις].

Την ίδια περίοδο εκατομμύρια πολίτες ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, οι μεσαίες τάξεις πληβειοποιούνται, η ανεργία στο Νότο της Ευρώπης αγγίζει ποσοστά Μεσοπολέμου, η μερική απασχόληση και η κακοπληρωμένη εργασία έχουν γίνει ο κανόνας [ακόμη και στη Γερμανία], τα συστήματα πρόνοιας ξηλώνονται ως σπάταλα και γραφειοκρατικά, οι υποταγμένες κυβερνήσεις ξεπουλάνε όσο-όσο τα ασημικά των χωρών τους, προσαρμόζουν τις εργατικές νομοθεσίες τους στις επιταγές των αγορών, ρίχνουν τους μισθούς και περιορίζουν τα εργασιακά δικαιώματα, μπας και δελεαστούν οι κάτοχοι του πλούτου και επενδύσουν στις περιοχές τους. Πρόκειται για τον απόλυτο θρίαμβο του νεοφιλελευθερισμού.

Παλιότερα μιλούσαμε για τις κοινωνίες των δύο τρίτων, όπου τα 2/3 ζούσαν καλά ή σχετικά καλά, και το 1/3 βρισκόταν στο περιθώριο. Σήμερα η σχέση έχει αναστραφεί. Οι κριτικές για αυτήν την απαράδεκτη κατάσταση -ο προκλητικός πλουτισμός των λίγων συνυπάρχει με την ανέχεια των πολλών- αντιμετωπίζονται από τις ελίτ του χρήματος και τους οργανικούς διανοούμενους του συστήματος, ως παλιομοδίτικες. Το επιχείρημα των απολογητών της ελεύθερης αγοράς είναι ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση, αφού, όσες προσπάθειες έγιναν στο παρελθόν για να οικοδομηθεί ένα διαφορετικό μοντέλο, απέτυχαν παταγωδώς. Η εκκωφαντική κατάρρευση του υπαρκτού «Σοσιαλισμού» και η άνευ όρων συνθηκολόγηση της σ Σοσιαλδημοκρατίας, δυσφήμησαν τα σοσιαλιστικά ιδεώδη και φούσκωσαν τα πανιά του καπιταλισμού-καζίνο.

Κάθε ιδέα για έλεγχο των ακροτήτων απορρίπτεται, κάθε πρόταση για περιορισμό της ανεξέλεγκτης δράσης του χρηματοπιστωτικού τομέα [π.χ φορολόγηση των συναλλαγών] αποδοκιμάζεται. Για τις φιλελεύθερες ολιγαρχίες η κρίση είναι κάτι σαν κάθαρση. Πιστεύουν ότι πρέπει να αφεθεί η κρίση να καταστρέψει ό,τι είναι να καταστραφεί, να τιμωρηθούν οι ατίθασοι και σπάταλοι λαοί και στη συνέχεια τα πράγματα θα ομαλοποιηθούν. Μας λένε: «ας αφήσουμε το αόρατο χέρι των αγορών να κάνει τη δουλειά του».

Χλευάζουν τις συνετές και διορατικές συστημικές φωνές που θυμίζουν τη βασική συμβουλή του Κέινς, ότι σε περιόδους ανάπτυξης κάνεις περιοριστική πολιτική και σε εποχές ύφεσης ασκείς επεκτατική πολιτική. Καταδικάζουν τους λαούς στη λιτότητα και την απελπισία. Δεν δείχνουν να φοβούνται ούτε τις οργανωμένες κοινωνικές αντιδράσεις ούτε τις τυφλές εκρήξεις.

Ωστόσο, ο δογματισμός και η αλαζονεία είναι κακοί σύμβουλοι. Μπορεί η προοδευτική σκέψη να μην είναι σε θέση [ακόμη] να παρουσιάσει μια σοβαρή και ρεαλιστική απάντηση, η κρίση όμως του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού είναι τόσο βαθιά και η αδυναμία των πολιτικών υποστηρικτών του να πείσουν τους πολίτες τόσο κραυγαλέα, ώστε αυτό που μέχρι πριν από μερικά χρόνια θεωρείτο θέσφατο, σήμερα αμφισβητείται. Ο καπιταλισμός απειλείται από τον κακό εαυτό του.

Από την έρευνα που πραγματοποίησε σε 21 χώρες το αμερικανικό κέντρο Pew Research Center προκύπτει ότι «η πίστη στον καπιταλισμό έχει μειωθεί παγκοσμίως λόγω της κρίσης» [«Αυγή» 18-7-2012]. Παρ’ όλα αυτά οι κυρίαρχες τάξεις επιδεικνύουν «ανέμελη» συμπεριφορά. Η αίσθηση παντοδυναμίας έχει ατροφήσει τα ανακλαστικά τους. Στο παρελθόν ανάλογες καταστάσεις οδήγησαν σε μεγάλες συγκρούσεις και ανατροπές. Το μάθημα που μας δίνει η ιστορία των κοινωνιών είναι ότι οι ίδιες αιτίες παράγουν τα ίδια αποτελέσματα. Αυτή η τάξη πραγμάτων δεν μπορεί να διαρκέσει.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση